Iqtisodiy bilim asoslari

Pul massasi
 — mamlakatdagi muomalada bo‘lgan jami pul 
mablag‘lari yig‘indisi.
Davlatning pul-kredit (monetar siyosati)
 — mamlakatda muo-
malada bo‘lgan pul massasini va kredit foiz stavkasini tartibga solish 
orqali iqtisodiyotni barqarorlashtirish.
Pul emissiyasi
 — davlat tomonidan muomalaga pul chiqarish.
http:eduportal.uz

---

71
oshirib, tartibga solib turish imkoniyatiga ega. Masalan, agar markaziy 
bank tijorat banklari zaxira normasining miqdorini oshirsa, kreditga 
beriladigan mablag‘ miqdori kamayadi. Natijada, muomaladagi pul 
miqdori kamaya boshlaydi. Aksincha, agar markaziy bank zaxira 
normasini kamaytirsa, tijorat banklarini kreditga berishi mumkin bo‘lgan 
mablag‘lari miqdori oshadi, muomalaga ko‘p pul chiqariladi. Ko‘rib 
turganingizdek, zaxira normasining o‘zgarishi ham davlatning bank 
tizimi orqali iqtisodiyotga, xususan, inflatsiyaning oldini olish, narxlarni 
jilovlab turish va tadbirkorlikni rivojlantirish masalalariga ta’sir o‘tkazish 
uchun xizmat qiladi.
1. Davlat budjet-soliq siyosatining mohiyati nimada?
2. Davlat o‘z budjet-soliq siyosatini qaysi vositalar yordamida va qanday 
yuritadi?
3. Agar davlat aholining ish bilan ta’minlanganlik darajasini oshirmoqchi 
bo‘lsa, qanday chora-tadbirlarni ko‘rishi kerak?
4. Davlatning transfert to‘lovlarini oshirishi mamlakat iqtisodiyotida 
qanday o‘zgarishlarga olib keladi?
5. Davlat budjeti kamomadini kamaytirishning qaysi yo‘li samarali? 
6. Markaziy bank mamlakatdagi pul massasini qanday yo‘llar bilan 
tartibga solishi mumkin?
7. Banklar zaxira normasini belgilash nima uchun kerak?
8. Agar markaziy bank kredit foiz stavkasini ko‘tarsa, mamlakatda ishlab 
chiqarish sur’atlari qanday o‘zgaradi?