Ijtimoiylashuvning mohiyati va tuzilishi. Ijtimoiylashuv tushunchasi va tuzilishi Ijtimoiylashuv jarayonining tuzilishi

Ijtimoiylashuv mexanizmlari:
An'anaviy - shaxs tomonidan uning oilasi va yaqin atrof-muhit uchun xarakterli bo'lgan xatti-harakatlar normalari, xulq-atvor standartlarini o'zlashtirishi.
Institutsional- shaxsning jamiyat institutlari bilan, uning ijtimoiylashuvi uchun maxsus yaratilgan turli xil tashkilotlar bilan va shu bilan birga ijtimoiylashuv funktsiyalarini parallel ravishda (ishlab chiqarish, ijtimoiy, klub va hk) amalga oshiradigan tashkilotlar bilan o'zaro aloqasi jarayonida harakat qiladi.
Stillangan - submultura doirasida harakat qiladi.
Shaxslararo - shaxsning o'zi uchun sub'ektiv ahamiyatga ega bo'lgan shaxslar bilan o'zaro aloqasi jarayonida funktsiyalar va bu hamdardlik, identifikatsiya va boshqalar tufayli shaxslararo transferning psixologik mexanizmi.
Barcha mexanizmlarning ta'siri aks ettirish orqali amalga oshiriladi, ya'ni. shaxs jamiyatning turli institutlariga, oilasiga, tengdoshlariga, muhim shaxslarga va hokazolarga xos bo'lgan ba'zi qadriyatlarni ko'rib chiqishi, qabul qilishi yoki rad etadigan dialog. shuning uchun ijtimoiylashuvning yana bir o'ziga xos mexanizmi ajralib turadi - aks ettiruvchi.
Pedagogik jihatdan ijtimoiylashuvning asosiy jihati uning mazmunidir.
Ijtimoiylashuv jarayonining mazmuni bir tomondan, jamiyat madaniyati va ijtimoiy psixologiyasi, ikkinchi tomondan, bolaning ijtimoiy tajribasi bilan belgilanadi. Pedagogika uchun ijtimoiylashuvning ushbu jihatlari munosabatlarini o'rganish, ularning ma'lum bir yoshdagi bola, ma'lum bir jamiyatga kiritilgan ma'lum bir guruh a'zosi uchun ularning ahamiyati darajasini aniqlash va asoslash muhimdir.
Ijtimoiylashuv jarayoni tarkibi,bir qator o'zaro bog'liq komponentlarni o'z ichiga oladi :
1. Kommunikativ komponent... Unda tilni va nutqni boshqa aloqa turlari bilan o'zlashtirishning turli xil shakllari va usullari va ularni turli xil faoliyat va muloqot sharoitlarida ishlatish kiradi.
2. Kognitiv komponent atrofdagi voqelik to'g'risida ma'lum bir bilimlarni rivojlantirishni o'z ichiga oladi. U ta'lim va tarbiya jarayonida, shu jumladan ommaviy axborot vositalarida, muloqotda katta darajada amalga oshiriladi va birinchi navbatda talaba dunyo haqidagi tushunchalarini kengaytirish, chuqurlashtirish, oydinlashtirish maqsadida o'z ehtiyojlari va tashabbusi bilan ma'lumot izlash va o'zlashtirishda o'zini o'zi tarbiyalashda namoyon bo'ladi.
3. Xulq-atvor komponenti - bola o'rganadigan keng va xilma-xil harakatlar sohasi: gigiena ko'nikmalaridan, kundalik hayotdan har xil ish turlari bo'yicha ko'nikmalargacha. Bundan tashqari, u ma'lum bir jamiyat madaniyati bilan tanishish jarayonida o'zlashtirilishi kerak bo'lgan ijtimoiy rivojlanish jarayonida ishlab chiqilgan turli xil qoidalar, normalar, urf-odatlar, taqiqlarni ishlab chiqishni o'z ichiga oladi.
4. Qiymat komponenti... Inson jamiyat hayotiga qo'shilib, nafaqat ob'ektlarni, turli xil ijtimoiy hodisalarni va ularning odamlar uchun ahamiyatini tushunishi va to'g'ri idrok etishi, balki ularni "moslashtirishi", o'zlari uchun qadrli qilishi kerak.
Ijtimoiylashuv natijasi - ijtimoiylashuv , ya'ni "Ushbu jamiyat tomonidan belgilanadigan va talab qilinadigan xususiyatlarni shakllantirish".
Shaxsning sotsializatsiyasi - bu jamiyat va shaxs o'rtasidagi o'zaro ta'sirning murakkab, ko'p qirrali va ziddiyatli jarayoni. Shuning uchun bu muammoning qadimdan falsafa va ijtimoiy psixologiya diqqat markazida bo'lib kelganligi bejiz emas. Biroq, sotsializatsiya kontseptsiyasining mafkuraviy yadrosi ko'pincha ushbu jarayonning turli xil ijtimoiy mexanizmlarini, muayyan uyushgan muhitning alohida rolini va turli ijtimoiy-siyosiy yo'nalishlarga ega mamlakatlarda jamiyat institutlarining o'ziga xosligini nazariy jihatdan asoslash va amalda tatbiq etish istagi edi.