Iqtisodiyot” kafedrasi “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan kurs ishi mavzu: marketing, uning vazifasi, qoidalari va bozor tizimidagi o’rni

Bozor konyunkturasi – ma’lum davrda shakllangan bozor holati (baho darajasi, talab hajmi, xaridorlarning mavjudligi va h.k.lar). Bozor konyunkturasi – ayrim bozorlarda muayyan holatlarning mavjudligi. Bozor konyunkturasi muayyan davrdagi bozor holati, bozorda muvozanat(talab va taklifning bir-biriga nisbati)ning mavjudligi yoki buzilganligi bilan xarakterlanadi. Shunga ko‘ra bozor konyunkturasi ijobiy yoki salbiy, qulay yoki noqulay bo‘lishi mumkin. Uning yechimi bo‘yicha tanqidiy fikrlarning berilishi ham ma’qullanadi. Bozor konyunkturasi – bu aniq vaqt davomida bozorda yuzaga keladigan iqtisodiy vaziyat bo‘lib, u talab va taklif orasidagi nisbatni, narxlar darajasini, tovar zaxiralari va boshqa iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tavsiflaydi. Marketingda esa bozor konyunkturasi, deganda belgilangan vaqtda maqsadli bozorda vujudga keladigan iqtisodiy shart-sharoitlar majmuasi tushuniladi.
Talab va taklifning miqdori va tarkibi jihatidan bir-biriga muvofiq kelishini «muvozanatli bozor» deb yuritiladi. Muvozanatli bozorni ta’minlashning asosiy yo‘llari quyidagilar hisoblanadi: ishlab chiqarishni talab darajasiga yetkazish orqali bozorni to‘yintirish, yetarli darajada mahsulotlar zaxirasini barpo etish, xaridorgir mahsulotlar narxini oshirish va aksincha, talab uncha mavjud bo‘lmagan mahsulotlar narxini pasaytirish va boshqalar. Talab va taklifning har doim mos bo‘lishi, ya’ni bozor muvozanti holati bu real emas. Bozor muvozanati ro‘y berganda firma o‘z mahsulotlarining sifat ko‘rsatkichlarini ushlab turishi, mahsulotning raqobatbardoshligini o‘rganishi va shular asosida o‘z strategiyasini ishlab chiqishi, muntazam ravishda innovatsion siyosat bilan shug‘ullanishi lozim. Bozor konyunkturasi talab oshishi bilan xarakterlansa, u sotuvchi uchun qulay, chunki u tovarni qimmatga sotib, ortiqcha daromad ko‘radi. Agar bozorda taklif ortiqlik qiladigan bo‘lsa, konyunktura xaridor uchun qulay bo‘ladi, tovarni arzonga olib, bundan naf ko‘radi. Bozor konyunkturasi ayrim tovarlarga nisbatan ham sodir bo‘lishi mumkin. Bozor konyunkturasi ayrim tovar ishlab chiqarilishiga va sotib oluvchilarning xarid qobiliyatiga, narx-navoga, modaning o‘zgarishiga qarab har xil bo‘ladi.
Bozorni o‘rganish shu bozorda faoliyat yurgizish bilan bog‘liq shart-sharoitlarni o‘rganishni nazarda tutadi. Bu o‘rganish bozorning asosiy talablari: sifat, narx-navo va servis xizmati ko‘rsatish bo‘yicha imkoniyatlarni baholashni taqozo etadi. Bozor sharoiti bozorda tovar-pul munosabatlari va oldi-sotdi jarayoni holatidir, tovar-pul munosabatlari tovar turlari, ularning miqdori, raqobatchi korxonalarning bozordagi mavqeyi, ularning imkoniyatlari, tovarlar ayirboshlash yo‘llari kabi jarayonlarni chuqur o‘rganishni nazarda tutadi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, muayyan bozorda iqtisodiy aloqalarning mavjudligi, ularning rivojlanish yo‘nalishlari hamda shunday aloqalar o‘rnatish uchun shart sharoitlar yaratish tovar-pul munosabatlari negizini tashkil etadi.
Narxlar – konyunkturaviy tahlilning eng muhim elementi hisobla nadi. Narx dinamikasi ko‘rib chiqiladi. Narxlar o‘zgarishining asosiy sabablari, ularning yangi texnologiyalar paydo bo‘lishi, xomashyolar va yarim fabrikatlar narxining o‘zgarishiga, mehnat unumdorligining oshishi, inqirozning oldini olish, valuta kursining o‘zgarishi, savdo metodlari va shakliga ta’siri hamda aloqalari tahlil qilinadi. Raqobat chilarning narx sohasidagi, davlatning narxni shakllantirishidagi siyosatlari ta’minlanadi.
Bozor sig‘imi – bozorni tadqiq etishning asosiy tomonlaridan biridir. Bu ko‘rsatkich prinsipial ravishda tovar savdosining imkoni bo‘lgan hajmini namoyish qiladi va bir yil yoki qandaydir vaqt davomida unda realizatsiya qilinadigan (jismoniy birliklarda yoki qiymat ifodasida) hajmi bilan belgilanadi. Bozorning sig‘imi turli xil usullar bilan baholanadi. Birinchi holatda quyidagi formuladan foydalanish mumkin:
B= M x T x N

