Iqtisodiy resurslar va ularning xarakati

MRP egri chizik pulda ifodalangan resurs cheklangan maxsuloti mikdori. ARP egri chizik pulda ifodalangan oʻrtacha maxsulot mikdori, u resurs birligiga firma oʻrtacha daromadini aks ettiradi. MRP egri chizigining ARP egri chizigidan pastda joylashgan kismi firmaning resursga talabi egri chizigi xisoblanadi.
Iqtisodiy resurslarga talab oʻzgaruvchanligini uchta omil aniklab beradi:
a) oxirgi maxsulotga talab oʻzgaruvchanligi;
b) resurslarning almashuvchanligi;
v) umumiy xarajatlarda resurslar xissasi.

a) kanchalik tayyor maxsulotning talab oʻzgaruvchanligi yukori boʻlsa, shu maxsulotni ishlab chikarishga koʻllaniladigan resursning talab oʻzgaruvchanligi yukori boʻladi.

b) resursga talab oʻzgaruvchanligi yukori boʻladi, kachonki unki unga narx oshganda bu resursni boshka resurs bilan almashtirish imkoniyati boʻlsa.
v) resursning talab oʻzgaruvchanligi tayyor maxsulotning ishlab chikarish xarajatlarida bu resursning xissasidan boglik. Agar biron-bir resurs boshkalarga nisbatan umumiy xarajatlarda katta xissaga ega boʻlsa, va aynan shu resursga narx sezilarli oshsa, unda bu bunday resursga talabning kamayishini takozo etadi. Demak, resursning talab oʻzgaruvchanligi uning ishlab chikarish xarajatlarida xissasi kanchalik koʻp boʻlsa, shunchalik yukori.
Iqtisodiy resurlar taklifi.
Resurslarning umumiy taklifi kandaydir muddatda anik boʻladi. Masalan, mamlakatda bir yilda ish kuchi shuncha mln. kishi, sugoriladigan maydon A gektarni tashkil kiladi. Shunga karamay, resurslar mikdori oʻzgarishi xam mumkin.
Resurslarning cheklanganligi, lekin belgilanganligi xamma ishlab chikarish resurslar uchun taʼlukli.


2. Kapital va aloxida firma strategiyasi.
Kapitalga stanoklar, jixozlar, ishlab chikarish binolari kiradi. Firma kapital tovarlarni oʻz ishining daromadligini oshirish uchun sotib oladi.
Kanday kilib tadbirkor sotib olingan kapital tovardan kutiladigan daromatni baxolashlari mumkin? Bu savolga kelgusida daromad olish uchun xozir jixozga kancha toʻlash kerakligini aniklash bilan javob berish mumkin. Uni joriy kiymatni diskotlashtirish deb ataydilar.
Jixozning diskontlangan kiymatini aniklash moxiyatini tushunish uchun, sotib olingan jixozdan foydalanishdan olinadigan daromad jarayonini pulni bankga koʻyishdan olinadigan daromad jarayoni kabi oʻrganish maksadga muvofikdir. Ikkala xolatda xam individ kuyidagi muammoni koʻyishi kerak: kandaydir vakt oʻtgandan keyin maʼlum mikdorda daromad olish uchun xozir u kancha xarajat kilishi kerak.
Diskontlangan kiymat foiz stavkasiga boglik. xar kanday mikdorning x diskontlangan kiymati PV r foiz stavkada t maʼlum davrdan keyin kuyidagi formula bilan aniklanadi: