I(q-q). indd

IV BAPTI’ TA’KIRARLAW USHI’N SORAW HA’M MA’SELELER
1.
Yeger dene anizotropiya qa’siyetine iye bolsa, wol a’lbette kristall dene boli’wi’ 
sha’rtpe?
2.
Yeger shiyshe amorf bolmay, kristall dene bolsa, shiyshe u’plewshiler ka’sibi 
payda bolarma yedi?
3.
Ju’da’ toyi’ng’an yeritpege yamasa aralaspag’a jaylasti’ri’lg’an kristalldi’n’ 
wo’siw tezligi ha’r tu’rli bag’darlarda tu’rlishe boli’wi’n qalay dalillew mu’mkin?
4.
Monokristalldan qi’rqi’lg’an kubti’ qi’zdi’rg’anda, wol parallelepipedke aylani’wi’ 
mu’mkin. Bu’ qubi’li’sti’n’ sebebin tu’sindirip berin’.
IV bap. Qatti’ denelerdin’ qa’siyetleri

---

64
5.
Kristalldi’n’ wo’siwi procesinde woni’n’ betinin’ qasi’nda yeritpenin’ joqari’g’a 
ko’terilip bari’wshi’ koncentracion ag’i’mi’ baqlanadi’. Bul qubi’li’sti’ tu’sindirin’.
6.
Yeger kristalldi’ toyi’nbag’an yeritpege tu’sirsek qanday qubi’li’s ju’z beredi? 
Woni’ ju’da’ toyi’ng’an yeritpege tu’sirsek ne?
7.
Ne ushi’n velosiped ramasi’ putin sterjenlerden sog’i’lmay, ishi bos trubalardan 
sog’i’ladi’?
8.
Diametri 0,8 sm bolg’an sterjenlerden 2·10
8
Pa mexanikali’q kernew payda 
boli’wi’ ushi’n woni’n’ ko’sheri boylap qoyi’latugi’n ku’shi qansha boli’wi’ kerek?
9.
Diametri 0,5 mm bolg’an si’mni’n’ uzi’nli’g’i’ 2,4 m g’a ten’. 50 N ku’shtin’ 
ta’siri asti’nda si’m 4 mm uzayg’an. Si’m materialari’ni’n’ Yung modulin tabi’n’.
10.
Uzi’nli’g’i’ 8 m ha’m kese kesi’minin’ beti 1,5 mm
2
bolg’an si’m 200 N 
ku’sh ta’sirinde 2 mm uzayadi’. Si’mda payda bolg’an kernewdi ha’m si’m 
materialari’ni’n’ Yung modulin ani’qlan’.
11.
Bir ushi’ menen bekkemlep qoyi’lg’an diametri 2 mm bolg’an si’mg’a massasi’ 
10 kg ju’k asi’lg’an. Si’mdag’i’ mexanikali’q ku’shleniwdi tabi’n’.
12.
Diametrleri bir-birinen 3 yese parqi’ bap yeki si’mg’a birdey sozi’wshi’ ku’shler 
ta’sir yetpekte. Wolarda payda bolatug’i’n kernewlerdi sali’sti’ri’n’.
13.
Uzi’nli’g’i’ 5 m, kese kesi’mi beti 100 sm
2
bolg’an balka ushlari’na 10 kN 
nen ku’sh qoyi’lg’anda 1 sm ge qi’si’ldi’. Sali’sti’rmali’ qi’si’li’wdi’ ha’m 
mexanikali’q kernewdi tabi’n’.
14.
Uzi’nli’g’i’ 2 m bolg’an alyuminiy si’mdi’ sozg’ani’mi’zda wonda 35 MPa 
mexanikali’q kernew payda boldi’. Sali’sti’rmali’ ha’m absolyut uzayi’wdi’ 
tabi’n’.