Ijaraga olingan asosiy vositalarni hisobga olishning

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 751
Bundan tashqari, maʼnaviy eskirgan detallar va tarmoqni almashtirish masalasining 
qoʻyilishi;
- mulkning olinishi va sotilishi, tanlab olinishi, yigʻilishi kabi mehnat talab 
qiladigan muomalalarda maʼmuriy kechikishlar singari transaksiyalarda ijara oluvchi 
mablagʻining iqtisod qilinishi.
Ijara jarayonini obyektiv baholash uchun uning kamchiliklarini ham keltirish lozim 
boʻladi. Ijara mohiyatiga koʻra, ijara beruvchida mulkning maʼnaviy eskirishi hamda 
ijara toʻlovini ololmaslik tavakkalchiligi (riski) yotadi. Boshqa tomondan, baʼzan ijara 
oluvchida ijara qiymati xarid va bank krediti qiymatidan koʻpga tushadi. Ammo, 
ijaraning ijobiy tomonlari miqdori salbiylariga qaraganda, bir muncha yuqoridir. Shuni 
taʼkidlash joizki, Oʻzbekistonda ijara xizmatlari bozori endi shakllana boshlamoqda. 
[16-19] Hozirgi kunga kelib soliq, bojxona va boshqa imtiyozlar koʻpgina davlatlar 
qonunchiligiga koʻra, qonun bilan mustahkamlangan va yuqorida taʼkidlangan ijara 
xususiyatlari, amaliy jihatdan ijara munosabatlari jarayonida salbiy tomonlarnini oʻrnini 
qoplaydi. 
Xulosa va takliflar. O‘rganilayongan mavzu tahlil qilib, tartibga soluvchilarning 
turli pozitsiyalari o‘rganib, shuningdek, ushbu masala nazariyasi jihatlarini yaxshilashga 
quyidagi variantlarni taklif qilishimiz mumkin. 
1. Ijara munosabatlari taraflari bevosita ijara shartnomasida yoki shartnomaga 
qo‘shimcha shartnomada lizing ob’ektini yaxshilash uchun tegishli shartlarni 
kelishishlari kerak, shu jumladan, ijarachining ishlab chiqarishi mumkin bo‘lgan 
muayyan yaxshilanishlarning narxi va turlarini aniqlashtiriradi. 
2. Lizing shartnomasida lizing beruvchining huquqlarini himoya qilish uchun 
ushbu ishlarni ishlab chiqarishdan oldin mulk egasiga loyiha-smeta hujjatlarini majburiy 
taqdim etish kerak. 
3. Shartnomaga yoki shartnomaga qo‘shimcha kelishuvga to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
yaxshilanishlarning ajratilishi va ajralmasligini aniqlash kabi masalalarni hal qilish 
muhimdir. 
4. Bundan tashqari, ijaraga olingan mulkni takomillashtirish kontseptsiyasini joriy 
amaliyot va ushbu masala nazariyasiga asoslangan holda ochish bilan bog‘liq masalani 
hal qilish ham muhimdir.