Iqtisodiy xavfsizlik” kafedrasi I. A. Bakiyeva., B. U. Shermuhamedov

XIII MAVZU. ISHLAB CHIQARISH OMILLARI BOZORI
1-masala
“Roison” firmasida ishchilarning ish soatlari 8 soatdan 6 soatga qisqartirildi. Ish unumdorligi necha foizga oshsa ishlab chiqarish hajmi 2%ga ortadi?


2-masala
Robiyaning mablag‘i 100 000 so‘mni tashkil etadi. U ushbu puliga olma va go‘sht sotib olmoqchi. Bozorda 1 kg olma narxi 2000 so‘m va 1 kg go‘sht narxi 7000 so‘m edi. Bozordagi o‘zgarishlar tufayli olma narxi 1500 so‘mga tushdi, lekin go‘sht narxi 20% ga ko‘tarildi. Robiyaning dastlabki va hozirgi vaqtdagi byudjet chizig‘i grafikda chizilsin va o‘zgarishlarni izohlang.
3-masala
Mahalliy bozordagi ish kuchiga talab funksiyasi L_D=1000 -20×W, taklif funksiyasi esa L_S= -600+60×W ko‘rinishida berilgan. Bu yerda, W - kunlik ish haqi dollar hisobida, L – ishchilar soni.
a) agar minimal ish haqi miqdori kunlik 25 $ qilib belgilab qo‘yilsa qancha ishchi kuchi ishsiz bo‘lib qoladi?
b) minimal ish haqi stavkasi belgilangandan keyin ishchilarning umumiy daromadi qanchaga o‘zgaradi?
Yechimi:
a) Dastlab bozorning muvozanat parametrlarini topib olamiz:
L_D=1000 -20×W= L_S= -600+60×W
80×W=1600
W=20 $
L_D= L_S=-600+60×W=600 kishi minimal ish haqi 25 $ qilib belgilangandan so‘ng ishchilar taklifi L_S= -600+60×W=-600+1500=900 kishini ularga talab esa
L_D=1000 -20×W=1000-500=500 kishini tashkil qiladi. Ushbu qaror natijasida
900-500=400 kishi ishsiz qoladi.
b) minimal ish haqi normasi o‘rnatilishidan oldin umumiy kunlik ishchilarning daromadi L×W=20×600=12 000 $ ga teng edi keyin bo‘lsa 25×500=12 500 $ ni tashkil qilib 12 500-12 000=500 $ ga ortdi.
Javob: a) 400 kishi ishsiz qoladi. b) 500 $ ga ortadi.
4-masala
Musulmon mamlakatlarining birida ish boshqaruvchi kadrlarga talab funksiyasi L_D=900-4×W, taklif esa L_S=-300+8×W ko‘rinishida berilgan. Bu yerda,