Iqtisodiy ta'limotlar

 
XULOSA 
Milliy iqtisodiy tafakkurning shakllanishida Markaziy Osiyodagi 
donishmandlarning hamda, xalq og`zaki ijodi namunalarining ahamiyati 
shubhasiz muhim o`rin tutadi. Bunday g`oyalar shakllanishining asosini 
"Avesto" dagi tarixiy boy manba tashkil etadi. Keyingi bosqichni esa islom 
ta'limotining O`rta Osiyoga yoyilishi bilan bog`lash mumkin. Jumladan, 
Markaziy Osiyodagi iqtisodiy g`oyalarning ravnaq topishida Burhoniddin 
al-Marg`inoniyning "Hidoya" asaridagi iqtisodiy fikrlardir. Keyingi 
bosqichda esa, IX-X-asrdagi iqtisodiy g`oyalar rivojida muhim hissa 
qo`shgan qomusiy allomalar Farobiy, Ibn Sino, Beruniy hamda Yusuf Xos 
Hojibning fikr va qarashlari muhim hisoblanadi. Umuman olganda o`sha 
davrdagi iqtisodiy g`oyalarning xususiyatlariga quyidagilar kiritish 
mumkin: 
1. Iqtisodiy qarashlar fikrlar va g`oyalar asosan faylasuflar, diniy 
arboblar tomonidan bayon etilgan. 
2. Nazariy tadqiqotlar esa cheklangan tor, sodda yondashuvlar 
asosida umumlashtirilgan. 
3. 
Takror 
ishlab 
chiqarish 
jarayonida 
natural 
xo`jalik 
munosabatlarining ustunligi egallagan. 
4. Ekstensiv takror ishlab chiqarishning ustunvorligi davom etgan. 
5. Qo`shimcha mahsulot yaratishning vosita usul va shakllarini 
ijtimoiy hayotga tadbiq etish ta'mirlangan. 
Xalq og`zaki ijodida esa mehnat taqsimotining o`rni mol-mulkning 
ko`payishi 
uchun 
asos 
bo`lib 
xizmat 
qilishi 
ta'kidlangan. 
Donishmandlarning 
iqtisodiy 
g`oyalarida 
esa, 
zamonaviy 
dun-
yoqarashning umumbashariy mezonlari qayd etilgan. Shuningdek, 
mulkdorlikning yuksak ma'naviyat bilan uyg`unlashishi zarurligi bayon 
etilgan. Hayotga, mehnatga, mulkka hamda yerga bo`lgan munosabatning 
umumbashariy mezonlarga asoslanishiga undaydi. Har bir shaxs va oila 

---

70 
farovonligi jamiyat va davlat kuchli va qudratli bo`lishiga zamin yaratishi 
asoslanadi.