Iqtisodiyot” kafedrasi “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan kurs ishi mavzu: marketing, uning vazifasi, qoidalari va bozor tizimidagi o’rni

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“IQTISODIYOT” KAFEDRASI
“IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN
KURS ISHI
MAVZU: MARKETING, UNING VAZIFASI, QOIDALARI VA BOZOR TIZIMIDAGI O’RNI
Bajardi: Kallibayev Muratbek
Polat O’g’li
(talabaning ismi-sharifi, otasining ismi)

“Moliya” fakulteti “Moliya va moliyaviy

texnologiyalar” yo‘nalishi 1-kurs

MMT-73/22 guruh

(fakultet, bakalavriat yo’nalishi, kursi, guruhi)
Ilmiy rahbar: Ulashov Aliboy Rashid o‘gli
o‘qituvchi
(ismi-sharifi, ilmiy darajasi, lavozimi)
TOSHKENT-2023
REJA:
Kirish………………………………………………………………………….. 3
I – BOB. Asosiy Marketingning tushinchalari va vositalari……………….. 6

1. 
   Marketing va uning maqsadi. Marketingning asosiy tushunchalari:
   

Marketingning mohiyati, mazmuni, asosiy prensiplari………………………… 6

2. 
   Marketingning vositalari: Reklama, PR, mijozni doimiy qo'llab-quvvatlash
   

va boshqalar kabi marketing vositalarini tushunish………………............... 11
II – BOB. Marketingda qoidalar va Bozor tizimidagi o'rni Tushunchasi … 17
2.1. Marketing dasturi va marketing qoidalari …………………………………. 17
2.2. Marketing va bozor tizimidagi o’z-aro aloqa
(bozor segmentatsiya va bozor konyunkturasi)…………………………………. 22
Xulosa………………………………………………………………………….... 31
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………………………….... 35

KIRISH

Marketing - bu mahsulot yoki xizmatlarni mijozlar yoki mijozlarga targ'ib qilish, sotish va tarqatishning strategik jarayoni. Bu bozor tadqiqoti, mahsulotni ishlab chiqish, narxlash, brending, reklama va mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish kabi turli tadbirlarni o'z ichiga oladi. Marketingning asosiy maqsadi - mijozlar uchun qiymat yaratish va ular bilan mustahkam aloqalar o'rnatish, natijada sotuvlar va biznes o'sishiga olib keladi. Marketing strategiyalari maqsadli bozor, sanoat va biznes maqsadlariga qarab farq qilishi mumkin. Samarali marketing korxonalarga mijozlar ehtiyojlarini tushunish va qondirish, bozordagi imkoniyatlarni aniqlash va raqobatchilardan farqlashda yordam beradi. Bu mijozlarni jalb qilishda, brend xabardorligida va biznes muvaffaqiyatida muhim rol o'ynaydi.
Mustaqillik yillarida marketing kompaniyalar uchun yangi imkoniyatlarni yaratdi va marketingning katta ahamiyatiga e'tibor qiladigan o'zgarishlar boshlangan. Avvalgi davrlarda marketing odatda mahalliy bozorlarga qisqacha e'tibor qaratgan bo'lsa, mustaqillik yillarida u yuqori darajada o'zgarib, yangi imkoniyatlarga ega bo'ldi. Yangi biznes modellari va tadbirlar, muhim iqtisodiy islohotlar va bozorning ochilishi bilan birga, yangi marketing tizimlari ham qisqacha paydo bo'ldi.
Shuningdek, mustaqillik yillarida marketingning o'zgartirilgan xususiyatlari shunda ediki, masalan, digital marketing, ijtimoiy tarmoq marketingi, onlayn savdo platformalari va marketing analitikasi. Bu imkoniy xususiyatlardan foydalanish kompaniyalarga yangi imkoniyatlar yaratdi. Shu bilan birga, mustaqil davo dasturlash, markaziy marketing, aloqa marketingi va boshqa marketing yo'nalishlari kabi turli turdagi marketing taktikalari va strategiyalari ham rivojlandi.
Mustaqil davo dasturlash davri marketing sohasida ko'p o'zgarishlarga sabab bo'ldi. Markaziy platformalar, onlayn savdo platformalari, digital marketing, ijtimoiy tarmoq marketingi va marketing analitikasi kabi yangi imkoniyatlar tashkil etdi. Kompaniyalar o'zlarining brendini oshirish, mijozlarni jalb qilish va loyihalarini takomillashtirish uchun turli turdagi marketing taktikalari va strategiyalaridan foydalandi. Mustaqil davo dasturlash davri marketingni turli sohalardagi kompaniyalar uchun yangi imkoniyatlar bilan ta'minlaydi va marketingning katta ahamiyatga ega bo'lishini ko'rsatdi.
XXI asrning boshlarida sotuvchi va xaridor (iste’molchi) o‘rtasida uzoqmuddatli hamkorlik munosabatlarini shakllantirish raqobatli ustunlikka aylanadi. 2017 yil 7 fevraldagi davlatimiz rahbarining Farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishibo‘yicha Harakatlar strategiyasida samarali raqobatbardosh muhitni shakllantirish bo‘yicha, “...iqtisodiyot tarmoqlari uchun samarali raqobatbardosh muhitni shakllantirish hamda mahsulot va xizmatlar bozorida monopoliyani bosqichma bosqich kamaytirish”¹ ni ifodalovchi ustuvor yo‘nalishi raqobat muhitini shakllantirish va rivojlantirishda katta ahamiyatga egadir. Raqobat kurashi sotuvni rag‘batlantirish, marketing sohasiga, ya’ni iste’molchi bilan to‘laqonli ishlashga o‘tdi. Bunda innovatsion marketingdan samarali foydalanish talab etiladi.
Umumiy jamlab aytadigan bo’lsa korxonalarda savdo faoliyatini tashkil etish va yuritishning iqtisodiy va huquqiy asoslari, savdo marketingining asosiy tamoyillari va oʻziga xos xususiyatlari, savdo sohasining mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishdagi roli, savdoning turli xil shakllari va ularning ustunlik hamda kamchiliklarini toʻgʻri baholash, raqobat muhitini tahlil qilish, savdo faoliyatini yuritish va boshqarishga doir qaror qabul qilish, mahalliy va xalqaro xuquqiy tizimlarning savdo faoliyatiga ta'sirini aniqlash masalalari bugungi kunda dolzarb masalalardan hisoblanadi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi «2022-2026-yillarga moʻljallangan yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida»gi PF-60-sonli Farmonida² uchinchi ustuvor yo'nalish sifatida milliy iqtisodiyotni jadal rivojlantirish va yuqori o'sish sur'atlarini ta'minlashni belgilab olganlar. Aynan shu yo'na- lishda iqtisodiyot tarmoqlarida barqaror yuqori o'sish sur'atlarini ta'minlash orqali kelgusi besh yilda aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulotni 1,6 baravar va 2030 yilga borib aholi jon boshiga toʻgʻri keladigan daromadni 4 ming AQSh dollaridan oshirishni 21-maqsad sifatida aniq ko'rsatib o'tganlar. Bundan kelib chiqib, savdo korxonalarida aholiga uzluksiz xizmatni tashkil etib, aholini oshib borayotgan ehtiyojlarini to'laroq qondirishga alohida e'tibor qaratib kelmoqda. Bu o'rinda savdo marketingining maqsadi kompaniya mahsulotlari sotuvini oshirish va xaridorlar sodiqligini kuchaytirish hisoblanadi. ³

1. 
   BOB. Asosiy Marketingning tushinchalari va vositalari