I(q-q). indd

Jumi’sti’ wori’nlaw ta’rtibi
1. Kalorimetrdin’ ishki i’di’sti’ ali’p, ta’rezinin’ ja’rdeminde woni’n’ 
massasi’ m
k
ni’ wo’lshen’.
2. Kalorimetr i’di’sti’n’ yari’mi’na shekem suwi’q suw quyi’n’. 
Ta’rezinin’ ja’rdeminde i’di’sti’n’ suwi’q suw menen birgeliktegi massasi’ 
m di’ wo’lshen’. Suwi’q suwdi’n’ massasi’n m
1
= m – m
k
formulasi’nan 
yesaplan’.
3. Termometrdin’ ja’rdeminde kalorimetr i’di’si’ndag’i’ suwi’q suwdi’n’ 
temperaturasi’ t
1
di wo’lshen’.
4. I’di’sta qaynag’an suw ali’p, woni’n’ temperaturasi’ t
2
ni’ wo’lshen’.
5. Qaynag’an suwdi’ kalorimetrdegi suwi’q suwdi’n’ u’stine quyi’n’ ha’m 
termometrdin’ ja’rdeminde aralasti’ri’n’. Sol termometrdin’ ja’rdeminde 
aralasqan suwdi’n’ temperaturasi’ t ni’ wo’lshen’.
6. Kalorimetr i’di’sti’ ali’p, ta’rezinin’ ja’rdeminde woni’n’ massasi’ m′ 
di’ wo’lshen’. I’ssi’ suwdi’n’ massasi’n m
2
= m′ – m formuladan yesaplan’.
7. To’mendegi ta’riyipten suwdi’n’ sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’g’i’n 
yesaplan’:
bunda c
k
kalometrdin’ sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’g’i’ boli’p, woni’n’ 
shamasi’n kalometrdin’ pasporti’nan jazi’p ali’n’.
8. Ta’jiriybeni joqari’dag’i’ keltirilgen ta’rtipte ja’ne yeki ma’rte 
wo’tkizin’. U’sh na’tiyjeden paydalani’p, suwdi’n’ sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q 
si’yi’mli’g’i’ ushi’n wortasha shamasi’ c
wort
ni’ ani’qlan’.
c =
c
к
m
к
(T
–
T
1
)
m
2
(t
2
– t) – m
1
(t – t
1
)
;
II bap. Termodinamika elementleri

---

44