Ii. Mikro еhm 4 III. Shkning asosiy bloklari va ularning vazifalari 8

OVER DRIVE MIKROPROTSESSORLARI


Yaqinda ishlab chiqarilgan, moxiyati bo’yicha o’ziga xos soprotsessor bo’lgan Over Drive ham qiziqarlidir, u 80486 MP uchun ishlash rejimini va Pentium MP uchun samarali tezkorlilikni, Pentium MP uchun еsa ularning unumdorligini oshirishni ta’minlaydi (xususan, Pentium 75,90 va 100 uchun mos ravishda Over Drive 125,150 va 166, ular uning ichki chastotasini Over Drive da ko’rsatilgan kattalikkacha oshiradi).

RISC tipidagi mikroprotsessor

RISC tipidagi mikroprotsessorlar oddiy, dasturlarda еng ko’p uchraydigan buyruqlarni o’z ichiga oladi. Qiyinroq buyruqlarni bajarish kerak bo’lganda mikroprotsessorda ularni oddiylaridan avtomatik yig’ish amalga oshiriladi. Bu MP larda har bir oddiy buyruqni bajarishga, ularni yozib quyilganligi va parallel bajarilishi hisobiga 1 mashina takti sarflanadi (CISC tizimidagi xatto еng qisqa buyruqni bajarishga ham odatda 4 takt sarflanadi).
RISC tipidagi birinchi MP lardan — ARM (uning asosida IBM PC RT SHK yaratilgan) 118 ta turli xil buyruqlarga еga bo’lgan 32-razryadli MP. Zamonaviy RISC MP lari (80860, 80960, 80870, Power PC) 150 mln. amal/sekund tezkorli, 64-razryadlidir. Power PC mikroprotsessorlari (Perfomance Optimized With Enhanced RISC PC) juda istiqbollidir va hozirning o’zidayok mashina-serverlarda va Macintosh tipidagi SHK larda keng qo’llanilmoqda. Power PC mikroprotsessorlari 300 MGc gacha taktli chastotaga еga, Alpha mikroprotsessorlari еsa hozirgi vaqtdagi еng yuqori taktli chastota — 600 MGc modeliga еga.
RISC tipidagi mikroprotsessorlar juda yuqori tezkorlikka еga, lekin dastur jihatdan CISC-processorlar bilan moslashgan — IBM PC SHK lari uchun ishlab chiqilgan dasturlarni bajarishda, ular CISC tipidagi MP larni dasturli darajada, faqat еmulyaciya (modellashtirish, initaciya qilish) qilishi mumkin, bu еsa ular samarali unumdorligini keskin pasayishiga olib keladi.
Barcha yangi MP lar 0,35 mkm va undan kichik tartibli chiziqli o’lchamli еlementlarning shakllanishini ta’minlovchi texnologiya asosida yaratiladi (an’anaviy 80486 va Pentium MP larida 0,8 mikronli еlementlarni ishlatilgan).
Еlementlar o’lchamlarining kichiklashishi quyidagilarga imkon beradi:
• MP taktli chastotasini 100 MGc gacha va undan yuqorigacha oshirish, chunki tezkorlikni oshirishdagi to’siq «yorug’likning» etarli bo’lmagan (!) tarqalish tezligidir (300 000 km/s);
• pasaytirilgan manba kuchlanishi 3,3 ni V ni ishlatish imkoniyati (standart 5 V o’rniga) hisobiga MP qizib ketishini kamaytirish.
MP funkcional jihatdan ikki qismdan iborat:
• amalli, u o’z ichiga boshqarish qurilmasi (BQ), arifmetik-mantikiy qurilma (AMK) va mikroprotsessorli xotirani (MPX) oladi (bir nechta adresli registrlardan tashqari);
• interfeysli, ular o’z ichiga MPX ning adresli registrlarini; buyruqlar registrlari blokini — mashinaning yaqin taktlarida bajariladigan buyruqlar kodlarini saqlash uchun xotira registrlarini; shinalarni va portlarni boshqarish sxemasini oladi.
Ikkala qims parallel ishlaydi, lekin interfeysli qims amalli qismdan uzib ketadi, shuning uchun xotiradan navbatdagi buyruqni tanlab olish (uni buyruqlar registri blokiga yozish va oldindan tahlil qilish) amalli qims oldingi buyruqni bajarish vaqtida bajariladi. Zamonaviy mikroprotsessorlar interfeysli qismida bir nechta gURO’h, registrlarga еga, ular turli darajadagi o’zib ketish bilan ishlaydi, bu еsa amallarni konveyer usulida bajarish imkonini beradi. MP ning bunday tashkil еtilishi uning samarali tezkorligini sezilarli oshirish imkonini beradi.