I. V. Mudrikning fikricha, psixologik va ijtimoiy psixologik mexanizmlarga quyidagilarni kiritish mumkin: Imprinting (xotirada saqlab qolish) insonning unga taʼsir qiladigan hayotiy muhim obyektlarni eslab qolishi. Bu mexanizm, odatda, goʻdaklik davrida koʻp qoʻllaniladi. Biroq keyingi yosh davrlarida ham imprintingni kuzatishimiz mumkin. - Eksiztensial bosim mexanizmi — tilni oʻzlashtirish va oʻzaro munosabatga kirishganda kerak boʻladigan ijtimoiy xulqatvor meʼyorlariga anglamagan holda ega boʻlish.
- Tavdvd biror-bir “namuna”ga oʻxshash uchun harakat qilish. Bu holat insonning ijtimoiy tajriba tuplashining ixtiyoriy va asosan ixtiyorsiz yoʻllaridan biridir.
- Refleksiya mexanizmi — ichki suhbat. Unda inson jamiyatning turli institutlari, oila, tengdoshlar jamoasi, obroʻ-eʼtiborli shaxslarga xos xususiyatlarga baho beradi, ularni koʻrib chiqadi yoki inkor etadi. Refleksiya insonning turli “Men” obrazlar orasidagi real va xayoliy shaxslarning ichki suhbatidir. Bu mexanizm yordamida insonning shakllanishi roʻy beradi. Bundan tashqari, ijtimoiylashuvning ijtimoiy pedagogik mexanizmlariga anʼanaviy va institutsional mexanizmlari ham kiritsa buladi. Anʼanaviy mexanizm inson tomonidan oila, atrof-muhit, qoʻshnilar, oʻrtoklariga xos meʼyor, qarash steriotiplarini oʻzlashtirishni koʻzda tutadi. Bu oʻzlashtirish ongsiz ravishda amalga oshirilib, taassurotlar yordamida sodir buladi. Institutsional mexanizm insonning jamiyat institutlari va turli tashkilotlar bilan oʻzaro munosabati jarayonida kuzatiladi.
- 3. Iijtimoiy-pedagogik tadqiqotning bosqichlari va metodlari
- Metodlar -oʻrganilayotgan obyektning mohiyati va qonuniyatlaridan kelib chiqib, borliqni amaliy va nazariy oʻzlashtirish usullaridir ijtimoiy pedagogika esa pedagogikaning bir sohasi boʻlib, uning metodlarini pedagogikada qoʻllanadigan tarbiyalash va oʻqitishning an’anaviy metodlariga tayanamiz, boshqa tomondan ijtimoiy ta’lim va ijtimoiy tarbiyaning ijtimoiy pedagogika va ijtimoiy faoliyat bilan oʻzgarib bormoqda.Yana shuni yodda tutish kerakki, buning diqqat markazimizda bola va uni oʻrab turgan ijtimoiy muhit turadi ijtimoiy pedagog esa bolaga muammolarni uni ijtimoiylashish jarayon hal qilishga yordam beradi . Ijtimoiy pedagogika bola bilan bevosita yoki bilvosita - oila, doʻstlari, bolalar jamoasi orqali ta’sir oʻtkazadi. U qandaydir qisqa muddatli vazifalarni bajarilishi yoki, bola bilan uzoq vaqt davomida ishlashi mumkin oqliqligini hisobga olamiz.
- Ijtimoiy pedagog metodlar orqali bolaning ongi, xulqi his-tuygʻulariga maqsadga muvofiq ta’sir oʻtkazilish hamda uni oʻrab turgan ijtimoiy muhitga ta’sir oʻtkazilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
