Iqtisodchilar uchun matematika

B - C %

A, B, haqiqiy sonlar noldan farqli bo‘lganda, nisbatlari proporsional bo‘ladi, ya’ni A sonning B ulushiga nisbati, ularning mos foizlari nisbatiga teng bo‘ladi:

, (1.1)

Oxirgi tenglikdan ixtiyoriy ikkitasi ma’lum bo‘lsa, uchinchi miqdorni topish mumkin.

Misol-1. Agar paxtadan 34% tola chiqsa, 1200 t paxtadan qancha tonna tola chiqadi?

Yechish: A1200 t. 100 % ni, C =34% ni toppish uchun quyidagi proporsiyani tuzamiz

1200 - 100%

B - 34%

Misol-2. Fermer xo‘jaligining 5% ni tashkil qiluvchi 8 ga yerga sholi ekildi. Fermer xo‘jaligining qancha yeri bor?

Yechish: 8 ga - 5%

A - 100%

Misol-3. Pillaxonaga 76 kg sifatli, 4kg sifatsiz pilla topshirildi. Sifatsiz pilla necha % ni tashkil qiladi?

Yechish: Jami pilla 76+4=80 kg

80 kg - 100%

4 kg - C %

Misol-4. Ekilgan 800 chigitdan 720 tasi unib chiqdi. Chigitning unuvchanligi necha % ni tashkil qiladi ?

Yechish: 800 - 100%

720 - C %

Misol-5. Sutning yog‘liligi 2,5% bo’lsa, 16 kg yog’ olish uchun necha kg sut kerak?

Yechish: 16 kg - 2,5 %

kg -100% g.

Misol-6. Yog‘liligi 3,2% bo’lgan 30 litr sut bilan, yog‘liligi 2,8% bo‘lgan 40 litr sut aralashtirilganida hosil bo‘lgan sutning yog‘liligi necha foiz bo‘ladi?

Yechish: x -litr p % li suyuqlikni, y- litr q % li suyuqlik bilan aralashtirishdan hosil bo’lgan aralashmaning foizi r % quyida formula bilan hisoblanadi

.