Inson resurslarini boshqarish, xodimlar ish faoliyatini baholash usullari

Eng muhim elementlari quyidagilarga borib taqaladi.

• • maqsadli yo‘naltirilgan holda faoliyat ko‘rsatadi, ya’ni faoliyati doim belgilangan maqsadlarga erishishga yo‘naltiriladi;
• • boshqaruv sub’ekti ta’siri ostida o‘z parametrlarini o‘zgartiradi;
• • rivojlanish va o‘zini-o‘zi takomillashtirishga qodir.

Kontseptsiyalar tahlili, ularni tashkilotlar faoliyati amaliyotida
aks ettirish personalni boshqarishga yondashuvlarni turlicha
tizimlashtirshiga imkon beradi.

2. Inson resurslarini boshqarishning xuquqiy asoslari

Mehnat qonunchiligining inson resurslarini boshqarishga ta’siri
Inson resurslarini samarali boshqarish barcha menejerlar uchun
murakkab vazifa hisoblanadi. Bir tomondan, huquqiy muhit uzlyuksizo‘zgarib boradi va inson resurslari bo‘yicha menejerlar doimo yuridik
oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan masalalardan xabardor
bo‘lishlari kerak.
Menejerlar ishga joylashishdagi teng imkoniyatlarni
kafolatlashga qaratilgan qonunlarning asosiy maqsadi – mehnat
munosabatlari borasidagi kamsitishlar bilan kurashishdir.
Ishga joylashishda teng huquqiylikni ta’minlash to‘g‘risida qonunlar ayollar va erkaklarga haq to‘lashni muvozanatlashtirishga;
bo‘sh ish joylariga ularning irqi, millati, diniy e’tiqodi va jinsidan qat’iy nazar ega bo‘lishni kafolatlash;
barcha yoshdagi kishilarga adolatli munosabatni
ta’minlash va nogironlarning kamsitilishiga yo‘l qo‘ymaslikka
qaratilgan.
Hozirgi zamon jamiyatida - karerani rivojlantirish tendensiyalari
dolzarb masalalardan hisoblanadi. Ishlovchilar bilan ish beruvchilar
o‘rtasidagi munosabatda ro‘y berayotgan so‘nggi o‘zgarishlardan
hamda masofaviy ishlash, autsorsing, to‘liq bo‘lmagan va virtual bandlik kabi mehnatni tashkil qilishning yangi usullaridan xabardorlik inson resurslarini boshqarishda kompaniyaga ham, uning xodimlariga ham naf keltirishi mumkin.
Inson resurslarini boshqarishda xodimlar uchun mehnat
huquqlarining va kafolatlari qonunlar bilan belgilab qo‘yiladi.
Qonunlardagiga nisbatan qo‘shimcha mehnat huquqlari va
kafolatlari boshqa normativ hujjatlar, shu jumladan shartnoma
yo‘sinidagi hujjatlar (jamoa kelishuvlari, jamoa shartnomalari, boshqa
lokal hujjatlar), shuningdek xodim va ish beruvchi o‘rtasida tuzilgan
mehnat shartnomalari bilan belgilanishi mumkin.
Mehnat haqidagi kelishuvlar va shartnomalarning shartlari, agar
qonunda boshqa holat ko‘rsatilmagan bo‘lsa, bir taraflama
o‘zgartirilishi mumkin emas. Mehnat to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa
normativ hujjatlar bilan tartibga solinmagan masalalar mehnat
to‘g‘risidagi shartnoma taraflarining kelishuvi asosida, o‘zaro
kelishilmagan taqdirda esa, — mehnat nizolarini ko‘rib chiqish uchun
belgilangan tartibda hal qilinadi.
Ish beruvchining asosiy huquqlari esa korxonani boshqarish va
o‘z vakolatlari doirasida mustaqil qarorlar qabul qilish, qonun
hujjatlariga muvofiq yakka tartibdagi mehnat shartnomalarini tuzish va bekor qilish, mehnat shartnomasida shart qilib ko‘rsatilgan ishni lozim darajada bajarishni xodimdan talab qilish, o‘z manfaatlarini
himoyalash uchun boshqa ish beruvchilar bilan birga jamoat
birlashmalari tuzish va bunday birlashmalarga a’zo bo‘lish huquqiga
egadir.
Jamoa shartnomasi — korxonada ish beruvchi bilan xodimlar
o‘rtasidagi mehnatga oid, ijtimoiy-iqtisodiy va kasbga oid
munosabatlarni tartibga soluvchi normativ hujjatdir.
Jamoa kelishuvi — muayyan kasb, tarmoq, hudud xodimlari
uchun mehnat shartlari, ish bilan ta’minlash va ijtimoiy kafolatlar
belgilash borasidagi majburiyatlarni o‘z ichiga oluvchi normativ
hujjatdir.
Ish beruvchi bilan jamoa shartnomasini tuzish zarurligi haqida
qaror qabul qilish huquqiga kasaba uyushmasi o‘z vakillik organi
orqali, xodimlar tomonidan vakolat berilgan boshqa vakillik organi
yoki bevosita mehnat jamoasining umumiy yig‘ilishi (konferentsiyasi)
ega.