Инженерлик геологияси

НУРАШ ЖАРАЁНЛАРИ ВА УНИНГ ТУРЛАРИ


НУРАШ — атмосферанинг физик-кимёвий, ер ости ва ер усти сувлари ҳамда организмларнинг таъсирида ер юзидаги тог жинслари ва минералларнинг бузилиш ва емирилиш жараёни. Нурашнинг физик, кимёвий ва органик турлари маълум. Содир бўлиш муҳитига кўра, атмосфера ва сув ости Нураш фарқланади. Физик Нураш т-ранинг кескин ўзгариб туриши ва тог жинсларининг қуёш нуридан ҳар хил қизиши сабабли катта-кичик бўлакларга бўлинишидир. Бунда нураган тог жинсини ташкил этувчи минералларнинг кимёвий тар-киби деярли ўзгармайди. Тоғ жинсларида кўплаб ёрикларнинг бўлиши ва сувнинг музлаб қолиши физик Нурашни тезлаштиради. Сув музлаганда ҳажми кенгайиб, ёриқ деворларининг 1 см2 юзасига таъсир этган кучи 870 кг га етади. Бундай Нураш яланг тоғ жинсларида, баланд тоғларда йилнинг ҳамма фаслида содир бўлади. Натижада чақиқ жинслар уюми ҳосил бўлади. Емирилган жинслар заррачаларининг катталиги 0,01 мм гача етиши мумкин.

• 
  ИНТРУЗИВ МАГМАТИЗМ НИМА?
  

magmatizm intruziv -magma jinslarining turli chuqurliklarida o'ziga xos jismlarning paydo bo'lishi bilan er qobig'ining jinslarida magmani kiritish va qotish jarayoni –intruziya (lat. "intruzio" - amalga oshirish). 200-400 m gacha bo'lgan tog ' jinslariga nisbatan shakllanish chuqurligidagi intruziyalar o'rtacha chuqurlik 1-1,5 km gacha,chuqurlik 1-1, 5 km dan chuqurroqdir.

• 
  ЭФФУЗИВ МАГМАТИЗМ НИМА?
  

Effuziv magmatizm (yoki vulkanizm) — bu vulqonlarning paydo bo'lishi bilan er yuzasiga va atmosferaga magmatik moddaning shakllanishi va chiqishi bilan bog'liq bo'lgan turli xil jarayonlar va hodisalarning murakkab majmuasi. Vulkanlar-cheklangan markaz yoki yoriq ko'rinishidagi chiqish kanallari, ular orqali Gazsizlangan magma — vulkanik LAVA, turli tarkibdagi qoldiqlar, suv bug'lari va gazlar yer yuzasiga kiradi.

•