Инвестиция лойиҳалар таҳлили. (Дарслик). Т., Тдиу, 2019

фойдаланиш янги корхона 
учун 
маъқул 
усуллардан 
ҳисобланади. Бу усул қуйидаги холларда қўлланилади:а) зарар 
юзага келиш эҳтимоли юқори. б) Зарарни миқдори унчалик катта 

---

148 
эмас. Мисол учун корхонада технологик хавфсизлик мавжуд, унинг 
олдини олиш учун тегишли ходимларни ўқитиш зарур бўлади. 
4. Зарарни камайтириш. Мисол учун вазият қалтис, зара 
юзага келиш эҳтимоли бор. Бунга мисол сифатида ўсимликка 
заракунандалар туша бошлади. Уни олдини олиш учун ҳимоя 
воситасини қўллаш керак. Шунда зарарни олдини олиш ва 
қалтисликни бошқариш мумкин. 
5. 
Суғурталаш. 
Қалтисликни 
бошқаришда 
кенг 
қўлланиладиган усуллардан бири суғурталаш усулидир. Бу холда 
корхона қалтисликни бир қисмини суғурта компанияси зиммасига 
ўтказади. Суғурта компанияси корхона кўрган зарарни бир 
қисмини тўлаб беради. 
6. Ўз ўзини суғурда қилиш. Бунинг учун зарарларни қоплаш 
учун корхона ўзининг суғурта фондини ташкил этади. 
XIV БОБ бўйича саволлар 
 
1. Қалтисликни қандай турлари мавжуд?
2. Ноаниқлик ва қалтислик. Уларни фарқи нималардан иборат? 
3. Қалтисликни 
баҳолаш усулларини фарқли жихатлари 
нималардан иборат? 
4. Қалтисликни бошқарувчи мутахассис ким? Юридик махсус 
қалтислик билан шуғулланадиган ташкилотларни санаб чиқиб 
фарқларини тушунтириб бера оласизми? 
5. Қалтислик учун мукофот нима? 
6. Лойиҳани қалтисликка чидамлилиги қандай таҳлил этилади 
7. Лойиҳани фойда ва зарарсизлик нуқтаси (BEP) қалтисликни 
таҳлил қилишда қўлланиладими? 
8. Лойиҳа жихозларини юклашда қалтислик борми? Уни қандай 
ечимини топиш мумкин? 

---

149