IM. Y, Оч'Л. Юсчоу

Iskan dar
Hayot ajoyib narsada, kim seni sevsa unga nisbatan beparvosan; 
kim seni yoqtirmasa, unga parvona bo ‘lging keladi.
Buzurgmehr
Meni men istagan o ‘z suhbatiga arjum and etmas,
M eni istar kishining suhbatin ko‘nglim pisand etmas.
N avoiy
158

---

N aqadar sirli hatti-harakat! Qaddi - qom atining purviqorligini 
qarang. Kim ekan o ‘zi bu?
Shiller
Maftunlik! M uhabbatning butun jo ‘shqinligi, uning um id- 
sizlikka soluvchi butun kuchi sening izmingda. Faqat uning dilrabo 
quvonchlari-yu, uning lazzatli zavq-shavqlarigina sening izmingda 
emas. Mahbubam uxlab yotgan paytda men unga tikilib turib: mana
u, beqiyos go'zalligi, ayollarga xos barcha ojizliklari bilan butkul 
meniki, deb ayta olmasdim. Tangri uni erkak zotiga shafqat yuza­
sidan, unga baxt va quvonch ato etm oq niyatida qanday yaratgan 
bo ‘Isa, shu holicha u hozir m ening ixtiyorimda edi.
Sh iller
Kelib-kelib shu gaplarni menga aytdimi! Eng mayda tafsilotlariga 
qadar hamm a gapni hikoya qilib berayapti. Uning shahlo ko'zlari 
o ‘zga b ir odam ga b o ‘lgan m u h ab b at bilan yonib, m ening 
ko‘zlarimga tikilib turibdi.
Shiller
Muhabbat! Quvonchga erishmoq uchun ne kuylarga solmaysan 
bizni.
O dam ning tabiati ju d a g ‘alati-d a, davlati q o ‘ldan ketsa, 
qayg'uradi, am m o um ri o ‘tib ketayotganiga parvo qilmaydi.
Suqrotdan so‘rabdilar: nega ch eh ran g izd a hech qachon 
mahzunlik alom atini ko‘rmaymiz? Ham isha dim og‘ingiz chog‘?
Chunki mening yo‘qotganda xafa bo‘ladigan narsam yo‘q.
Odamlar nazarga ilmaydigan bebaho fazilat nima?
Kamtarlik.
Aqlli odam ahm oqni darrov taniydi, chunki aqli kirguncha 
o ‘zi ham bir vaqtlar shunday b o ‘lgan. Ammo aqlsiz odam aqllini 
tanishi amri mahol, chunki u hech qachon aqlli b o ‘lmagan.
159

---

Dunyoda eng yaxshi ilm qaysi?
Johillar yoqtirmaydigan ilm.
Dushmaningdan pinhon tutgan siringni do‘stingga ham aytma, 
chunki do ‘stning dushmanga aylanishi hech gap emas.
Ikki kishining bilgani ham m aning bilgani.
D ono rizqini izlab, dunyoning narigi yog'iga borishga ham
tayyor.
Ilm aqlli odamning aqlini oshirib, aqli qisqani tentak qilib 
qo‘yadi.
Nafsini tiya oladigan, egri y o ‘ldan hazar qiladigan odam, eng 
kuchli odam.
Mayda-chuyda narsalarga parvo qilmaslik har bir aqlliga xosdir.
0 ‘zini hamisha oliyjanob tutib yurgan kishining vijdoni hech 
qachon qiynalmaydi.
Ahmoq odam larning faqat nuqsonini ko'radi.
M en og‘iz ochmaganimdan ko‘ra, og'iz ochganimga ko‘p marta 
pushaymon b o ‘lganman.
O g‘zingdan chiq m ag an so ‘z sening asiring, o g ‘zingdan 
chiqdimi — sen unga asir.
Agar pok bo‘lsa, hech narsa til va yurakdan yaxshi emas, 
agar порок b o ‘lsa, hech narsa ulardan yom onroq ham emas.
N odonning nodonligini ikki belgisi aytib turadi: birinchidan 
gapi tuturiqsiz, ikkinchidan javobi poyma-poy.
Har bir yuzaga kelgan yaxshi yomonlikni tekshirib qarasang, 
turm ush uchun xayriyatlidir.
Agar olam tig‘i o ‘z joyidan qo ‘zg‘alsa, xudo xohlamasa biror 
tomirni ham qirqolmaydi.
160

---

Illat izlaganga illatdir dunyo,
G 'u rb at izlaganga g ‘urbatdir dunyo,
Kim neni izlasa topgay begum on,
Hikm at izlaganga hikm atdir dunyo.