Davlatning asosiy iqtisodiy vazifalarini sanab chiqing va ularning qisqacha tavsifini bering.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish deganda davlatning jamiyat a ’zolari ehtiyojlarini qondirish darajasini oshirish uchun- cheklangan iqtisodiy resurslaridan yanada samarali foydalanishni ta’minlovchi, umumiy iqtisodiy muvozanatga erishishga yo‘nal- tirilgan, ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish bo‘yicha faoliyati tushuniladi.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadi iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, mavjud tuzumni mamlakat ishida va xalqaro maydonda mustahkamlash va uni o‘zgarib turuvchi sharoitga moslashtirish hisoblanadi.
Davlatning iqtisodiy vazifalaridan quyidagi ikki turini ajratib ko'rsatish mumkin:
1) bozor tizimining samarali amal qilishiga imkon tug‘diruvchi huquqiy asos va ijtimoiy muhitni ta’minlash;
2) raqobatni himoya qilish.
Davlatning boshqa vazifalari iqtisodiyotni tartibga solishning umumiy tamoyillaridan kelib chiqadi. Bu yerda davlatning uchta vazifasi alohida ahamiyatga ega:
1) daromad va boylikni qayta taqsimlash;
2) resurslami qayta taqsimlash;
3) iqtisodiyotni barqarorlashtirish, ya’ni iqtisodiy tebranishlar vujudga keltiradigan inflatsiya va bandlilik darajasi ustidan nazorat qilish hamda iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish.
Davlat milliy iqtisodiyotni tartibga solishda bir qator usullardan foydalanadi. Bu usullami umumlashtirib quyidagicha guruhlash mumkin:
- bevosita ta’sir qilish usullari;
- bilvosita ta’sir qilish usullari;
- tashqi iqtisodiy usullar.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning zarurligini nima taqozo qiladi?
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadi iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, mavjud tuzumni mamlakat ishida va xalqaro maydonda mustahkamlash va uni o‘zgarib turuvchi sharoitga moslashtirish hisoblanadi.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarurati shu bilan ham bog'liqki, bozorni boshqarish va bashorat qilish imkoniyati bo'lmagan taqdirda, har qanday haqiqatan ham muhim uzoq muddatli vazifalarni amalga oshirish va har qanday jiddiy ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni hal qilishning ob'ektiv imkoniyati yo'q. masalalar. O'zaro munosabatlarni etarlicha muvofiqlashtirilmagan holda, keraksiz tijorat mahsulotlarini chiqarish, bozor kon'yunkturasida kutilmagan o'zgarishlar yuz berganligi sababli tez-tez bankrotlik, kontragentlarning to'lov qobiliyati va to'lov qobiliyati va boshqa sabablarga ko'ra mantiqsiz xarajatlar paydo bo'lishi mumkin. Bozor qonunlari o'z-o'zidan jamiyatni rivojlanish istiqbollarini faqat o'z-o'zidan, mutlaqo oldindan aytib bo'lmaydigan natijalar bilan belgilashi mumkin va bu ularning organik tabiati bo'lib, iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarurligini belgilaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |