Инсонни ўрганиш илми

Кафтни кафтга ишқалаш кучли ёқимли 
ҳис-туйғулар қуршовида эканини билди-
ради. Кўпинча ушбу ҳаракат яхши кайфи-
ятдаги ташаббускор инсонларда, масалан, 
севимли овқатини кутаётган пайтида учрай-
ди. Ўз ташаббусининг омадли якунлангани-
ни кўрганда: «Мана, биз кўрсатиб қўйдик!» 
деган маънода кафтни кафтга ишқалайди.
Юзни ёки унинг бир қисмини ёпиб тур-
ган қўллар – ўз ҳолатини яшириш, сир 
сақлаш истаги, ўйчанлик, чуқур қайғу ёки 
машаққатдан далолатдир. 
Қўл билан пешонани ишқалаш  нохуш 
ўйлардан қутулиш истаги ва ажинларни 
текислашга бўлган ҳаракатни билдиради. 
Агар ҳаракат секин ва ўйчан давом этса – бу 
ўша инсоннинг қайта мулоҳаза юритаётган-
лигини кўрсатади.  
Кулаётганда оғзини кафти билан 
яширса, бундай одам кулгусини ҳеч ким 
англамаслигини, ҳис-туйғуларидан биров 
хабар топмаслигини истайди. Қўлни ҳи-
моя воситаси сифатида юзга олиб бориш 
баъзи бировларда кўникилган одат бўли-
ши ҳам мумкин. 
Кафт ёки бармоқлар суяги билан 
столга уриш ҳайронлик ва ғазабла-
нишни ифодалайди. Асабийлашиш 
даражаси қанчалик юқори бўлса, 
ҳаракат шунчалик қаттиқ ва 
тез-тез бажарилади. 

---

27
Кимдир ёлғон гапиришга уринса, қўл ва 
юз ўртасидаги хатти-ҳаракат сезиларли да-
ражада ортиб боради. 
Бир қўлни ёки биратўла иккала қўлни 
ҳам қулоққа тутиш қулоқ супрасини 
кенгайтиришга, яъни товушнинг яхши 
эшитилиш шароитини яхшилашга хизмат 
қилади. Ёки аксинча, шовқиндан ҳимоя-
ланиш мақсадида қўллар билан қулоқлар 
беркитилади. Баъзан суҳбатдошга унинг 
гапларини эшитишни хоҳламаётганини 
англатиш учун қулоқларни рамзий маънода 
беркитиш ҳам мумкин. 
Бурунга тегиниш кўпинча хижолат бўла-
ётган одамда учрайди. Худди шунингдек, 
алдашга уринаётган одамда ҳам кузатиш 
мумкин. Асосан ташқи мувозанатини бу-
зишни истамаган, аммо ҳаяжонланаётган 
киши бурнига кўп тегинади. 
Агар катта ёшли одам бармоғини оғзига