Inson har doim atrof-muhitni asosan resurslar manbai sifatida ishlatgan, ammo juda uzoq vaqt davomida uning faoliyati biosferaga sezilarli ta'sir ko'rsatmagan


Kislota cho'kishi(kislotali yomg'ir)


Download 1.02 Mb.
bet6/11
Sana26.02.2023
Hajmi1.02 Mb.
#1232944
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Kirish Marufga

Kislota cho'kishi(kislotali yomg'ir)
Ifloslantiruvchi moddalar aylanishining oxirgi bosqichi yog'ingarchilik bo'lib, u ikki yo'l bilan sodir bo'lishi mumkin. Birinchisi, yuvish yoki nam cho'ktirish. Ikkinchisi-yog'ingarchilik yoki quruq yog'ingarchilik. Ushbu jarayonlarning kombinatsiyasi kislota cho'kmasidir.
Atmosferadan kislotali moddalarni olib tashlang.
Yuvish bulutlar shakllanishi va yog'ingarchilik paytida sodir bo'ladi. Bulutlarning paydo bo'lish shartlaridan biri to'yinganlikdir. Bu shuni anglatadiki, havo ma'lum bir haroratda so'rilishi mumkin bo'lganidan ko'proq suv bug'ini o'z ichiga oladi va shu bilan uning muvozanatini saqlaydi. Harorat pasayganda, havoning suvni bug ' shaklida saqlash qobiliyati pasayadi. Keyin suv bug'ining kondensatsiyasi boshlanadi, bu to'yinganlik oxirigacha sodir bo'ladi. Biroq, normal atmosfera sharoitida suv bug'lari faqat nisbiy namlik 400-500 bo'lganda kondensatsiyalanishi mumkin. Nisbiy namlik kamdan-kam hollarda 100,5 dan oshishi mumkin . Ushbu to'yinganlik bilan bulut tomchilari faqat kondensatsiya yadrolari deb ataladigan aerozol zarralarida paydo bo'lishi mumkin. Ushbu yadrolar ko'pincha suvda eriydigan oltingugurt va azot birikmalaridir.
Tomchilar paydo bo'lgandan so'ng, bulut elementlari aerozol zarralari va gaz molekulalarini o'zlashtirishda davom etadi. Shuning uchun bulut suvi yoki uning kristallarini atmosfera elementlarining eritmasi deb hisoblash mumkin.
Bulut elementlari cheksiz o'sishi mumkin emas. Gravitatsiya tufayli yuzaga keladigan cho'kindi jinslar, tomchilar kattaligi bilan ortib boradi, ertami-kechmi bulut tomchilarining bir necha yuz yoki ming metr balandlikdan tushishiga olib keladi. Cho'kish paytida bu tomchilar bulutlar va yer yuzasi orasidagi atmosfera qatlamini yuvadi. Bu vaqt ichida yangi gaz molekulalari so'riladi va yangi aerozol zarralari tushayotgan tomchi tomonidan ushlanib qoladi. Ommabop e'tiqoddan farqli o'laroq, er yuziga etib boradigan suv umuman distillangan emas. Bundan tashqari, suvda erigan moddalar ko'p hollarda ushbu moddalarni turli sohalarda tiklash uchun muhim va ba'zan yagona manba bo'lishi mumkin.
Quruq yomg'ir.
Cho'kishning bu shakli nam yog'ingarchilikdan sezilarli darajada farq qilsa-da, yakuniy natija aslida kislotali atmosfera mikroelementlari, er yuzasiga etib boradigan oltingugurt va azot birikmalari bilan bir xil. Ko'p turli xil kislotali mikroelementlar ma'lum, ammo ularning ko'pchiligining tarkibi shunchalik pastki, ularning kislota cho'kishidagi rolini e'tiborsiz qoldirish mumkin.
Ushbu kislotali moddalar yuzaga ikki yo'l bilan tushishi mumkin. Ulardan biri turbulent diffuziya bo'lib, unda moddalar gazsimon holatda joylashadi. Turbulent diffuziya harakati, asosan, oqayotgan havoning er va boshqa sirt ustida harakatlanishi ishqalanish tufayli notekis bo'lishidan kelib chiqadi. Odatda shamol tezligining oshishi sirtdan vertikal ravishda seziladi va havoning gorizontal harakati turbulentlikni keltirib chiqaradi. Shunday qilib, havo tarkibiy qismlari erga etib boradi va eng faol kislotali moddalar sirt bilan osongina o'zaro ta'sir qiladi.

Download 1.02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling