Innovatsiyalarning mohiyati va xususiyatlari
Download 1.19 Mb.
|
INTELLEKTUAL MULK OB’EKTLARINI HUQUQIY MUHOFAZA QILISH VA ULARDAN FOYDALANISHNING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Tayanch iboralarDiskont stavka, innovatsion loyiha samaradorligi, Innovatsion loyiha narxi, Blek-Skoulz modeli, WACC modeli, FCFE uslubida pul oqimlari, CAPM modeli Nazorat savollari:Innovatsion loyihaning rivojlanish bosqichlari bo‘yicha uning asosiy xatarlarini ajratib ko‘rsating. Loyihani amalga oshirish va uning samaradorligini nazorat qilish usullarini ko‘rsating. Diskont stavkasini aniqlashning asosiy yondashuvlarini aytib bering. Innovatsion loyiha samaradorligining asosiy parametrlarini ko‘rsating. Innovatsion loyiha narxini baholashning asosiy yondashuvlarini sanab o‘ting. Innovatsion loyihalarning samaradorligi va narxini baholash amaliyotidagi asosiy cheklovlarni ko‘rsating. KEYINGI SEMESTR Mavzu: Mintaqaviy innovatsion siyosat KIRISH 3 1. MINTAQAVIY INNOVATSION SIYoSATINING MOHIYATI VA MEXANIZMLARI 5. 2. MINTAQAVIY INNOVATSION SIYoSATNI SHAKLLANTIRISH MAMULLARI 17. Xulosa 25 ADABIYOTLAR 27 KIRISH Hozirgi vaqtda iqtisodiyotni rivojlanishning innovatsion yo‘liga yo‘naltirish va hududiy innovatsion tizimlarni yaratish masalalari tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Davlat innovatsion faoliyatni tartibga solishning barcha turlarini - tashkiliy, iqtisodiy, moliyaviy, normativ-huquqiy va huquqiy tartibga solishni amalga oshiradi. Normativ faoliyatning oliy shakli innovatsion siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirish, innovatsion faoliyatni boshqarishdir. Bunday siyosat innovatsion faoliyatning zamonaviy ijtimoiy taraqqiyot uchun ustuvor ahamiyatini tasdiqlash asosida ishlab chiqiladi. Davlat innovatsion faoliyat uchun tashkiliy, iqtisodiy va huquqiy sharoitlar yaratadi. Davlat innovatsion siyosatini ijtimoiy siyosatning ajralmas qismi sifatida amalga oshirish iqtisodiy siyosat innovatsiyalar sohasidagi maqsadlar va ularga erishish vositalari majmui bo‘lgan davlat ishlab chiqarishni o‘sishi va raqobatbardosh yuqori texnologiyali mahsulotlarni sotish asosida mamlakat yalpi ichki mahsuloti va aholi farovonligini oshirishni rag‘batlantiradi. jahon bozorida. Innovatsion iqtisodiyotni rivojlantirishda davlatning roli zarur infratuzilma va huquqiy muhitni yaratishdan, intellektual faoliyat natijalaridan foydalanish masalalarini tartibga solishdan, ilmiy-texnikaviy yutuqlardan samarali foydalanish uchun sharoit yaratishdan iborat. Rossiya korxonalari tomonidan tijorat mahsuloti. Faol davlat innovatsion siyosatini amalga oshirish asosiy vazifani hal qiladi: asosan davlat tomonidan ifodalangan ilmiy-texnika sohasi bilan xususiy biznes timsoli bo‘lgan sanoat sektori o‘rtasidagi tafovutni bartaraf etish, ilmiy-texnikaviy sohani o‘zgartirishning samarali tizimini yaratish. Zaxiralarni ilm-fan talab qiladigan, raqobatbardosh mahsulotlarga aylantiradi. Mahalliy yuqori texnologiyali ishlab chiqarish-texnik mahsulotlar va iste’mol talabi mahsulotlarining ham eksport, ham ichki iste’moldagi ulushi sezilarli darajada oshmoqda. Mintaqaviy innovatsion jarayonni boshqarish iqtisodiyotning raqobatbardoshligi va barqarorligini oshirish bo'yicha davlat vazifalarini hal qilishga qodir bo'lgan hududiy innovatsion siyosatni ishlab chiqish orqali amalga oshiriladi. Rossiya Federatsiyasi hududlarida innovatsion siyosat o'ziga xos xususiyatlarga ega. Biroq, uni amalga oshirishning asosiy vositalari o'zgarishsiz qolmoqda: qonunchilik bazasi, maqsadli dasturlar va konsepsiyalar. Mintaqaviy innovatsion siyosatni amalga oshirishning hozirgi bosqichida asosiy kapital ishlab chiqarishga investitsiya qilish uchun motivatsiyaning yo'qligi, investitsiya faolligining nihoyatda past darajasi va sezilarli darajada farqlanishi kabi tarkibiy va investitsion sohadagi deformatsiyalar yaqqol namoyon bo'lmoqda. Shu munosabat bilan federal markaz va mintaqalar mintaqaviy kuch tuzilmalarining rolini oshiradigan tarkibiy investitsiya siyosatini shakllantirish muammosiga duch kelmoqda. Davlat innovatsion siyosatini amalga oshirish muammolarini hal qilish uchun Rossiya hukumati innovatsion infratuzilmani rivojlantirishga va ilmiy-texnikaviy sohaning ustuvor yo'nalishlarini qo'llab-quvvatlashga, butun Rossiyada maxsus, innovatsion yo'naltirilgan muhitni yaratishga qaratilgan chora-tadbirlar kompleksini ishlab chiqdi. hududlar. Ushbu ish mintaqaviy innovatsion siyosatni ishlab chiqish masalalarini, Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektlarida innovatsion faoliyatni rivojlantirish bilan bog'liq muammolarni ko'rib chiqishga bag'ishlangan. 1. MINTAQAL INNOVATSION SIYoSATINING MOHIYATI VA MEXANIZMLARI. Hozirgi vaqtda iqtisodchilar tomonidan davlat innovatsion siyosatining asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat: - innovatsiyalarni huquqiy va me’yoriy jihatdan qo‘llab-quvvatlashni, uni rag‘batlantirish mexanizmlarini, uni rag‘batlantirish mexanizmlarini, institutsional o‘zgartirishlar tizimini, innovatsion sohada intellektual mulkni himoya qilishni va uni iqtisodiy muomalaga kiritishni rivojlantirish va takomillashtirish; - innovatsiyalarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ishlab chiqarishni rivojlantirish, raqobatbardoshligini oshirish va yuqori texnologiyali mahsulotlar eksporti tizimini yaratish. Innovatsion faollikni oshirish jarayonida nafaqat davlat organlarini, tijorat tuzilmalarini, moliya-kredit institutlarini, balki federal va mintaqaviy darajadagi jamoat tashkilotlarini ham jalb qilish kerak; - innovatsion jarayonlar infratuzilmasini, jumladan, axborot ta’minoti tizimini, ekspertiza tizimini, moliyaviy-iqtisodiy tizimni, ishlab chiqarish va texnologik ta’minotni, ishlanmalarni sertifikatlashtirish va rag‘batlantirish tizimini, kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash tizimini rivojlantirish. Koʻp yillar davomida toʻplanib qolgan qoloqlik mahalliy ilmiy-tadqiqot va ishlanmalar salohiyatining pastligida emas, balki innovatsion faoliyat infratuzilmasining zaifligi, tovar ishlab chiqaruvchilarning raqobat usuli sifatida innovatsiyalarni joriy etish motivatsiyasining yoʻqligi bilan bogʻliq. Bu mahalliy amaliy fan va texnologiya salohiyatiga talabning yo'qligiga olib keladi; - kichik yuqori texnologiyali tashkilotlarning shakllanishi va muvaffaqiyatli faoliyat yuritishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratish hamda faoliyatning dastlabki bosqichida ularni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash orqali kichik innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirish; - innovatsion loyiha va dasturlarni tanlashning raqobat tizimini takomillashtirish. iqtisodiyot tarmoqlarida xususiy investorlar ishtirokida va davlat ko‘magida nisbatan kichik va tez o‘zini oqlaydigan innovatsion loyihalarni amalga oshirish eng istiqbolli ishlab chiqarish va tashkilotlarni qo‘llab-quvvatlashga, ularga xususiy investitsiyalar oqimini oshirishga yordam beradi; - mamlakat va uning hududlari iqtisodiyotining tegishli tarmoqlarini o‘zgartirishga qodir bo‘lgan muhim texnologiyalar va ustuvor yo‘nalishlarni joriy etish. Innovatsion siyosatni shakllantirish va amalga oshirishning asosiy vazifasi iqtisodiyot tarmoqlarida ishlab chiqarish samaradorligini va mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshirishga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadigan nisbatan kam sonli eng muhim asosiy texnologiyalarni tanlashdan iborat. yangi texnologik tartibga o'tish; - ikki maqsadli texnologiyalardan foydalanish. Bunday texnologiyalar qurol va harbiy texnika ishlab chiqarishda ham, fuqarolik mahsulotlarini ishlab chiqarishda ham qo'llaniladi. Xuddi shu vazifalarni hududiy innovatsion siyosat ham hal etayotir, u bir vaqtning o‘zida mavjud moddiy-texnika, xomashyo va mehnat salohiyatidan samarali foydalanish, ichki bozor ehtiyojlarini qondirishni o‘z ichiga olgan hududiy muammolarni hal etishga qaratilgan. . Hududiy innovatsion siyosat - boshqaruvning barcha institutsional shakllarini savdo-sanoat, agrosanoat, qurilish-sanoat va ilmiy-ishlab chiqarish integratsiyasi uchun qulay shart-sharoitlar yaratish bo'yicha hududiy hokimiyat organlarining iqtisodiy siyosatining tarkibiy qismidir. Hududiy innovatsion siyosatni amalga oshirish chora-tadbirlari innovatsiyalarni joriy etish uchun xususiy institutsional investorlarni jalb etish orqali hudud uchun ustuvor tarmoqlarning raqobatbardosh salohiyatini oshirish dasturlari; innovatsion faoliyatni iqtisodiy rag'batlantirish rejimini shakllantirish. Rossiya Federatsiyasining turli mintaqalarida innovatsion siyosat o'ziga xos xususiyatlarga ega. Biroq, uni amalga oshirishning asosiy vositalari bir xil bo'lib qolmoqda: qonunchilik bazasi, maqsadli dasturlar, konsepsiyalar va boshqalar. Hududning innovatsion salohiyatining ichki va tashqi tarkibiy qismlarini alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. Ichki tizimlar qatoriga quyidagilar kiradi: moliya-kredit tizimi, iqtisodiy tuzilmasi, tadqiqot bazasi, mintaqaning kadrlar salohiyatini shakllantirish va rivojlantirish tizimi. Tashqi elementlarga quyidagilar kiradi: boshqa mintaqalar bilan integratsiyalashgan o'zaro ta'sir, mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy raqobatbardoshligi, jahon darajasiga chiqish imkoniyati. Mintaqaviy ilmiy-texnikaviy va innovatsion siyosatni amalga oshirishning asosiy mexanizmlarini ko'rib chiqamiz. Ustuvor sohalarga e'tiborni qaratish. Resurslarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng muhim yo‘nalishlariga jamlash maqsadida hududlarda ilmiy-texnikaviy faoliyatning ustuvor yo‘nalishlari belgilandi. Ustuvor yo'nalishlar va muhim texnologiyalarni tanlash quyidagilarni o'z ichiga oladi: mintaqaning ilmiy-texnikaviy faoliyati natijalarini va ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning jahon tendentsiyalarini tahlil qilish, ilmiy mahsulotlarga bo'lgan ehtiyojni prognozlash, mintaqaviy ustuvorliklar bo'yicha takliflar ishlab chiqish, tanlov mezonlarini aniqlash va o'tkazish. ekspert baholash, muvofiqlashtirish va tasdiqlash. Ustuvorliklarni belgilash uchun asoslar quyidagilar: - fan, texnologiya va texnikani rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari ro'yxati va Rossiya Federatsiyasining muhim texnologiyalari ro'yxati; - viloyat ilmiy jamoatchiligining takliflari; - innovatsiyalar prognozi ma'lumotlari (raqobatbardosh fanni talab qiluvchi mahsulotlarni chiqarishni tashkil etish nuqtai nazaridan); - ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturlarining yo'nalishlari va ularni amalga oshirish natijalari, shuningdek Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ekti iqtisodiyotining ehtiyojlari to'g'risidagi boshqa ma'lumotlar. Prognozlar va rivojlanish dasturlarida mintaqaning resurs salohiyati, Rossiyaning boshqa mintaqalari va iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarning ilmiy-texnikaviy va innovatsion siyosatini amalga oshirish tajribasi baholanadi. Takliflarni ko'rib chiqishda ularni amalga oshirish uchun ilmiy-texnik va ishlab chiqarish bazasining mavjudligi, moliyaviy yoki boshqa resurs cheklovlarining mavjudligi hisobga olinadi. Ilmiy-texnik faoliyatning mintaqaviy ustuvor yo'nalishlarini belgilashda yangi texnologiyalarni joriy etish, shuningdek, mintaqaning eng o'tkir muammolarini (ijtimoiy, ekologik) hal qilish orqali sanoat bo'yicha bozor bo'shliqlarini rivojlantirish istiqbollaridan kelib chiqish kerak. Ustuvorliklar tegishli sub'ektning vakolatli organlari tomonidan tasdiqlangan ilmiy-texnikaviy faoliyat sohalari, shu jumladan muhim texnologiyalar ro'yxati shaklida yoki mintaqaviy ilmiy-texnikaviy dastur yoki mintaqaviy dasturning bo'limi shaklida hujjatlashtiriladi. ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish. Mintaqaviy ustuvorliklarni tasdiqlash ilmiy-texnikaviy faoliyatni mintaqa yoki respublika byudjet mablag'lari hisobidan, shuningdek dasturlar va loyihalarni o'z mablag'lari hisobidan moliyalashtirishda federal byudjet mablag'lari hisobidan moliyaviy qo'llab-quvvatlash uchun asosdir. , ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarga davlat buyurtmasini shakllantirish, innovatsiyalarni qo'llab-quvvatlash, davlat tomonidan qo'llab-quvvatlashning boshqa choralarini, shu jumladan protektsionizm choralarini qo'llash uchun. Kadrlar salohiyatini rivojlantirish. Hududning iqtisodiy rivojlanishi strategiyasini amalga oshirishda mehnat resurslarini shakllantirish va taqsimlash bilan bog‘liq vazifalar, birinchi navbatda, iqtisodiyot va kadrlar tuzilmasining ishonchli dinamik modelini yaratishga qaratilgan har tomonlama va chuqur ilmiy jihatdan qo‘llab-quvvatlashni talab qiladi. ijtimoiy soha demografik jarayonlarni, mintaqani rivojlantirishning strategik va operativ prognozlarini hisobga olgan holda. Ilmiy kadrlarni takror ishlab chiqarish fanning ilmiy-texnik salohiyatini barqaror rivojlantirishning asosiy omillaridan biridir. Ilmiy kadrlar tayyorlash tizimi ilmiy-texnikaviy sohani rivojlantirish ehtiyojlari va ustuvor yo‘nalishlariga mos kelishi kerak. Kadrlar muammosini kompleks hal qilish innovatsion rivojlanish rivojlanayotgan iqtisodiyot talablarini hisobga olgan holda mutaxassislarni tayyorlash va qayta tayyorlashni tashkil etishni talab qiladi. Kadrlar tayyorlash, shuningdek, ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlari uchun mavjud moddiy-texnika bazasidan foydalanish va barpo etish uchun ilmiy, ishlab chiqarish va ta’lim tuzilmalarining imkoniyatlarini o‘zida mujassamlashtirgan puxta o‘ylangan integratsiya shakllari kerak. Axborot ta'minotini rivojlantirish. Ilmiy faoliyatni axborot bilan ta'minlash Rossiya Federatsiyasi sub'ektining fan va texnologiya sohasidagi federal va hatto mehnat taqsimoti tizimiga integratsiyalashuvining muhim jihati va zamonaviy tsivilizatsiya muammolarini hal qilishda uning rolini oshirishdir. . Ilm-fanda axborot texnologiyalaridan foydalanish, bir tomondan, mamlakatni axborotlashtirish doirasida rivojlanishi, ikkinchi tomondan, fan, ta’lim, ishlab chiqarish va ijtimoiy sohaning o‘zaro yaqin hamkorligini ta’minlashi, shuningdek, sifatini oshirishi va jadallashtirishi zarur. hududlarda bilim talab qiladigan investitsiya loyihalarini amalga oshirish. Mintaqaviylikni amalga oshirishda fan va texnologiya siyosati Axborot-telekommunikatsiya infratuzilmasini yaratish va ilmiy faoliyatning zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanishni nazarda tutuvchi yangi shakllari: elektron jurnallar va kutubxonalar, intellektual mulk yarmarkalari va birjalari, telekonferensiya va boshqalarni qo‘llab-quvvatlashga e’tibor qaratish lozim. Telekommunikatsiya infratuzilmasi turli tashkiliy-huquqiy shakllar va mulkchilik shakllaridagi barcha manfaatdor tashkilotlar uchun o‘z ma’lumotlar bazalariga, ma’lumotlar banklariga va boshqa axborot resurslariga turli shartlarda, shu jumladan tijorat shartlarida masofadan kirish imkoniyatlarini ta’minlashi kerak. Iste'molchilar ilmiy xizmatlar bozori, innovatsion mahsulotlar va loyihalar bozori, mintaqa iqtisodiyoti ehtiyojlari haqida ma'lumot olishlari kerak. Bu ilmiy tashkilotlarni qayta qurish, tadqiqot va ishlanmalar metodologiyasini takomillashtirish uchun yangi shart-sharoitlar yaratadi. Hududlarda innovatsion faoliyatni axborot bilan ta'minlashning samarali mexanizmini oldindan yaratish innovatsion iqtisodiyot sharoitida uni dolzarb hal qilishni talab qiladigan muhim muammodir. Ushbu mexanizmning samaradorligi ko‘p jihatdan hududlarning uzluksiz ijtimoiy-iqtisodiy monitoringi sifatiga bog‘liq. Bunday monitoring innovatsion faoliyatni takomillashtirish va rivojlantirishga qaratilgan boshqaruv qarorlari va tavsiyalarini tayyorlash maqsadida hududdagi iqtisodiy, ijtimoiy, ekologik, ilmiy va innovatsion vaziyatni kuzatish, tahlil qilish, baholash va prognoz qilishni qamrab olishi kerak. Mintaqada innovatsion jarayonlarni ham, iqtisodiyotni tarkibiy o'zgartirishlarning umumiy jarayonlarini ham monitoring qilish hududlarni ushbu jarayonlarni samarali boshqarishga qaratilgan. Shu bois innovatsion iqtisodiyotni axborot bilan ta’minlash sohasidagi asosiy funksiyalardan biri hududdagi tarkibiy o‘zgarishlarni avtomatlashtirilgan monitoringi funksiyasi bo‘lishi kerak. Shu munosabat bilan hududlarda innovatsion ma’lumotlar va bilimlar banklarini doimiy ravishda yangilab turish va faoliyat yuritish uchun avtomatlashtirilgan innovatsiyalar va axborotlashtirish markazlarini (ARMI) tashkil etish maqsadga muvofiq ko‘rinadi. Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektining axborot va telekommunikatsiya tizimini rivojlantirish bo'yicha ishlar "Elektron Rossiya (2002-2010)", "Yagona ta'lim axborot muhitini rivojlantirish (2001)" federal maqsadli dasturlari doirasida amalga oshirilishi kerak. -2015-yil)”, “Davlat yer kadastrini yuritish va koʻchmas mulk obʼyektlarini davlat roʻyxatidan oʻtkazishning avtomatlashtirilgan tizimini yaratish (2002-2012-yillar)”, shuningdek, ushbu sohadagi yetakchi tashkilotlar, telekommunikatsiya korxonalari tomonidan amalga oshirilayotgan tadbirlarga muvofiq. . Ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyatni moliyaviy-iqtisodiy ta'minlash. Ilmiy, ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyatni moliyalashtirish davlat va bozor manbalari hisobidan amalga oshiriladi. Hududiy hokimiyat organlarining vazifasi ilmiy-texnikaviy xizmatlarni davlat xaridlari mexanizmini takomillashtirish, ilmiy xizmatlarga samarali talabni rag'batlantirish, ilmiy va innovatsion faoliyat uchun byudjetdan tashqari mablag'larni jalb qilish, moliyaviy resurslar bilan ta'minlaydigan mintaqaviy va mintaqalararo ixtisoslashtirilgan tashkilotlarni tashkil etishdan iborat. kreditlar). Iqtisodiyotning rivojlanishi bilan Rossiya Federatsiyasining yalpi ichki mahsulotida ilm-fanga sarflanadigan xarajatlar ulushi rivojlangan mamlakatlar darajasiga ko'tarilishi kerak. O'tkazish xarajatlarini viloyat byudjetidan moliyalashtirish zarur fundamental tadqiqotlar, yuqori samarali amaliy tadqiqotlar va ishlanmalarni amalga oshirish, innovatsion infratuzilmani rivojlantirish. Tashkilotlar tomonidan ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarini davlat tomonidan moliyalashtirish hamda ajratilgan mablag‘larni sarflash tizimi suiiste’mollik holatlariga yo‘l qo‘ymaslik va byudjet mablag‘laridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida “shaffof” bo‘lishi kerak. Fundamental tadqiqot loyihalarini mintaqaviy byudjetdan moliyalashtirish mintaqaviy va federal maqsadli dasturlar doirasida va federal davlat buyurtmachilari bilan umumiy asosda amalga oshirilishi kerak (masalan, Rossiya fundamental tadqiqotlar jamg'armasi, Rossiya gumanitar fanlar fondi va boshqalar). ixtisoslashtirilgan fondlar). Shu bilan birga, loyihalarni tanlov asosida tanlash va ularni ekspertizadan o'tkazishda maksimal xolislik ta'minlanishi kerak. Ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyatni davlat tomonidan moliyaviy qo‘llab-quvvatlash innovatsion faoliyatni moliyalashtirishning quyidagi usullaridan foydalanishni nazarda tutadi: - innovatsion tashkilotlarga soliq imtiyozlarini qaytarish uchun maqsadli subvensiyalarni taqdim etish; - innovatsion loyihalarni amalga oshirish uchun olingan bank kreditlari foiz stavkasini qoplash; - innovatsion infratuzilma tashkilotlari tomonidan foydalaniladigan moddiy infratuzilma ob'ektlarini saqlash xarajatlarining bir qismini byudjetga qabul qilish (binolarni saqlash, kommunal xizmatlar, elektron aloqa xizmatlari, pullik axborot resurslaridan foydalanish huquqini olish); - xalqaro, hududlararo ko‘rgazma va yarmarkalarda viloyat ilmiy tashkiloti va muassasalari ishlanmalari va texnologiyalari taqdimotlarini tashkil etish va o‘tkazish uchun davlat buyurtmasi. Innovatsion faoliyatni faollashtirishning eng muhim sharti texnologiyani tijoratlashtirish maqsadida nodavlat manbalardan moliyani jalb qilishdir. Ilmiy-texnik sohaga xususiy kapitalni jalb etishning katta istiqbollari texnologik loyihalarni venchur va lizing asosida moliyalashtirishning mintaqalararo tizimini shakllantirish imkoniyatini ochib beradi. Mintaqaviy innovatsion infratuzilmani rivojlantirish. Innovatsion infratuzilma deganda innovatsion faoliyatni samarali amalga oshirish va innovatsiyalarni joriy etish uchun zarur va yetarli bo‘lgan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan, bir-birini to‘ldiruvchi ishlab chiqarish-texnik tizimlar, tashkilotlar, firmalar va tegishli tashkiliy va boshqaruv tizimlari majmui tushuniladi. Innovatsion infratuzilma mamlakat iqtisodiyotining rivojlanish sur'atlarini (tezligini) va uning aholisi farovonligining o'sishini oldindan belgilab beradi. Jahon bozoridagi global raqobat sharoitida innovatsiyalarni yaratish va joriy etish uchun rivojlangan infratuzilmaga ega bo‘lgan, innovatsion faoliyatning eng samarali mexanizmiga ega bo‘lgan kishi muqarrar ravishda g‘alaba qozonishini dunyoning rivojlangan mamlakatlari tajribasi tasdiqlaydi. Demak, mamlakat innovatsion iqtisodiyotining samarali faoliyat ko‘rsatishi uchun innovatsion infratuzilma funksional jihatdan to‘liq bo‘lishi kerak. Innovatsion faoliyat bilan shug'ullanadigan tashkilotlar uchun infratuzilma tashkilotlarining mavjudligi ixtisoslashtirilgan tashkilotlarning xizmatlarini sotib olish orqali kam sonli ishlarni bajarish, muvaffaqiyatli ishlash uchun zarur bo'lgan ko'plab tarkibiy qismlarning etishmasligini qoplash imkonini beradi. Innovatsion infratuzilmani rivojlantirish axborot texnologiyalari markazlari, texnologiyalar transferi markazlari, ilmiy-texnologik parklar, biznes-inkubatorlar, innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirishga qaratilgan konsalting, axborot, moliyaviy va boshqa turdagi xizmatlar ko‘rsatuvchi boshqa tashkilotlar tarmog‘ini tashkil etishni nazarda tutadi. mintaqa. Infratuzilma funktsiyalarini mavjud ilmiy va ta'lim muassasalari negizida tashkil etilgan kichik tashkilotlar ham, o'zlarining moddiy va kadrlar bazasiga ega bo'lgan ixtisoslashtirilgan tashkilotlar ham bajarishi mumkin. Kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash infratuzilmasi hudud innovatsion infratuzilmasining ajralmas qismi bo‘lishi kerak. Mintaqaning innovatsion infratuzilmasini shakllantirishning quyidagi umumiy tamoyillarini ajratib ko'rsatishimiz mumkin: - innovatsion infratuzilma kompleks bo'lishi, innovatsion jarayonning barcha bosqichlarida xizmatlar ko'rsatishi kerak; - innovatsion infratuzilma infratuzilma xizmatlariga bo‘lgan talabning hajmi, tarkibi va sifati bo‘yicha o‘zgarishlariga tez moslasha olishi kerak; - innovatsion infratuzilma tashkilotlari xizmatlar ko‘rsatishda o‘z harakatlarini muvofiqlashtirishi (alohida tashkilot sifatida emas, balki yagona mexanizm sifatida ishlashi), shuningdek, boshqa hududlardagi shu kabi tashkilotlar bilan o‘zaro hamkorlik qilishi; - infratuzilmani shakllantirishda mahalliy va xorijiy tajribaga tayanish zarur. Dunyoning rivojlangan mamlakatlari tajribasi ko‘rsatganidek, innovatsion infratuzilmaning asosiy o‘zagi, innovatsiyalarni joriy etishning eng adekvat mexanizmi bu innovatsion muhandislik markazlari (firmalar, korxonalar) infratuzilmasi bo‘lib, ularda eng yaxshi mahalliy va xorijiy bilimlarni to‘plashi lozim. texnologiyalar va buyurtmachi uchun tizim integratori va muvaffaqiyatli amalga oshirilishining kafolati sifatida ishlaydi innovatsion loyiha va innovatsion tsiklning to'liq qamrab olinishini ta'minlaydi: yakuniy innovatsion mahsulot uchun bozor kon'yunkturasini o'rganish, innovatsion loyihaning texnik-iqtisodiy asoslanishi va uni ishlab chiqishgacha. asbob-uskunalarni to'liq etkazib berish, uning tizimli integratsiyasi, kadrlar bilan kalitlarni topshirish va keyingi xizmat ko'rsatish. Ishlab chiqarish va texnologik qo'llab-quvvatlash tizimi. Ilmiy-tadqiqot va ishlanmalarning dolzarb sohasini qo‘llab-quvvatlash maqsadida ham, tajriba ishlab chiqarishni tashkil etish maqsadida ham ilmiy-texnikaviy faoliyatni ishlab chiqarish va texnologik ta’minlash tizimi yaratilmoqda. Lizing tashkilotlari, texnoparklar, qimmatbaho ilmiy asbob-uskunalardan birgalikda foydalanish uyushmalari tizim elementlariga aylanishi kerak. Innovatsion iqtisodiyotni shakllantirish va rivojlantirishning eng muhim mintaqaviy muammosi - bu avtomatlashtirilgan integratsiyalashgan loyihalash va ishlab chiqarish tizimlarini ishlab chiqish, yaratish va rivojlantirish bilan bog'liq ilmiy, uslubiy, tashkiliy va texnologik muammolarni hal qilishdir. "qog'ozsiz" tsiklni tugatish va innovatsiyaga yo'naltirilgan tadqiqot, tajriba-konstruktorlik ishlarini, texnologik tayyorgarlik va ishlab chiqarishni rejalashtirish jarayonlarini birlashtirish, pirovardida innovatsion mahsulotlar yaratishga qaratilgan. Bunday tizimlarda yangi ilm-fanni talab qiluvchi tizimni yaratish uchun xos bo'lgan uchta asosiy bosqich oxirigacha zanjirda avtomatlashtirilishi