Идентификация ва аутентификация” фани бўйича

Autentifikatsiyalawdıń áhmiyeti hám de wazıypaları. Informaciyanı qorǵawda autentifikatsiyaning ornı.
Autentifikatsiyalash sistemaları tipidan qaramastan besew elementten dúziledi.
Birinshi element - autentifikatsiyadan ótiwi shárt bolǵan insan yamasa process, paydalanıw sub'ekti.
Ekinshi element - bildiriwshi belgi, insan yamasa processni basqalarınan ajıratıp alıw ushın identifikator.
Úshinshi element - paydalanıwshı sub'ekti identifikatorini tastıyıqlaw procesi yaǵnıy autentifikator.
Tórtinshi element - Sistema iyesi (admınıstrator), sistemadan paydalanıw juwapkershiligin, avtorizatsiyadan ótken paydalanıwshılardı hám basqa paydalanıwshılardı autentifikatsiyalash mexanizminen ótkeriw.
Besinshi element - autentifikatsiyalash mexanizmi.
Tabıslı autentifikatsiyadan ótken paydalanıwshına málim bir xuquqlar kompleksi beriledi. Onıń ushın sistemadan paydalanıwdı basqarıw mexanizmi xızmet etedi. Bul mexanizm járdeminde paydalanıwshı sub'ekti eger autentifikatsiyadan ótpegen bolsa sistemadan paydalanıw xuquqidan maxrum etiledi.
Autentifikatsiyadan ótiw procesine fizikalıq shaxstıń sistemaǵa parol' járdeminde kiriwin mısal keltiriwge boladı. Fizikalıq shaxs - bul sonday insanki, yaǵnıy ol kompyuterden paydalanıw xuquqiga iye insan. Ádetde sistemadan paydalanatuǵın fizikalıq shaxsqa identifikatsion kod beriledi yaǵnıy paydalanıwshınıń atı. Sistema admınıstratori paydalanıwshınıń atına qaray onıń avtorizatsiyadan ótken yamasa ótpelıgin anıqlawı múmkin. Odan tısqarı hár bir paydalanıwshına at beriwi múmkin yaǵnıy “paydalanıwshı” sıyaqlı. Bul identifikatordan bir qansha paydalanıwshı gruppalar paydalanıwı múmkin. Olardıń bir birinen parıqlawda jasırın parol'dan paydalanıladı. Sistema bul parollar járdeminde sistema paydalanıwshıların ajıratıp, paydalanıwshın prioritetiga qaray xuquqlar kompleksi usınıs etedi. Bul processga mısal retinde kompyuterge registratsiya arqalı kirisiw, yaǵnıy paydalanıwshınıń sistemaǵa kirisiw ushın login hám parol'larini kirgiziwin keltiriwimiz múmkin. Bul processda konkret autentifikatsiyalash ámelge asıp atır, yaǵnıy paydalanıwshı sistemaǵa login hám parolların klaviaturadan kirgizgeninde sistema avtomatikalıq túrde oqıp aladı hám de sistema bazasında ámeldegi bul paydalanıwshına tiyisli (registratsiya processinde sistema admınıstratori tárepinen berilgen yamasa paydalanıwshınıń ózi kirgizgen) parol hám loginlar menen salıstırıladı. Eger parol' hám loginlar bir birine uyqas tusse, sonday eken paydalanıwshı autentifikatsiyadan ótken esaplanadı.
Kompyuter sistemalarında autentifikatsiya hám de paydalanıwdı basqarıw ádetde eki túrli funktsiya retinde qaraladı. Autentifikatsiyalash procesi paydalanıwshı identifikatorini tastıyıqlasa, paydalanıwdı basqarıw bolsa paydalanıwshınıń sistema resurslarınan paydalanıw xuquqini belgileydi.