Innovaciyalar ministirligi

2.2. Filarıaz hám Trixomonoz kesellikleri
Filarıaz - bul Filarıoidea tipindegi domalaq qurttı juqtırıw nátiyjesinde kelip shıǵatuǵın parazitar kesellik. Olar qan menen azıqlanatuǵın diptera menen qara shıbın hám shıbın sıyaqlı tarqaladı. Bul kesellik gelmintazlar dep atalatuǵın kesellikler toparına kiredi.
Lenfatik filarıazga Wuchereria bancrofti, Brugia malayı hám Brugia Timorı qurti sebep boladı. Bul qurt limfa sistemasın, sonday-aq limfa túyinlerin iyeleydi; sozılmalı jaǵdaylarda bul qurt pıl sindromiga alıp keledi.
Teri astı filarıaziga Loa loa (kóz qurti), Mansonella streptotserka hám Onchocerca volvulus sebep boladı. Bul qurt teriniń teri astı qatlamın, mnay qatlamın iyeleydi. L. loa Loa loa filarıasis keselligin keltirip shıǵaradı.
Seroz boslıq filarıaziga qarın boslıǵıning seroz boslıǵıni iyeleytuǵın Mansonella perstans hám Mansonella ozzardi qurti sebep boladı. Dirofilarıa immitis, ittıń júrek qurti kemnen-kem adamlarǵa zıyan jetkizedi, ádetde bir toqımada qalatuǵın úlkenler qurti kletkanıń qanına mikrofilarıya dep atalıwshi erte lichinka formaların shıǵaradı. Bul aylanba mikrofilarıyalardı artropod vektorı qan menen qabıllawı múmkin; vektorda olar jańa xostga juǵıwı múmkin bolǵan juqpalı lichinkalarga aylanadı. Filarıal qurttı juqtırgan shaxslar, olardıń periferik qanında mikrofilarıyalar bar ekenligine qaray, olardı «mikrofilaremik» yamasa «amikrofilaremik» dep tariyplew múmkin.
Filarıaz mikrofilaremik jaǵdaylarda birinshi náwbette periferik qandaǵı mikrofilarıyalardı tikkeley baqlaw arqalı anıqlanadı. Jasırın filarıaz amikrofilaremik jaǵdaylarda klinikalıq gúzetisler tiykarında hám geypara jaǵdaylarda qanda aylanba antigen tawıp kesellikti anıqlaw etiledi.
Trixomonoz - sidik-tanosil aǵzalarınıń isiw keselligi; qın trixomonadları qozǵaltadı. Kesellik qozǵawtıwshısı saw adamlarǵa jınıslıq jol menen ótedi. Qın trxomonadaları sırtqı ortalıqtıń túrli faktorlarǵa salıstırǵanda biyqarar bolıp, olar (mısalı, quyash nurı) tásirinde demde nabıt boladı. Qız balaǵa trixomonoz nawqas anası yamasa basqa hayal menen bir orında jetkeninde juǵıwı múmkin. Trixomonoz er adamlarda da, áyellerde de baqlanadı; ádetde, kesellik er adamlarda bilinar-bilinmas keshedi.
Qın trixomonadaları er adamdıń sidik shıǵarıw kanalına kirip, onı qızdıradı (trixomonad uretrit); azǵantay silekey shıǵındı keliwi múmkin, lekin kesellik hesh qanday aromatlarsiz ótedi. Tek nawqastı dıqqat penen teksergende trixomonadalar tabıladı. Keselliktiń anıq belgileri bolmawınan qati názer, trixomonadalar tabılǵan kisiler, álbette, emleniwi shárt. Waqıtında em etińmasa, moyak artıkları isiwi (q. Epididimit), kesellik sozılmalı formaǵa ótiwi hám biypushlıqqa sebep bolıwı múmkin.
Trixomonoz menen awırǵan áyellerde, kóbinese, qın zıyanlenedi. Qindan qolańsa hidli shıǵındı ajraladi` hám sırtqı jınıslıq aǵzalar qichishib, lovullab turadı. Túrli qolaysız faktorlar áqibetinde organizm shıdamınıń tómenlewi (mısalı, organizmdiń sovqotishi, tımaw kesellikleri, ásirese, tuwıw hám aborttan keyingi kesellikler), sonıń menen birge, hayz kóriw dáwiri jalınlnishning jatır hám basqa (lar) aǵzalarǵa tarqalıp ketiwine sebep boladı (q. Adneksit).
Er yamasa hayalda kesellik tabılǵan waqıtta olardıń hár ekewi de emleniwi shárt. Trixomonoz menen awırǵan nawqaslar putkinley tawır bolǵanǵa shekem dawalanıwı zárúr, keri jaǵdayda, kesellik jıllap sozılıwı, waqıt-waqtı menen qozıp turıwı múmkin.
Trixomonozdı emlew dáwirinde jeke gigiyena qaǵıydalarına qatań ámel qılıw; jınıslıq baylanıstan ózin tiyiw kerek. Em tawsılǵannan keyin, 2-3 ayǵa shekem shıpaker qadaǵalawında bolıw kerek. Trixomonozdıń aldın alıwda jeke hám jınıslıq gigiyena qaǵıydalarına ámel qılıw zárúrli áhmiyetke iye.
Emleniw waqtında jınıslıq turmıs sheklenedi, partnerga juǵıw múmkinshiligı úlken. Trixomoniazni emlew uzaq múddetli, áyellerde 3 hayz ciklini iyeleydi. Úy sharayatında emleniw shala emleniw hám dárine seziwsheńlıq azayıwına alıp keledi. Dúris emlenbew nátiyjesinde biypushlıq, prostatit, homila patologiyaları.