kerak: innovatsiyalarni loyihalash; yangi fanni talab qiluvchi tizimning prototipini ishlab chiqarish va yig'ish; yangi fanni talab qiluvchi tizimni ishga tushirish va sinovdan o‘tkazish. Ilmiy-texnikaviy va innovatsion dastur va loyihalar ekspertizasi tizimi. Bozor munosabatlari tizimiga va ilmiy mahsulotlarni tijoratlashtirishga o‘tishda mustaqil ekspertiza tizimi zarur. Shu bois hududda ilmiy mahsulotlarni mustaqil ekspertizadan o‘tkazuvchi muassasani tashkil etish ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyat infratuzilmasining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Ilmiy mahsulotlarni ekspertizadan o'tkazish mintaqaviy va federal maqsadli dasturlarda loyihalarni, ilmiy tadqiqot va ishlanmalarni amalga oshiruvchilarni ekspert tanlashning majburiy elementi bo'lishi kerak. Ilm talab qiladigan mahsulotlarni sertifikatlash tizimi. Ilmiy-texnik xizmatlar va innovatsion mahsulotlar sifatini nazorat qilish tizimi ilmiy xizmatlar bozori faoliyatining zaruriy shartidir. Ushbu tizim texnik jihatdan tartibga solish to'g'risidagi federal qonunlar asosida innovatsion mahsulotlar sifatini nazorat qilishni ta'minlashi, mahsulotlarning normativ talablar va texnik shartlarga muvofiqligini sertifikatlashi, ushbu mahsulotlarni ishlab chiquvchi va ishlab chiqaruvchi tashkilotlarni ta'minlashi kerak. keng metrologiya, standartlashtirish va boshqalar sohasidagi xizmatlar. Mahsulotni sertifikatlash mahsulotning iste'mol xususiyatlarini tekshirishni o'z ichiga oladi, mahsulotlarning kelgusida sotilishi uchun bozor talablariga muvofiqligini tasdiqlaydi. Ilmiy-texnik ishlanmalar va ilm-fanni ko'p talab qiladigan mahsulotlarni bozorga olib chiqish tizimi. Ushbu tizim ikki tomonlama vazifani hal qilish uchun mo'ljallangan - yaratilgan ishlanmalar va mahsulotlar bozorida ma'lum bir segmentni ("nisha") egallash va izchil kengaytirishni ta'minlash, shu bilan birga ular bilan bog'liq barcha huquq va imtiyozlarni saqlab qolish va samarali himoya qilish. ushbu ishlanmalarning egalari va mahsulot ishlab chiqaruvchilari. U marketing, reklama va ko'rgazma faoliyatini, patent va litsenziyalash ishlarini o'z ichiga olishi kerak. Hududiy hokimiyat organlari ko'rgazma maydoni bilan ta'minlash, taqdimotlar tashkil etish, ixtisoslashtirilgan nashrlarni qo'llab-quvvatlash, potentsial iste'molchilar va mahsulot ishlab chiqaruvchilar o'rtasidagi o'zaro hamkorlikni tashkil etish, innovatsiyalar to'g'risida ma'lumot beruvchi ixtisoslashtirilgan tashkilotlarni yaratish kabi reklama vositalariga ega bo'lishi kerak. Ilm-fanni ko‘p talab qiluvchi mahsulotlarni bozorga chiqarish tizimida talab bo‘yicha yangi bozorlarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash muhim vosita hisoblanadi. Shunday qilib, ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyat infratuzilma majmuasiga kiritilgan sanab o'tilgan tizimlarning har biri o'z funktsiyalarini amalga oshirish mexanizmlariga va ushbu mexanizmlarning ishlashini ta'minlaydigan ixtisoslashtirilgan yoki ko'p funktsiyali tashkilotlar shaklidagi tegishli tashkiliy elementlarga ega bo'lishi kerak. Rossiya Federatsiyasining istalgan mintaqasi yoki mintaqasining innovatsion infratuzilmasini shakllantirish qo'shni mintaqalarning tegishli infratuzilmalari bilan chambarchas bog'liq holda amalga oshirilishi kerak. federal okrug, butun mamlakat. Mintaqaviy infratuzilma milliy innovatsion tizim ehtiyojlari uchun umumiy infratuzilmaning ajralmas qismi sifatida qaralishi kerak. 2. MINTAQAVIY INNOVATSION SIYoSATNI SHAKLLANTIRISH MAMULLARI. Rossiya Federatsiyasi mintaqalarining iqtisodiy rivojlanishi zamonaviy sharoitlar ularning moddiy-texnik, mehnat, axborot va moliyaviy resurslar darajasi bilan belgilanadigan ilmiy-texnik va innovatsion salohiyatiga bog‘liq. Bundan tashqari, hududlarning ilmiy-texnikaviy rivojlanish istiqbollari ko‘p jihatdan ularning imkoniyatlari va yangi texnologiyalarni yaratish va ulardan foydalanish imkoniyatlari bilan belgilanadi. Jadvalda innovatsion faoliyatni tartibga solishning asosiy usullari ko'rsatilgan. INNOVATSION FAOLIYATINI TARTIB TUTIRISH Tartibga solish turlari Tartibga solish usullari Innovatsion faoliyatni tashkiliy tartibga solish - innovatsion infratuzilmani rivojlantirish, - innovatsiyalar ustuvorligini ta'minlash; - innovatsiyalar mualliflarini ma'naviy rag'batlantirish; - modernizatsiyani rag'batlantirish; - rivojlanish integratsiya jarayonlari, - xalqaro munosabatlarni rivojlantirish Innovatsion faoliyatni iqtisodiy va moliyaviy tartibga solish - innovatsion taklifni rivojlantirish, - innovatsiyalarga talabning ortishi; - innovatsion sohada raqobatni rag'batlantirish; - tadbirkorlikni rivojlantirish; - innovatsion sohada bandlikni ta'minlash; - fanni talab qiluvchi mahsulotlar lizingini rivojlantirish - innovatsiyalarga investitsiyalar, ularning samaradorligini oshirish; - qulay investitsiya muhitini yaratish Innovatsion faoliyatni huquqiy tartibga solish - innovatsion faoliyat sub'ektlarining huquq va manfaatlarini himoya qilish; - innovatsiyalarga egalik qilish, ulardan foydalanish va ularni tasarruf etish huquqlarini himoya qilish; - sanoat, intellektual mulkni himoya qilish; - shartnoma munosabatlarini rivojlantirish Rossiya SSSRdan ulkan ilmiy va texnik salohiyatni meros qilib oldi (jahon ekspertlarining hisob-kitoblariga ko'ra ham, mahalliy olimlarning guvohliklariga ko'ra ham). Rossiya hali ham yetarli yuqori daraja fanning rivojlanishi, jahonga mashhur ilmiy maktablar, oliy ma'lumotli mutaxassislarning katta qismi milliy iqtisodiyot. Rossiya fizika, matematika, kimyo, fiziologiya, tibbiyot, lazer va kriogen texnologiyalar sohasidagi amaliy ishlanmalar, aerokosmik texnologiyalar, aloqa va aloqa uchun yangi materiallar va boshqalar bo'yicha bir qator fundamental yo'nalishlarda jahon yetakchisi bo'lib qolmoqda. Mamlakatda amalga oshirilmagan ixtirolarning sezilarli zaxirasi to‘plangan (xorijiy ekspertlar 200 000 foydalanilmagan patentlarni, shu jumladan sotuvga qo‘yilgan 120 000 texnologiyani nomlaydilar). Hozirgi vaqtda ushbu salohiyatni saqlab qolish va uni bozor sharoitlariga moslashtirish muammosi birinchi o'ringa chiqadi. Zamonaviy sharoitda eng muhim jihat mintaqaviy siyosat RF uning