Iqtisodiy islohotning hozirgi bosqichida buxgalteriya hisobi tizimining holatini baholash muammolari

 
Special Issue | 2022

 
Oʻzbekistonning xalqaro professional tashkilotlarga kirishi ushbu muammolarni hal qilishni 
tezlashtirish imkonini beradi. Bu borada Oʻzbekiston Respublikasi buxgalterlar va auditorlar 
Milliy Assotsiatsiyasining (OʻzRBAMA) xalqaro buxgalterlar Federatsiyasiga (IFAC) kirishi 
muhim ahamiyatga ega. 
Buxgalteriya hisobi sohasidagi boshqa ixtisoslashgan xalqaro tashkilotlar bilan yaqinroq 
hamkorlik oʻrnatish kerak: xalqaro moliyaviy hisobot standartlari qoʻmitasi (IASB), BMTning 
savdo va taraqqiyot qoʻmitasining buxgalteriya boʻlimi, iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish 
tashkiloti va boshqalar. 
Ichki buxgalteriya hisobini isloh qilish maqsadida xalqaro hamkorlik mustaqil yoʻnalish sifatida 
qaraladi. Buxgalteriya standartlarini ishlab chiqishda milliy professional buxgalteriya 
tashkilotlari bilan yaqin hamkorlikni taʼminlaydi. 
Buxgalteriya hisobini tartibga solishni takomillashtirishning pirovard maqsadi tadbirkorlik 
subyektlarining moliyaviy holati va faoliyati toʻgʻrisidagi buxgalteriya maʼlumotlarining 
shaffofligini va barcha manfaatdor foydalanuvchilarning unga kirish imkoniyatini taʼminlashdan 
iborat.[18] Shuningdek, vazirliklar va idoralarning normativ hujjatlarini buxgalteriya hisobining 
milliy standartlari (BHMS) bilan organik kombinatsiyasini taʼminlash talab etiladi. 
Va nihoyat, ushbu sohada milliy buxgalteriya yondashuvlarining xalqaro standartlar bilan 
oqilona kombinatsiyasini taʼminlash muhimdir.[21-22] Buxgalteriya hisobini isloh qilishda, shu 
jumladan uning tarkibiy qismi — tartibga solishda ushbu yondashuvlarning amalga oshirilishi 
koʻp jihatdan buxgalteriya hisobi tizimining oʻzi rivojlanishining barqarorligini saqlashga 
bogʻliq. 
Xulosa va takliflar. MHXS asosida buxgalteriya hisobini yanada isloh qilish uchun quyidagi 
ustuvor yoʻnalishlarni tavsiya etamiz: 
 oxirgi oʻzgarishlarni hisobga olgan holda MHXSni qoʻllash boʻyicha tayyorgarlik ishlarini 
olib borish; 
 MHXS asosida mavjud normativ-huquqiy tartibga solish tizimini takomillashtirish; 
 oʻzbek tilining oʻziga xos va lingvistik me‟yorlariga mos keladigan MHXSning sifatli 
tarjimasini ta‟minlash;; 
 buxgalteriya hisobi va soliq hisobining bir-biriga mos kelmaydigan uslubiy jihatlarini 
bartaraf etish; 
 sanoat darajasida uslubiy taʼminotni (koʻrsatmalar, uslubiyoti, sharhlar) ishlab chiqish va 
amalga oshirish; 
 buxgalteriya hisobi, audit, soliq solish va boshqa sohalarning terminologik apparatini 
muvofiqlashtirish; 
 kadrlar (buxgalteriya kasbini shakllantirish, buxgalteriya mutaxassislarini tayyorlash va 
malakasini oshirish); 
 xalqaro hamkorlikni yanada rivojlantirish. 
Normativ tartibga solishni takomillashtirish nafaqat buxgalteriya hisobi standartlarini, balki 
fuqarolik, soliq qonunchiligi va boshqa huquq sohalarini xalqaro talablarga etkazish, shuningdek 
iqtisodiy islohotlar jarayonida toʻplangan barcha ijobiy tajribalardan foydalangan holda amalga 
oshirilishi kerak. 

---