bunda B- bozorning sig‘imi, M – aniq bozorda mahsulotning ushbu turini sotib oluvchi mijozlar soni; T-tadqiq etilayotgan vaqt davomida xaridorlar tomonidan ushbu tovarning xarid qilinish soni; N - mahsulotning o‘rtacha narxi.

Ikkinchi holatda formula quyidagicha:

B= MICh+ Z + I – E

Bunda B- bozorning sig‘imi, MICh- milliy ishlab chiqarish, Z- tayyorlovchi korxona omborlaridagi tovar zaxiralari qoldiqlari, I-import, E-eksport. Firma natijalarini o‘zaro nazorat qilish va tuzatish uchun odatda, bu usullarning ikkalasidan ham foydalaniladi. Biroq bozor sig‘imini aniqlashning ushbu formulalari o‘ta sodda va yanada aniqroq, reallika yaqinlashgan ko‘rsatkichlarni olish uchun aholi xarid qobiliyatiga, xarid tarkibi va odatlariga, hayot tarzi stereotiplariga va yana ko‘plab omillarga tuzatishlar kiritish kerak, ya’ni ko‘p omilli iqtisodiy modellardan foydalanish zarur bo‘ladi. 2009 – yilda Rossiya kiyim bozorlarining sig‘imi – 12-14 mlrd. doll., oyoq kiyim bozorlariniki – 180-200 mln. juft (4-5 mlrd. doll.), bolalar kiyimi bozori sig‘imi – 3-4 mlrd. doll.ga baholandi.

Bozor sig‘imini aniqlay borib, ushbu bozorga kiruvchi korxonalar bozordagi raqobatchi firmalarning ishtiroki va ishini e’tiborga olib, uning to‘liq miqdorini egallab olishni hisob-kitob qilishga haqli emasmiz. Shuning uchun ushbu bozordagi xususiy ulushi haqidagi ma’lumotlarga ega bo‘lish ham (agar korxonalar unda ishtirok etayotgan bo‘lsa) yoki kelgusida bozordagi imkoniyati bo‘lishi mumkin bo‘lgan ulushining hisob-kitobini qilish yangi bozorga kirishda yoki o‘zining kelgusi faoliyati natijalarini hisob-kitob qilishda muhim hisoblanadi. Bozorning kompaniyaga tegishli ulushi ko‘rsatkichi raqobat kurashida u ushbu bozordagi raqobat kurashida qanday rol o‘ynashini tushunishiga va bu bozorda muomalaning to‘g‘ri liniyasini, raqobat strategiyasini ishlab chiqishga imkon beradi.
Bozordagi ulush quyidagi formula bo‘yicha hisob-kitob qilinadi:

Bu = BSh\U x 100%.

Bunda B - korxonaning bozordagi ulushi; BSh – korxonaning bozordagi sotilish hajmi, U - ushbu tovarning ushbu bozordagi umumiy sotilish hajmi. Masalan, 2009 – yilda mobil telefonlarining jahon bo‘yicha sotilishi 990,8 mln. donani tashkil etdi. Unda Nokianing ulushi– 36,2%, Motorolaniki – 21,1%, Samsung – 11,8%, Sony Ericson -7,4%, LG – 6,3%, BenQ – 2,4%ni, qolganlari esa 14,8% ni tashkil etdi. Olingan hamma ma’lumotlar asosida bozor rivojlanishining konyunkturaviy bashorati tuziladi, uning yakuniy vazifasi esa ehtimol tutilgan kelajak manzarasini yaratish: foydalanib qolish kerak bo‘lgan imkoniyatlarni va qochish zarur bo‘lgan xavflarni aniqlashdir.

Bozor segmenti - marketing termini bo‘lib, tovarlar yoki xizmatlar bozorining bo‘lagi sifatida tariflanadi. Aniqroq qilib aytadigan bo‘lsak, tovar yoki xizmatlarni muvaffaqiyatli sotish uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan, umumlashtiruvchi belgilar bo‘yicha guruhlangan iste’molchilar yig‘indisiga aytiladi. Umumiy belgilar sifatida, masalan, umumiy moyilliklar, ehtiyojlar, madaniy va milliy xususiyatlar va h.k. o‘rin egallaydi. Bozor segmenti, deganda, aynan iste’molchilar guruhi ko‘zda tutiladi va o‘z navbatida alohida tovarlar turlari bozor segmentini tashkil eta olmaydi. Bozor segmenti bir qancha mezon talablariga mos bo‘lishi lozim. Bozor segmentining kerakli belgisi bu uning unsuridagi bir xillik, o‘xshashlikdir. Shunga ko‘ra, sotish xarajatlarini sezilarli qisqarishiga va ushbu bozor segmentiga xizmat qiluvchi marketing kompleksining yuqori darajadagi ixtisoslashuviga erishish mumkin. Bozor segmenti mahsulotni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini minimallashtirish uchun kompaniya imkoniyatlariga mos keluvchi sig‘imga ega bo‘lishi lozim. Shu bilan birga qisqarib borayotgan bozor sig‘imi sharoitida sotish hajmlarini oshirishni oldini olish uchun bozor sig‘imidagi o‘zgarishlarni muntazam kuzatib borish muhim. Bozor segmenti mahsulotni qulay sotish kanallarini, iste’molchilar bilan ikki tomonlama aloqani ta’minlovchi kommunikatsion vositalarni o‘zida jamlaydi. Aks holda, kompaniyaning sotuv hajmlari qisqarib boradi. Bozor segmentini to‘g‘ri tanlash uchun iste’molchilarning kompaniya mahsulotiga bo‘lgan munosabatini aniqlash, mahsulotga nisbatan o‘xshash talabdagi iste’molchilar guruhini shakllantirish, aynan mazkur tovarni ishlab chiqarish imkoniyatlarini aniqlash, uning raqobatbardoshligi va iqtisodiy samaradorligini baholash, marketing dasturini yaratish lozim. Buning uchun maxsus tadbirlar, anketa so‘rovnomalar va boshqa marketing tadqiqotlari amalga oshiriladi, natijalar tahlil qilinib, iste’molchilarning o‘xshashligi va farqli jihatlari asosida u yoki bu bozor segmenti tanlanadi. Shuni ta’kidlash lozimki, bozor segmenti bu har doim ham bozorning kichik bir bo‘lagi emas, balki bir vaqtning o‘zida bir qancha raqobatchi kompaniyalar faoliyat olib borayotgan bozorning anchagina katta qismidir.
Bozor segmenti – bu bozorning bir bo‘lagi bo‘lib, u o‘zining iqtisodiy intizomi bo‘yicha tavsiflanuvchi bir xildagi xaridorlar guruhini ko‘rsatadi. Iste’molchilar talabini qondirishda tovarlarning turi, modellari, sifat va miqdoriga ko‘ra tabaqalangan holda yondashuv bo‘lib, ularni guruhlarga ajratishda turli xil mezonlar qo‘llashga asoslanadi. Bozor bir jinsli hodisa tarzida emas, balki ayrim-ayrim segmentlar majmuyi tarzida, har bir segment doirasida alohida o‘ziga xos bir talab namoyon bo‘ladigan hodisa tarzida olib qaraladi. Segmentlarga ajratish mezonlarini tanlash ko‘p jihatlardan tovar yoki xizmatning turiga, shuningdek, korxona bozor faoliyatida hal qilmoqchi bo‘lgan masalaga bog‘liq. Shu sababli bozorni segmentlarga ajratishning universal mezonlari yo‘q. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari, sanoat tovarlari va keng iste’mol mollari uchun tanlov mezonlari bir-biridan juda keskin farq qiladi. Rejalashtirish ehtiyojlariga juda mos keladigan maqbul mezon tovarni bozorda joylashtirish masalalariga umuman to‘g‘ri kelmasligi mumkin. Segmentlarni aniqlashning ko‘p usullari bor. Mazkur usullardan biri – iste’molchilar talabiga ko‘ra bozorni bo‘lish. Faraz qilamiz, muzqaymoq sotib olganlarga 2 ta markaning qaysi birining ta’mi sifatli va konsistensiyasi yaxshi. Olingan javoblardan tanlashning aniq strukturasi hosil bo‘ladi. Mabodo muayyan mezon xaridorlar o‘rtasida paydo bo‘lgan farqlarni izohlab berishga imkon bermasa, unda boshqa mezonni kiritish va to bu farqlarni ravshan aniqlashga qadar tadqiqotlarni davom ettirish lozim. Masalan, Koda tavsirlari juda sifatli. Ranglarni yorqin ko‘rsatadi. Tanlash uchun kamera turlari juda ko‘p. Lekin, bu bilan ko‘pchilik professional tasvirchilarni qoniqtirish qiyin edi. Ular uchun bir kamera boshqasi bilan bir xil edi. Odatda, tasvirlar chiqarilgach nuqsonlari borligi bilinardi. Ba’zida obyekt tasvirga to‘la sig‘magan, nur tushib qolgan yoki ko‘z qizil rangda bo‘lishi va hokazo. Kodak 1996–yilga kelib yuqoridagi muammolarni hal etish uchun kodak APS (Advanced Photo Sistem) ni yaratdi. Tasvirga olish oson va 3 xil formatda amalga oshirilar edi.Tasvirlar kartrijda saqlanar, uni qayta chiqarish mumkin edi. DSLR – digital single lens reflex, 2005-yillardan boshlab Sony, Nikon, Olimpus, Pentax DSLR kameralarini ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ydi. Mahsulot nima? Mijozlar “qanoatlanish” yoki “rohatlanish”ni sotib oladi, detallarni emas. Mahsulot (GM - Malibu) Xizmat (Uzairways) GM va Uzairways faqatgina mahsulot yoki xizmat sotmaydi, balki “rohatlanishni” sotadi. Shuning uchun iste’molchilarni to‘laqonli guruhlarga bo‘lib o‘rganish zarur. Bozor segmentlarining aniq bir turi yo‘q, bozorning holatiga yaxshi moslashish uchun bozorni segmentga ajratishning bir necha usullarini birdaniga yoki alohida-alohida qo‘llash mumkin. Bozorni jo‘g‘rofiy, demografik va psixografik xususiyatlariga ko‘ra segmentlarga ajratish mumkin. ¹³