innovatsion komponentidir. Shuni hisobga olish kerakki, Rossiya Federatsiyasining sub'ektlari iqtisodiy, tabiiy resurs va ilmiy-texnikaviy salohiyat, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi bo'yicha sezilarli darajada farqlanadi. Shuning uchun Rossiya Federatsiyasining har bir mintaqasi (yoki mintaqalar guruhi) innovatsion rivojlanish muammolarini hal qilishda individual yondashuvni talab qiladi. Har bir mintaqa yoki mintaqalar guruhida milliy mintaqaviy innovatsion tizimlar, federal darajada esa makroiqtisodiy siyosat maqsadlariga javob beradigan innovatsion tizim yaratilishi kerak. Federal va mintaqaviy tizimlar yagona rus innovatsion tizimini tashkil qiladi. Bugungi kunga qadar bu borada hududlar va Federatsiya o‘rtasida ko‘p bosqichli aloqalar o‘rnatilgan bo‘lib, ular doirasida aniq vazifalar hal etilmoqda. Federal darajada butun iqtisodiyotni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari belgilanadi, barcha hududlar uchun muhim bo'lgan dasturlar va loyihalar ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi. Mintaqaviy darajada Rossiya Federatsiyasi sub'ektining ustuvor yo'nalishlari belgilanadi, mintaqaviy dasturlar va loyihalar shakllantiriladi va amalga oshiriladi. Federal-mintaqaviy darajada innovatsion faoliyat uchun yagona me'yoriy-huquqiy baza shakllantirilmoqda, shtat va mintaqalarning manfaatlari uyg'unlashtirilmoqda, federatsiyaning mintaqaviy muammolarni hal qilishda va mintaqalarning federal muammolarni hal qilishda ishtirok etish darajasi belgilanadi. . Mintaqalararo darajada mintaqalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar muammolari bir nechta mintaqalar, xususan, federal okruglar doirasida qiziqish uyg'otadigan vazifalarni amalga oshirishda hal etiladi. Munitsipal darajada hududlar hayoti va rivojlanishini ta'minlash bo'yicha aniq chora-tadbirlar ko'rilmoqda. Ilmiy-texnikaviy faoliyatni rivojlantirishda mintaqaviy boshqaruv organlarining rolini oshirishning bir qator ob'ektiv sabablari mavjud. Birinchidan, innovatsion faoliyat o'z tabiatiga ko'ra markazlashmagan boshqaruvga qaratilgan. Mintaqaviy boshqaruv darajalari uning muammolarini hal qilish uchun ko'proq mos keladi. Ikkinchidan, mintaqaviy miqyosda turli tashkilotlar va mahalliy hokimiyat organlarini birlashtiruvchi mavjud norasmiy aloqalar va umumiy manfaatlar asosida, qoida tariqasida, ta’lim, fan va yuqori texnologiyali ishlab chiqarish o‘rtasidagi zarur o‘zaro hamkorlik, ta’lim, ilm-fan va ta’lim sohalarining o‘zaro bog‘liqligi ta’minlanadi. innovatsiyalar zanjiri bo‘ylab innovatsiyalarni muvaffaqiyatli ilgari surishning asosiy sharti bo‘lgan sanoat salohiyati. Innovatsion infratuzilmani yaratishda hududlarning ishtiroki muhim ahamiyatga ega. Biroq, hozirgi vaqtda Rossiya Federatsiyasining barcha sub'ektlari uchun rivojlangan innovatsion infratuzilmani shakllantirish muammosi juda dolzarb bo'lib qolmoqda, bu esa tadqiqot va ishlanmalar natijalarini tijoratlashtirish va tarqatishga to'sqinlik qilmoqda. Hududlarda faqat uning alohida elementlari yaratilgan. Bu yo‘nalishda yetakchi hududlarni ajratib ko‘rsatishning iloji yo‘q, chunki hududlarda yagona tuzilmalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Innovatsion infratuzilmani rivojlantirishga to‘sqinlik qilayotgan asosiy sabablar ilmiy-tadqiqot ishlariga talabning kamayishi va davlat tomonidan sezilarli darajada qo‘llab-quvvatlanmasligi hisoblanadi. Bu mamlakat va hududlar iqtisodiyoti hali innovatsiyalarga moyillik darajasiga yaqinlashmaganidan dalolat beradi. Yuqorida aytib o'tilganidek, mintaqaviy innovatsion siyosatni muvaffaqiyatli amalga oshirishning eng muhim sharti tegishli moliyaviy yordamdir. Hozirgi vaqtda asosiy moliyaviy manba munitsipalitetlarga qarashli korxonalarning majburiy badallari hisobidan shakllantiriladigan turli hududiy innovatsion fondlar hisoblanadi. Mablag‘lar mavjud korxonalarni texnik qayta jihozlash va modernizatsiya qilish, binolarni, muhandislik va transport kommunikatsiyalarini rekonstruksiya qilishga sarflanadi; ilm-fanni talab qiluvchi yangi turdagi mahsulotlarni o‘zlashtirish bo‘yicha ishlarni moliyalashtirish. Hududlardagi korxonalarda innovatsiyalarni yaratish va joriy etish muammolaridan biri shundaki, ilmiy sohadagi tashkilotlarni innovatsion mablag‘lar hisobidan izlanish-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarini moliyalashtirish mexanizmi mavjud emas, chunki bu tashkilotlar odatda ushbu mablag‘larning to‘lovchilari emas. mablag'lar. Binobarin, hududlarda samarali innovatsion siyosat olib borish uchun moliyaviy mexanizmni, birinchi navbatda, innovatsion fondlarni shakllantirish va ulardan foydalanish tartibini takomillashtirish zarur. Mintaqaviy va mahalliy davlat hokimiyati organlariga innovatsion faoliyatni qo‘llab-quvvatlashga o‘zlarining rivojlanish byudjetlarining kamida 10 foizi miqdorida xarajatlar me’yorini belgilashni tavsiya etish tavsiya etiladi. Infratuzilmani rivojlantirish katalizatori ham davlat ilmiy-texnika sektorini tashkil etishni nazarda tutuvchi davlat mulkidan yanada samarali foydalanish bo‘lishi kerak. Hozirgi vaqtda hududlarda ilmiy-texnikaviy taraqqiyotni boshqarishning tashkiliy tuzilmasi shakllantirilmoqda: korxona va tashkilotlarning innovatsion rivojlanishini muvofiqlashtirish, monitoring qilish va tekshirish uchun mas’ul bo‘lgan ilmiy-texnik kengashlar, bo‘limlar tashkil etilmoqda yoki shtat birliklari joriy etilmoqda. . Shu bilan birga, ilmiy-texnik kengashlar hali barcha hududlarda tuzilmagan, hatto Rossiya Federatsiyasining poytaxtida ham bunday tuzilma mavjud emas va mavjudlari har doim ham innovatsion faoliyatning faol muvofiqlashtiruvchi elementi sifatida namoyon bo'lmaydi. Mintaqaviy innovatsion siyosat innovatsion muhitni shakllantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishni nazarda tutadi. Axborot resurslarini tizimlashtirish va ulardan samarali foydalanish, ularni jahon axborot makoniga integratsiyalash va bozorga kirish shular jumlasidandir. axborot xizmatlari telekommunikatsiya tarmoqlari orqali ma’lumotlarni yuqori unumli qayta ishlash, saqlash va uzatish texnologiyalarini ishlab chiqish va joriy etish, shuningdek, ma’lumotlar bazalari va bilimlar banklarini yaratish asosida. Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektlarida mintaqaviy innovatsion siyosatni shakllantirishda quyidagi omillarga alohida e'tibor berilishi kerak. 1. Oxirgi o‘n yillik tajribasi shuni ko‘rsatdiki, fan va texnika rivojiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan hajmlarda xorijiy investitsiyalarga ishonish norealdir. Hozirgi vaqtda innovatsiyalarga investitsiyalarning asosiy manbalari korxonalarning o'z mablag'lari (87%) hisoblanadi. Federal byudjet, federal byudjetlar va mintaqaviy byudjetlardan moliyalashtirish ulushi 4,2%, byudjetdan tashqari jamg'armalar hisobidan - 3,8%. Chet el manbalari taxminan 5% ni tashkil qiladi. Xorijiy investitsiyalardan hududlardagi xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning qariyb 2 foizi foydalanmoqda. 2. Mavjud hisob-kitoblarga ko'ra, Rossiyaning yuqori texnologiyali mahsulotlarning jahon bozoridagi ulushi atigi 0,3% ni tashkil qiladi. 3. Rossiyaning ichki bozori hali ham, qoida tariqasida, ko'plab xorijiy tovarlarning raqobatiga dosh bera olmaydi. 4. Innovatsion jarayonlarni yetarli darajada samarali boshqarish. Ushbu muammoni federal va mintaqaviy davlat organlari va Rossiya Fanlar akademiyasi vakillaridan innovatsion faoliyat muammolari bo'yicha idoralararo muvofiqlashtiruvchi kengash tuzish orqali hal qilish mumkin. Kengash tashkiliy-uslubiy muammolarni hal qilish bilan bir vaqtda innovatsion faoliyatni rivojlantirishga ajratiladigan davlat resurslarining muvofiqlashtirilgan taqsimlanishini ta’minlashi mumkin edi. Etakchi iqtisodchilarning fikricha, innovatsiyalarga jami investitsiyalar yalpi ichki mahsulotning ma’lum foizidan kam bo‘lmasligi kerak. Jahon amaliyoti shuni ko‘rsatadiki, mamlakat ilmiy-texnika majmuasini saqlab qolish uchun yalpi ichki mahsulotning kamida 1 foizi miqdorida byudjet mablag‘larini ajratish zarur. Aks holda, ilmiy-texnik salohiyatning tanazzulga uchrashi muqarrar. AQSh, Germaniya, Yaponiyada bu ko'rsatkich taxminan 3% ni, Buyuk Britaniya va Frantsiyada esa 2% dan ortiq. Rossiya Federatsiyasining hududlarida mahalliy ishlab chiqaruvchilarni qo'llab-quvvatlash, mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshirish va yirik innovatsion loyihalarni amalga oshirishga qaratilgan dasturlar, birinchi navbatda, tugallangan ilmiy-tadqiqot ishlariga, yangi yuqori texnologiyali ishlab chiqarishlarni yaratishni ta'minlashga va moliyalashtirishga asoslangan bo'lishi kerak. sanoatni xususiylashtirishning 83-97 foizi, birinchi navbatda, tadbirkorlar. Albatta, Rossiya Federatsiyasining ko'plab hududlarida hozirgi vaqtda korxonalar va tashkilotlarda innovatsion va investitsiya jarayonlarini takomillashtirish bo'yicha keng ko'lamli ishlar olib borilmoqda; sanoat korxonalari, ilmiy muassasalar va oliy o‘quv yurtlari o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlikni rivojlantirish; ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyat bilan shug‘ullanuvchi xodimlar sonini ko‘paytirish va nufuzini oshirish. Bunga Rossiya Federatsiyasi Hukumati tomonidan 2015 yilgacha bo'lgan davrda Rossiya Federatsiyasida fan va innovatsiyalarni rivojlantirish strategiyasi yordam beradi, Rossiya Federatsiyasi Hukumati yig'ilishlari bayonnomalariga muvofiq ishlab chiqilgan. 2004 yil 8 iyuldagi 24-son, 2005 yil 15 dekabrdagi PP-48-01 va Rossiya Federatsiyasi Hukumati raisining 2004 yil 30 iyuldagi MF-P13-4480-sonli ko'rsatmalari, 2004 yil 28 dekabrdagi No MF- P13-40pr. Mazkur dastur hududlarda ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirish uchun iqtisodiy, tashkiliy va huquqiy shart-sharoitlar yaratishga qaratilgan. Bu ham davlat vazifalarini, ham hududlardagi korxonalar oldida turgan eng muhim muammolarni hal etishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar, innovatsion loyihalar tizimidir. Siyosatning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: - ilmiy tadqiqot va eksperimental ishlanmalar natijalarini tijoratlashtirishga davlat yordami mexanizmlarini takomillashtirish; - hududda innovatsiyalardan foydalanadigan tashkilotlar sonining ko'payishi; - innovatsion faoliyat infratuzilmasini rivojlantirish; - kichik fanni talab qiluvchi ishlab chiqarish biznesini rivojlantirish; - hududiy tashkilotlar tomonidan ishlab chiqarilayotgan raqobatbardosh innovatsion mahsulotlar hajmini oshirish; - ilmiy-texnik salohiyatni monitoring qilishning doimiy tizimini yaratish; - ustuvor ishlanmalarni moliyaviy va kredit bilan ta'minlash; - oliy o‘quv yurtlarida “kadrlar bilan ta’minlash” asosida sanoat va ijtimoiy sohani rivojlantirishning istiqbolli yo‘nalishlari manfaatlaridan kelib chiqqan holda mutaxassislar tayyorlashni maqsadli yo‘naltirish. Shunday qilib, barcha hududlar uchun umumiy bo'lgan innovatsion siyosatning asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat bo'lishi kerak: - hududiy muammolarni hal etish va kommunal xizmatlarning asosiy ishlab chiqarish fondlarini yangi texnologik asosda yangilash uchun hududiy innovatsion fondlardan samarali foydalanish; - innovatsion rivojlanish muammolarini hal qilish uchun ma'muriy resurslardan foydalanishni kuchaytirish; - innovatsion infratuzilmani, shu jumladan tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash mablag‘lari hisobidan rivojlantirishga ko‘maklashish; - investitsiya resurslarini kontsentratsiyalash tizimi va investisiya obyektlarini tanlash mexanizmini takomillashtirish orqali viloyat korxona va tashkilotlarining innovatsion loyihalarini, uning muammolarini aks ettiruvchi dasturiy-maqsadli moliyalashtirishni ishlab chiqish; - eng muhim viloyat byudjeti hisobidan moliyalashtirish tadqiqot loyihalari hududlardagi yetakchi ilmiy-tadqiqot institutlari va universitetlarining dasturlari; - ilmiy-texnikaviy hududiy siyosat samaradorligini oshirish maqsadida hududlarning ilmiy-innovatsion salohiyati monitoringini tashkil etish va o‘tkazish. XULOSA Hududlarning zamonaviy sharoitda iqtisodiy rivojlanishi ularning moddiy-texnikaviy, mehnat, axborot va moliyaviy resurslar darajasi bilan belgilanadigan ilmiy-texnik va innovatsion salohiyatiga bog‘liq. Bundan tashqari, hududlarning ilmiy-texnikaviy rivojlanish istiqbollari ko‘p jihatdan ularning imkoniyatlari va yangi texnologiyalarni yaratish va