Ilmshunoslik fanining maqsad va vazifalari

67. h-индекс ёки Хирш индекси
h-индекс ёки Хирш индекси Сан-Диего шаҳридаги Калифорния университетининг профессори, физик-олим Хорхе Хирш томонидан 2005 йилда таклиф этилган илмий метрик кўрсаткичдир. Хирш индекси – бу мақолалар сони ва бу мақолаларнинг иқтибосланиши сонидан келиб чиққан ҳолда олим, олимлар гуруҳи, илмий ташкилот ёки умуман мамлакатнинг илмий маҳсулдорлигининг миқдорий ўлчовидир.


68. IMRAD Кириш
Яхши кириш нисбатан қисқа бўлади. Унда муаллиф ўқувчи мақолани тушуниши ва баҳолаши учун тадқиқотни нима учун олиб борганлиги, мақола нима учун ўқувчига қизиқлигининг асл моҳиятини тасвирлаб беради. Хусусан, Кириш ўрганилаётган муаммоларнинг моҳияти ва кўламини белгилайди, тадқиқотни олдинги иш билан боғлайди (одатда кўриб чиқилаётган муаммога тегишли адабиётларни қисқача кўриб чиқиш орқали), тадқиқот мақсадларини тушунтиради ва ҳар қандай махсус атамаларни ёки мақола матнида кейинроқ қўлланиладиган қисқартмаларни белгилайди. Эсда тутингки, Кириш гипотеза ёки мақоланинг асосий мавзусини мантиқий ва аниқ баён қилади. Кириш нисбатан қисқа бўлиши керак; Кўпгина журналлар ўзингизни 500 сўз билан чеклашни тавсия қилади. Такрорлашдан сақланинг: Киришда аннотация матнини такрорламанг. Адабиётларни батафсил кўриб чиқманг; даъвони қўллаб-қувватлаш учун энг долзарб ва сўнгги иқтибосларнинг икки-тўрттаси етарли бўлиши керак. Умумаълум фактларни такрорламанг ва ҳаммага аниқ нарсаларни айтманг. Мақсад ўтган замонда ёзилган ("Тадқиқотнинг мақсади ..."). Турли журналлар турли меъёр ва услубларга амал қилади. Баъзилар "Кириш"да адабиётлар муҳокама қилинишини истаса, бошқалари "Муҳокама"да амалга оширади. Баъзи журналлар "Кириш" бўлимига материаллар ва усулларнинг қисқача мазмунини киритишни талаб қилади, бошқалари эса "Кириш қисмида" муҳим топилмаларни баён қилишни талаб қилиши мумкин, гарчи бу тенденция ҳозир сусаймоқда.


69. IMRAD Материаллар ва усуллар (материаллар ва усуллар)
Ушбу бўлимнинг мақсади нима қилинганлиги, қандай, қачон ва қандай таҳлил қилинганлиги ва тақдим этилганлигини содда ва тезкор тарзда тақдим этишдир. Ушбу бўлим бошқа тадқиқотчининг тадқиқот ҳақида ўз нуқтаи назарини шакллантириши ёки экспериментни ҳақиқатда такрорлаши учун зарур бўлган барча маълумотларни тақдим этади. Ушбу бўлимни ташкил қилишнинг энг осон усули - хронологик; барча керакли маълумотларни ўз ичига олади, лекин ўқувчилар аллақачон билиши мумкин бўлган кераксиз тафсилотлардан қочинг. Бўлим қуйидагиларни ўз ичига олиши керак (бу тартибда бўлиши шарт эмас): •Ўрганилаётган жойнинг тавсифи, масалан, иқлим, геологик участкалар, мамлакат ва бошқалар, бундай маълумотлар тадқиқот учун аҳамиятли бўлган даражада. •Репликациялар, югуришлар ва намуна олиш тартибларини кўрсатувчи экспериментни лойиҳалаш. •жалб қилинган моддалар, схемалар, уларнинг аниқ тавсифи билан. •Аниқ спецификациялар ва миқдорлар, шунингдек, уларнинг манбаси ёки тайёрлаш усули кўрсатилган фойдаланилган материаллар. Умумий ёки кимёвий номлар умумий тан олинмаган савдо номларидан яхшироқдир. Баъзи журналлар, шунингдек компаниялар, фойдаланилган материални эслатиб ўтгандан сўнг, компания номини қавс ичига киритишни талаб қилади. •Олинган тахминлар ва уларни асослаш. •Маълумотларни таҳлил қилиш ва синтез қилиш учун қўлланиладиган статистик ва математик процедуралар.