Инженерлик геологияси

ЕРНИНГ ИЧКИ ТУЗИЛИШИ ҚАНДАЙ ЎРГАНИЛАДИ?

yer qatlamli tuzilishga ega.

Uchta katta qatlam mavjud:
YErga chuqurroq borgan sari harorat va bosim ko'tariladi. YErning markazida yadro joylashgan bo'lib, uning radiusi 3500 km ni tashkil qiladi, harorat esa 4500 darajadan oshadi. Yadro mantiya bilan o'ralgan, qalinligi taxminan 2900 km. YEr qobig'i mantiyaning ustida joylashgan, qalinligi 5 km (okeanlar ostida) 70 km gacha (tog 'tizimlari ostida) o'zgarib turadi. Yer qobig'i eng qattiq qobiqdir. Mantiya moddasi maxsus plastik holatda, bu modda bosim ostida asta-sekin oqishi mumkin.
Insoniyat o'rganish uchun eng qulay bo'lgan narsa er qobig'ining yuqori qismidir. Ba'zan chuqur quduqlar er qobig'ining ichki tuzilishini o'rganish uchun amalga oshiriladi. Eng chuqur quduq - chuqurligi 12 km dan oshiq. Ular er qobig'ini va minalarni o'rganishga yordam beradi. Bundan tashqari, Yerning ichki tuzilishi maxsus asboblar, usullar, kosmosdan va fanlardan olingan suratlar yordamida o'rganiladi: geofizika, geologiya, seysmologiya.

• 
  ТОҒ ЖИНСЛАРИ НИМА
  

Togʻ jinslari - Yer poʻstini tashkil qiluvchi, mustaqil geologik jism hosil qiluvchi doimiy tarkibga ega boʻlgan tabiiy mineral agregatlar. "Togʻ jinslari" termini hozirgi maʼnoda 1798-yildan beri ishlatilib kelinadi. Odatda Togʻ jinslari deb faqat qattiq jismlarni tushuniladi, keng maʼnoda esa ularga suv, neft va tabiiy gazlar ham kiradi. Togʻ jinslarining kimyoviy va mineral tarkibi bilan bir qatorda, struktura va teksturasi ham muhim diagnostik belgi hisoblanadi. Togʻ jinslaridagi minerallar foizi, ularning mineral tarkibini aniqlaydi. Kelib chiqishiga qarab ular 3 guruhga boʻlinadi: magmatik (otqindi), choʻkindi va metamorfik jinslar (qarang Magmatik togʻ jinslari, Metamorfik togʻ jinslari, Choʻkindi togʻ jinslari). 

• 
  МИНЕРАЛЛАР НИМА
  

Mineral (frans. mineral — ruda) — Yer (va boshqa kosmik jismlar)ning sirti va ichida fizikkimyoviy jarayonlar natijasida hosil boʻlib, kimyoviy tarkibi va fizik xususiyatlari bir biriga oʻxshash boʻlgan tabiiy jism; asosan, togʻ jinslari, ruda va meteoritlarning tarkibiy qismi.
MinerAL aksariyat qattiq jismlar; kam hollarda suyuq M. ham (mas, tugma simob) uchraydi. Suvning M.ga mansubligi baxsli, lekin muz M. deb qabul qilingan. Kristalli, amorf (metakolloidlar) va tashqi koʻrinishi kristallarga oʻxshash, lekin amorf, shishasimon holatdagi metamikt minerallar farq qilinadi.

• 
  ЭНДОГЕН ЖАРАЁНЛАР НИМА ВА УЛАР ҚАЕРДА СОДИР БЎЛАДИ?