I(q-q). indd

Lupa – buyi’mlardi’n’ ko’riw mu’yeshin u’lkeytip beretug’i’n 
yeki ta’repleme do’n’es linza.
Optika
66-su’wret
d
b
a

---

95
VI bap. Jaqti’li’qti’n’ tarqali’wi’, shag’i’li’si’wi’ ham si’ni’wi’
Lupanin u’lkeytiwi K = D
0
/F formula menen ani’qlanadi’. Lupani’n’ 
fokus arali’g’i’, a’dette, 1–10 sm boladi’. D
0
 = 25 sm a’tirapi’nda yekenligin 
yesapqa alsaq, ayti’w mu’mkin, lupa buyi’mlardiy 2,5–25 yese u’lkeytip 
ko’rsetedi.
Fotoapparat
Fotoapparat – obekttin’ ko’rinisin fotoplyonka, fotoplasti’na 
yamasa fotoqag’azg’a tu’sirip, saqlaytug’i’n yetip beretug’i’n 
apparat. 
Fotoapparatti’n’ tiykarg’i’ bo’limi 
obektiv О ha’m kamera K dan ibarat 
(67-su’wret). Obektivtegi linza L 
kamera ekrani’na AB buyi’mni’n’ 
keri, haqi’yqi’y ha’m kisha’reygen 
A′B′ ko’rinisin payda yetedi. Fotoap-
parat ja’rdeminde buyi’mlardi’n’ 
ko’rinisin payda yetiwde buyi’m menen linza arasi’ndag’i’ arali’q linzani’n’ 
yekilengen fokusi’nan u’lken boladi’. Fotoapparat linzasi’ni’n’ u’lkeytiwi  
K = f/d formulasi’ menen ani’qlanadi’. 
Fotoapparatta buyi’mni’n’ ko’rinisin saqlap qali’w maqsetinde 
kamerani’n’ ekrani’na jaqti’li’q ta’sirinde 
ko’rinisti wo’zinde payda yetetug’i’n ha’m 
saqlap qalatug’i’n arnawli fotoemulsiya 
qaplang’an fotoplastinka yamasa fotoplyonka 
jaylasti’ri’ladi’.