Иккиламчи ҳужжат оқими (ИҲО) ахборот манбаи сифатида

Рўйхатга олиш функсияси иккиламчи ҳужжат оқимига хос бўлиб, улар мазмуни ва тарқалиш усулидан қатъий назар ҳужжатларнинг алоҳида муддатга енг катта тўлиқликка ега бўлган алоҳида навларини рўйхатга олади.
Ёрдамчи функсия илмий, амалий ва бошқа фаолият учун фойдали бўлган ҳужжатларни тарғиб қилиши ва шу сабабли акс эттириши лозим бўлган оқимда намоён бўлади.
Тавсия функсияси иккламчи ҳужжат оқимида амалга оширилиб, таълим, умумий маданий ва касбий ўз-ўзини тарбиялаш, таълим ва билимларни тарғиб қилишга мўлжалланган.
Муайян вазифаларига мувофиқ уларни қуйидагича ажратиш мумкин: мумкин:
* рўйхатга олиш;
* илмий ва ёрдамчи;
* тавсиявий. 59

Рўйҳатга олишга иккиламчи ҳужжат оқимин рўйҳатга олиш вазифасини бажарувчи иккиламчи манбалар киради. Улар асосан давлат рўйхатидан ўтказувчи органлар, биринчи навбатда Республика китоб палаталари томонидан тузилади. Республика китоб палаталаридан ташқари, Информрегистер (электрон ҳужжатлар), Роспатент (ихтиролар тавсифлари, саноат дизайнлаштирилган, савдо белгилари, интеллектуал мулк белгилари), ВНИИКИ (стандартлар), ВНТИЦ (ҳисоботлар ва диссертациялар) рўйхатга ҳужжат оқимларини шакллантиришда иштирок этади. Иккиламчи ҳужжат оқимини рўйхатга олишни олишни ўзига хос ҳусусияти:

* ҳар томонлама тўлиқлиги;
* ҳужжатларнинг мажбурий нусхаси билан алоқаси;
* кенг китобхонлар оммасига мўлжалланганлиги;
* акс эттирилган ҳужжатларнинг турига қараб иккиламчи манбаларни фарқлаш.
Илмий-ёрдамчи иккиламчи ҳужжат оқими, ёрдамчи вазифани бажариб, уларнинг тайёргарлик ва бандлик даражаси жиҳатидан ҳар хил бўлганлиги учун турли фаолият соҳаларини олим ва мутахассисларини хабардор қилади. Улар Давлат илмий-техника ахборот тизими (ГСНТИ) таркибига кирувчи шохобчалар, ҳудудий марказлар ва кутубхоналар томонидан тузилади.
Илмий - ёрдамчи иккиламчи ҳужжат оқимини ўзига хос ҳусусияти:
* мақсадга мувофиқликни ҳисобга олиш (фан, тадбиркорлик, таълим, менежмент ва бошқаларга ёрдам бериш.);
* китобхонлар манзилини ҳисобга олиш;
* тегишли мавзу, мақсад ва китобхон манзилидаги бирламчи ҳужжатларни (уларнинг туридан қатъий назар) тўлиқ акс эттириш истаги;
* бирламчи ҳужжатлар мазмунини ошкор қилиш истаги;
* маълумотнома ва қидирув тизимининг кўп ўлчовли гуруҳланиши ва хилма-хиллиги туфайли жорий ва ретроспектив режимда ҳужжатларни қидиришнинг қулайлиги;
* самарадорлиги. 60

Тавсиявийлик иккиламчи ҳужжат оқимига тегишли мазмун ва сифат мезонларига мувофиқ танланган фойдаланувчиларнинг айрим тоифаларига тавсия этилган ҳужжатларни акс эттирувчи иккиламчи манбалар киради. У барча даражадаги ва турдаги кутубхоналар томонидан тузилади.

Тавсиявий иккиламчи ҳужжат оқимини ўзига хос хусусиятлари:
* турли мақсад (касб-ҳунар таълими, умумий маданий ўз-ўзини тарбиялаш, таълим олиш, билимларни тарғиб қилиш ва бошқаларга ёрдам бериш.);
* тор ўқувчи манзили (мутахассис, оммавий касблар ва бошқалар.);
* умумтаълим ва касбий тайёргарлик даражасини ҳисобга олган ҳолда ўқувчиларнинг ёши;
* ахборотни идрок этиш имкониятларини ҳисобга олиш;
* адабиётни қатъий танлаш;
* китобларни, камроқ журнал мақолаларини ва ахборот материалларини акс эттириш;
* мавзунинг мураккаблиги, кенглиги ёки торлиги ортиб бориши тартибида адабиётларни гуруҳлаш хусусиятлари;
* уни ўқишга қизиқиш уйғотиш мақсадида адабиёт мазмунини очиб бериш йўллари.