Iqtisodiyot” kafedrasi iqtisodiy xavfsizlik (2-modul. “Iqtisodiy xavfsizlik”) fanidan

7.3. Davlat innovatsion siyosatining barqaror iqtisodiy taraqqiyotga ta'siri
"Innovatsion institutlarning iqtisodiy manfaatlariga davlat tomonidan maqsadli ta'sir ko‘rsatish yo‘li bilan amalga oshiriladigan innovatsiyalarni davlat tomonidan tartibga solish, ushbu institutlarning davlat tashkilotlari harakatlariga bo‘lgan munosabatlarini oldindan sezishni talab qiladi". Shunday qilib, davlat boshqaruvi organi istalgan natijaga erishish uchun innovatsion faoliyat obyektiga tartibga soluvchi ta'sir o‘tkazadi.
Davlat tomonidan tartibga solishning ijobiy choralariga innovatsion tashkilot-larning ehtimoliy munosabati quyidagicha bo‘lishi mumkin:

• 
  Yangi bozorlarning rivojlanishi;
  
• 
  Boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik qilish;
  
• 
  Mahsulot sifatini yaxshilash;
  
• 
  Hamkorlarni va qarzlarni qidirish va hokazo.
  
• 
  Reaktsiya ehtimolining pasayishi bilan tashkilotlar quyidagicha bo‘ladi.
  
• 
  Resurs potentsialining pasayishi;
  
• 
  Xavfni kamaytirish;
  
• 
  Kam samaradorlik bilan buyurtmalarni rad etish;
  
• 
  Investitsiyalarni to‘lash;
  
• 
  Bankrotlik yoki o‘zini o‘zi tugatish;
  

Turli mamlakatlarda, davlat bozorni tartibga solishdan tashqari, innovatsiya-larni turli yo‘llar bilan tartibga soladi va ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida raqobatni boshlaydi. Biroq, tovar ishlab chiqaruvchilarning raqobati ko‘pincha qisqa muddatli moliyaviy samaraga bog'liq. Bozorning o‘zini o‘zi tartibga solishi yuqori darajadagi xavf va noaniqlik, yuqori xarajatlar bilan bog'liq istiqbolli tadqiqotlar va ishlanmalarning amalga oshirilishini ta'minlay olmaydi, ijtimoiy-iqtisodiy muammolar ham katta ta'sir ko‘rsatmoqda.
Innovatsion loyihaning tijorat muvaffaqiyati juda noaniq bo‘lgan, moliyaviy resurslar yuqori bo‘lgan sharoitda xususiy sektor istiqbolga emas, balki mavjud talab va taklif nisbati to‘g'risida o‘ylashni afzal ko‘radi. Shu munosabat bilan, davlatning vazifasi kichik innovatsion biznesni qo‘llab-quvvatlash tizimini shakllantirish bo‘lib, unga axborot ta'minoti, o‘qitish, marketingni rivojlantirish, shu jumladan tashqi bozorda o‘z ichiga oladi.
Davlat organlarining innovatsiyalar sohasidagi asosiy vazifalari quyidagilar-dan iborat:

• 
  Ilmiy-tadqiqot va innovatsion ishlarga mablag 'to‘plash;
  
• 
  Innovatsiyalarni muvofiqlashtirish;
  
• 
  Rag'batlantiruvchi innovatsiya, bu sohadagi raqobat, innovatsion xavflarni sug'urtalash, eskirgan mahsulot ishlab chiqarishga davlat sanktsiyalarini kiritish;
  
• 
  Innovatsion jarayonlar, shu jumladan innovatorlarning mualliflik huquqini himoya qilish va intellektual mulkni himoya qilish tizimini huquqiy asoslarini yaratish;
  
• 
  Kadrlar innovatsiyalarini qo‘llab-quvvatlash;
  
• 
  Innovatsion infratuzilmani shakllantirish;
  
• 
  Davlat sektoridagi innovatsion jarayonlarni institutsional qo‘llab-quvvatlash;
  
• 
  Innovatsiyalarning ijtimoiy va ekologik yo‘nalishini ta'minlash;
  
• 
  Innovatsiyalarning ijtimoiy mavqeini oshirish;
  
• 
  Innovatsion jarayonlarni mintaqaviy tartibga solish;
  
• 
  Innovatsion jarayonlarning xalqaro jihatlarini tartibga solish.
  

Davlat tomonidan tartibga solish mavjud bozor munosabatlarining imkoniyat-lariga mos keladigan shakl va usullardan foydalanadi. An'anaviy ravishda bozor iqtisodiyoti faoliyatiga davlat ta'sirida alohida ahamiyatga ega bo‘lgan Germaniya va Yaponiyada, o‘z-o‘zidan paydo bo‘ladigan raqobatni oldini olish uchun protektsionistik choralar qo‘llanilib, ular tadbirkorlik sub'ektlariga foyda keltiradi.
"Davlat o‘z siyosati sohasida maqsad va printsiplarni, shuningdek innovatsion va ilmiy sohalarda o‘zining ustuvor yo‘nalishlarini belgilaydi." Shu bilan birga, ilmiy, texnik va innovatsion siyosatni farqlash kerak. Birinchi holda, davlat yangi ilmiy bilimlarni olish maqsadini ko‘zlaydi. Innovatsion siyosatning maqsadi shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarni qondiradigan innovatsiyalarni yaratish va iste'mol qilishdir.