Ijtimoiy tuzilmalar sotsiologiyasi reja: I. Ijtimoiy strafikatsiya tizimlari. II

Maks Veberning stratifikatsiya mavzusiga yondoshishni u takomillashtirib modifikatsiya kilgan Maks gryalarining taxliliga asoslanadi. Bu ikki nazariya urtasida ikki muxim fark bor.
Birinchidan, Veber, Marksning sinflar ob’ektif iktisodiy axvoli Bilan boglikligi xakidagi tasaffurlariga kushilgan xolda, sinflar shakillanishiga Marks kursatgan ancha kuprok omilar ta’sir kiladi deb xisoblangan. Veber fikricha. Ega bulish yoki bulmaslik emas, balki mulk Bilan bevosita boglik bulmagan iktisodiy farklar xam belgilanadi.
Ikkinchidan, Veber sinfdan tashkari statifikatsiyaning yana ikki muxim jixatlarini ajratadi. Biriga u status (mavke) deb, ikkinchisiga- partiya deb nom beradi. Amalda Veber urta asrlardagi tabakalarni taxlil kilish natijasida olgan mavke guruxi tushunchasini moslashtirida.
Yukori sinf.
Britaniyaning yukori sinfi kata mulkka ega bulgan nisbatan oz sonli shaxs va oilarardan iborat, taxminiy xisoblarga kura, bu – axolining 1 %. Yukori sinf ichida (eski) va (yangi) pul egalari urtasida anik chegara mavjud. Mulk avloddan avlodga utib utib kelgan oilalar uz kuchi Bilan boyib ketganlarga mensimay karaydilar. Skotning fikrilashicha, yukori sinfning turli guruxlari kushilishi XX asrda xam davom etdi. Er soxiblari, yukori sinfning aloxida guruxi sifatida bugungi kunda deyarli yukolib ketdi. Ularning erlari jamoat mulkiga aymantirildi.
Urta sinf tushunchasi turli faoliyat soxalari fakillarini uz ichiga oladi.
Urta sinf ichida uchta asosiy toifani ajratish mumkin. Eski urta sinf- bu kichik biznes vakilliari, mayda dukon soxiblari, va fermerlardir.
Yukori urta sinf – asosan menedjerlar va yukori malakali mutaxasislardan iborat. Bu toifaga kuplab malakali mutaxasislardan iborat. Bu toifaga kuplab odamlar kiradi va ularning siyosiy karashlarini umumiylashtirishda katta extiyotkorlik talab kilinadi.
Kuyi urta sinf- bu yanada xilma-xil toifadir. Unga tashkilot xizmatchilari, sotivchilar, ukituvchilar, tibbiy xamshiralar va boshkalar kiradi. Kuyi urta sinf vakilliraining kupchiligi shu sharoitlarni ishchilarnikiga kup jixatdan uxshash bulsa-da ular boshkacha siyosiy karashlarga ega.