Ijod-press

Birinchidan. Podshoh o‘z so‘ziga ega bo‘lsin, ishini o‘zi bilib qilsin, ya’ni sipoh va raiyat podshohning aytgan so‘zini, qilgan ishini o‘zi aytadi, o‘zi qiladi, hech kimning bunga daxli yo‘q, deb bilsin. Shunday bo‘lgach, podshoh biror kimsaning saltanat martabasiga sherik bo‘lgudek qilib aytgan gapiga va qilgan ishiga ergashmasin. Garchi yaxshi so‘zni hammadan ham eshitish zarur bo‘lsa-da, lekin boshqalar so‘zda va saltanat ishlarida podshohga sherik yoxud undan ustun bo‘lmasliklari shart». (Temur tuzuklari. T.: «0‘zbekiston», 2013, 95-96-betlar).
Taijimonlar esa bu tuzukni rad etib, tarixiy voqelikni buzib ko‘rsatmoqda.
1991-yili chop etilgan «Temur tuzuklari»ning «Hin- diston poytaxti (Dehliga lashkar tortish borasida qilgan kengashim» boTimida «0‘zim (ya’ni Amir Temur) o‘ttiz ming otliq askar bilan g‘o‘lni boshqardim» (1991, 47-bet) deb xato yozilgan. Shu boTimning o‘zida taqsimlangan sonlaming yig‘indisi 30 + 30 + 30 = 90 boTmoqda, matnda esa «Hindiston yurishiga jamlangan lashkarlar umumiy soni to‘qson ikki ming otliqqa yetgan edi» (64-bet) deb yozilgan. 1996-yili chop etilgan «Temur tuzuklari»da (60- bet), «Temur qissasi»da (T: «Fan», 2004. 254-bet) va TNS 103-qo‘lyozmada ham Amir Temur o‘ttiz ikki ming otliq askarlari bilan boTganligi to‘g‘ri qayd etilgan.
1991 va boshqa yillarda Toshkentda nashr etilgan nusxalardagi jumla va iboralar TNS 103-qo‘lyozma matni ham bir-biriga o‘xshaydi.
Bir necha misol keltiraylik:
TNS 103 (1273/1856-yili forschadan eski o‘zbek tiliga tarjima qilingan): «Va tajribamg‘a yetushtikim, bir ish ko‘rgon bahodir va mardona odam va azmu hazmlig‘ va tadbirlig⁴ kimsa, ming tadbirsiz va hazmsiz kishidin yaxshiroqtur, nedinkim bir ish ko‘rgan kishi ming kishiga ish buyurur».
«Temur tuzuklari»¹:» «Tajribamda ko‘rilgankim, ish- bilarmon, mardlik va shijoat sohibi, azmi qat’iy, tadbirkor va hushyor bir kishi, ming-minglab tadbirsiz, loqayd kishilardan yaxshidir. Chunki tajribali bir kishi ming kishiga ish buyuradi»(15-bet).
TNS 103: «Qur’oni majiddin fol ochib, Qur’on hukmi- ga amal qilur erdim.
Va chun TugToq Temurxonni ko‘rmokda Qur’ondin fol ochtim, surayi Yusuf folimg‘a keldi. Va Qur’oni majid hukmiga amal qildim».
TT: «Lekin biron ishni qilmoqchi boTsam, kengashib olgach, keyin Qur’ondan fol ochardim va Qur’on hukmi bilan ish qilur erdim. ^ ^ ^ ^
'
Toshkent, 1991. Keyinchalik TT.