Ijtimoiy fanlar

Jurnallarning eng dastlabki namunasi 1663 yilda Germaniyada nashr etilgan 
Erbauliche Monaths Unterredungen adabiy va falsafiy jurnal edi. Birinchi marta 
1731 yilda Londonda nashr etilgan Gentleman's jurnali birinchi ommaviy jurnal edi. 
1842 yilda Gerbert Ingram tomonidan asos solingan Illustrated London News 
birinchi illyustratlangan jurnal edi. Jurnallar gazetalarga qaraganda kamroq nashr 
etilishi sababli, ular ma'lumot berishda past samaradorligi bilan ajralib turadi, lekin ularda 
voqealarni batafsil tahlil qilish, fikr yuritish, xulosa qilish va hokazolar uchun ko'proq 
imkoniyatlar mavjud. 
Oʻrta Osiyodagi eng qadimiy jurnal 1932-yil sentabrda “Oʻrta Osiyo xalqlari sovet 
adabiyoti” nomi bilan tashkil etilgan. 1934-yilda boʻlib oʻtgan Sovet 
yozuvchilarining I Butunittifoq qurultoyidan soʻng u oʻzgartirilib, 1935 yildan 
“Adabiy Oʻzbekiston” nomi bilan nashr etilmoqda. 
Barcha bosma ommaviy axborot vositalarini quyidagilarga bo'lish mumkin: 
1. Ommaviy - ijtimoiy-siyosiy nashrlar, ular panoramasi bilan ajralib turadi. 
2. Maxsus - millatiga, kasbiy faoliyat sohasiga, ijtimoiy mavqeiga qarab, turli ijtimoiy 
guruhlarga bo'linadi: yoshi, jinsi, diniy. 
Bugungi kunda bosma ommaviy axborot vositalari o‘zining xilma-xilligi bilan o‘z o‘rnini 
elektron ommaviy axborot vositalariga bo‘shatib bermoqda va bosma OAVning vazifasi 
universallik, faktlar, axborotning mantiqiy ravshanligi va ishonchliligiga intilishdan 
iborat. 

---

33 
Global kommunikatsion makon jahonda falsafa, sotsiologiya, madaniyatshunoslik va 
texnika fanlarining rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liq. Yangi aloqa tizimlarining 
kuchli ta'siri ostida "haqiqiy virtuallik" madaniyati tug'ildi. Virtual dunyoning kuchi inson 
ongining turini, ruhiy dunyosini, qadriyatlar tizimini va ijtimoiy munosabatlarni 
o'zgartiradi. Virtual dizayn insonning psixofiziologik tizimini qayta quradi, uni 
ma'lumotni og'zaki bo'lmagan shaklda, fikrlash va muloqotda - mantiqiy tuzilish shaklida 
emas, balki energiya kvantlarida, vizual tarzda qabul qilishga odatlantiradi. Axborot 
hajmining o'sishi va uni tarqatish tezligi insonning jamiyatga, boshqaruv tuzilmalariga 
bog'liqligini oshiradi. “Axborot portlashi”ning tabiati va oqibatlari qarama-qarshi 
fikrlarni keltirib chiqaradi. Ba'zilarning fikricha, axborot orqali yangi asr ajoyib 
tushunchalar va ajoyib g'alabalar davri bo'lishi mumkin. Boshqalar esa axborot 
totalitarizmi xavfini ko'rishadi.