ulardan foydalanish imkoniyatlari bilan belgilanadi. Shu munosabat bilan ilmiy-texnikaviy va innovatsion faoliyatni boshqarishning mavjud mexanizmlari va hududiy usullari samaradorligini oshirish vazifasi dolzarb hisoblanadi. Innovatsion faoliyatni faollashtirish asosida mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishi uchun shart-sharoitlarni ta'minlash uchun, birinchi navbatda, mintaqaviy innovatsion dasturlarni ishlab chiqishni nazarda tutuvchi federal-mintaqaviy innovatsion siyosat ishlab chiqilishi va qonun bilan tasdiqlanishi kerak. Mintaqaviy innovatsion siyosat deganda mintaqada ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirishning belgilangan maqsadlari va ustuvor yo'nalishlari, mintaqaviy va federal hukumatlarning o'zaro hamkorligi asosida ularga erishish yo'llari va usullari tushuniladi. Mamlakatimizda davlat innovatsion siyosatining mintaqaviy tarkibiy qismi endigina shakllana boshlaydi: tashkiliy boshqaruv tuzilmalari va Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektlarida innovatsion faoliyatni tartibga solish mexanizmlari yaratilmoqda. Biroq, ular mintaqaviy rivojlanishga hali sezilarli ta'sir ko'rsatmaydi. Innovatsion faoliyatning samaradorligi asosan innovatsion infratuzilma bilan belgilanadi. Shuning uchun innovatsion infratuzilma innovatsion iqtisodiyotning asosiy tarkibiy qismi, jamiyatning innovatsion salohiyati hisoblanadi. Hozirgi vaqtda Rossiya Federatsiyasining barcha hududlari va respublikalari uchun rivojlangan innovatsion infratuzilmani shakllantirish muammosi juda dolzarb bo'lib qolmoqda, uning etishmasligi tadqiqot va ishlanmalar natijalarini tijoratlashtirish va tarqatishga to'sqinlik qilmoqda. Hududlarda faqat uning alohida elementlari yaratilgan. Shu sababli, Rossiya hududlari iqtisodiy rivojlanishining hozirgi bosqichidagi eng dolzarb vazifalardan biri bu vakolatli innovatsion siyosatni qurish, to'liq innovatsion tizimni rivojlantirishdir. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 1. Gokhberg L. "Yangi iqtisodiyot" sharoitida Rossiyaning milliy innovatsion tizimi / L Gokhberg // Iqtisodiyot masalalari. - 2003. - 3-son. - S. 26-38. 2. Ermakova E.A. Integratsiya jarayonlarining innovatsion komponenti: mintaqaviy aspekt /E.A.Ermakova //Mintaqaviy iqtisodiyot va boshqaruv: elektr. ilmiy jurnali - Kirov: MChJ "Xalqaro tadqiqot loyihalari markazi", 2006. - № 3. http://regions.mcnip.ru 3. Zgonnik L.V., Belolipetskaya V.V. Mintaqaviy iqtisodiy siyosatning ijtimoiy va investitsion ustuvor yo'nalishlari / L.V.Zgonnik, V.V. Belolipetskaya // Iqtisodiyot savollari. - 2006. - 7-son. - B.56-64. 4. Ivanov V.V. Milliy innovatsion tizimlar: shakllanish tajribasi va rivojlanish istiqbollari / V.V. Ivanov // Rossiya iqtisodiyoti. - 2008. - S. 46-51. 5. Ivanova E.N. Umumiy yondashuvlar Mintaqaviy innovatsion siyosatni shakllantirishga: "Innovatsion texnologiyalar va tizimlar" xalqaro forumi materiallari / E.N. Ivanova. - Minsk: GU "BelISA", 2006. - 156 p. 6. Innovatsiyalarni boshqarish: Proc. nafaqa / V.M. tahririyati ostida. An-shina, A.A. Dagaev. - M.: Delo, 2005. - 528 b. 7. Ismailov T. A., Gamidov G. S. Innovatsion iqtisodiyot - XXI asrda Rossiya rivojlanishining strategik yo'nalishi / T. A. Ismailov, G. S. Gamidov // Innovatsiyalar. - 2003. - No 1. - S. 34-38. 8. Koldaeva N.T. Rossiya innovatsion tizimi: hududiy yondashuv /N.T.Koldaeva //Innovatsiyalar. - 2007. - 9-10-son. 9. Perevalov Yu.V. Innovatsion dastur hududlari: yaratish va rivojlanish istiqbollari metodologiyasi / Yu.V.Perevalov // Rossiya iqtisodiyoti: tendentsiyalar va istiqbollar. Shanba. Art. - M.: Global-Plus, 2006. - 560 b. 10. Mintaqalar sanoat o'sishining besh elementi // Kommersant. - 2006. - aprel (29). - 3-bet. 11. Hududlarning innovatsion siyosatini rivojlantirish: islohotlarga nima to'sqinlik qilmoqda? // Rossiya gazetasi. - 2006. - iyun (6). - S. 2. 12. Razumovskiy V.M. Innovatsion salohiyatni shakllantirishda mintaqaviy tajriba /V.M.Razumovskiy //Muammolar zamonaviy iqtisodiyot. - 2007. - S. 13-27. 13. Sizova I.Yu., Matveeva M.A. Mintaqaviy iqtisodiyot va boshqaruv /I.Yu. Sizov, M.A. Matveeva. - 2006. - 3-son. - B.21-28. 14. Untura G.A. Bozor sharoitida mintaqaning innovatsion muhitini yaratish muammolari / G.A. Untura // Mintaqaviy iqtisodiyot va sotsiologiya. - 2005. - 4-son. - B.123-136. 15. Chub B. A. Mintaqada investitsiya jarayonlarini boshqarish / B. A. Chub. - M .: Xat, 2006. - 263 b. Mavzu: Innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishda davlatning roli. Reja: 1. Xorijiy mamlakatlardagi innovatsion siyosat 2. Mintaqaviy innovatsion siyosat Davlat innovatsion siyosati ijtimoiy-iqtisodiy siyosatning ajralmas qismi bo‘lib, u davlatning innovatsiyalarga munosabatini ifodalaydi, davlat hokimiyati organlarining fan, texnika sohasidagi maqsadlari, yo‘nalishlari, faoliyat shakllarini belgilab beradi hamda ilmiy va ilmiy-texnikaviy texnologiyalarni joriy etishni ta’minlaydi. texnologik yutuqlar. Asosiy davlat innovatsiyalarining maqsadlari siyosatlari quyidagilardir: · innovatsion faoliyat uchun iqtisodiy, huquqiy va tashkiliy shart-sharoitlar yaratish; · asosiy va takomillashtiruvchi innovatsiyalarni yaratish va ommalashtirish asosida ishlab chiqarish samaradorligini va mahalliy ishlab chiqaruvchilar mahsulotlarining raqobatbardoshligini oshirish; · innovatsion faoliyatni faollashtirishga, bozor munosabatlari va innovatsion sohada tadbirkorlikni rivojlantirishga ko'maklashish; · innovatsion faoliyatni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashni kengaytirish, innovatsion faoliyatni rivojlantirishga ajratilayotgan davlat resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirish; · innovatsion faoliyatni amalga oshirishda Rossiya Federatsiyasining ta'sis sub'ektlarining o'zaro hamkorligini kengaytirishga ko'maklashish; · xalqaro bozorda mahalliy innovatsion mahsulotlarni qo'llab-quvvatlash va Rossiya Federatsiyasining eksport salohiyatini rivojlantirish bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish. Davlat innovatsion siyosatining asoslarini o‘rganish jarayonida bu boradagi xorijiy tajribaga murojaat qilish maqsadga muvofiqdir. Download 1.19 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|