3-rasm. ¹⁴


Xulosa
Xulosa qilib aytganda, marketing bugungi biznes landshaftidagi dinamik va muhim funktsiyadir. Bu mijozlar ehtiyojlarini tushunish, mahsulot yoki xizmatlarni yaratish va ilgari surish, narx strategiyasi, tarqatish va aloqa kabi turli tadbirlarni o'z ichiga oladi. Marketing savdoni rag'batlantirish, brend xabardorligini oshirish va mijozlarning sodiqligini yaratishda hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Zamonaviy marketingning asosiy jihatlaridan biri raqamli marketing bo'lib, u korxonalarning iste'molchilar bilan bog'lanish usulini inqilob qildi. Ijtimoiy tarmoqlar, qidiruv tizimlari va boshqa onlayn platformalardan foydalanish kengroq auditoriyani qamrab olish va real vaqt rejimida mijozlar bilan muloqot qilish uchun yangi imkoniyatlar ochdi. Shu bilan birga, u maxfiylik, ma'lumotlar xavfsizligi va tez rivojlanayotgan texnologiyalarga rioya qilish nuqtai nazaridan ham qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi.
Marketingning yana bir muhim elementi iste'molchi xatti-harakati va afzalliklarini tushunishdir. Bozor tadqiqotlarini o'tkazish, ma'lumotlarni tahlil qilish va o'zgaruvchan iste'mol tendentsiyalariga moslashish orqali marketologlar mijozlar ehtiyojlarini samarali qondirish uchun o'z strategiyalarini moslashtirishlari mumkin. Bu tezkor va raqobat muhitida uzluksiz o'rganish va moslashishni talab qiladi.
Bundan tashqari, marketing nafaqat mahsulot yoki xizmatlarni sotish bilan cheklanib qolmaydi, balki barqarorlik, xilma-xillik va inklyuzivlikni rag'batlantirish kabi axloqiy mulohazalarni ham o'z ichiga oladi. Mas'uliyatli marketing amaliyoti jamiyatga ijobiy ta'sir ko'rsatish va mijozlar bilan ishonch va haqiqiylikka asoslangan uzoq muddatli munosabatlarni o'rnatishga qaratilgan.
Bugungi globallashgan iqtisodiyotda marketing madaniy nuanslarni tushunish va turli bozorlarga xizmat ko'rsatishni ham o'z ichiga oladi. Mahalliylashtirish va marketing kampaniyalarini turli mintaqalar va maqsadli auditoriyalarga moslashtirish xalqaro bozorlarda muvaffaqiyatga erishish uchun juda muhimdir.
Xulosa qilib aytganda, marketing ko'p qirrali intizom bo'lib, zamonaviy biznes strategiyalarida markaziy rol o'ynaydi. Bu mijozlar ehtiyojlarini chuqur tushunish, raqamli vositalardan samarali foydalanish, iste'molchi xatti-harakatlarining o'zgarishiga moslashish, axloqiy mulohazalar va madaniy sezgirlikni talab qiladi. Sog'lom marketing tamoyillarini qo'llash orqali korxonalar raqobatbardosh ustunlikka ega bo'lishi, mijozlarning sodiqligini oshirishi va bugungi dinamik biznes landshaftida uzoq muddatli muvaffaqiyatga erishishi mumkin.
Bundan tashqari, marketing doimiy jarayon bo'lib, tegishli va samarali bo'lib qolish uchun doimiy monitoring, tahlil va optimallashtirishni talab qiladi. Texnologik taraqqiyotning jadal sur'atlari va iste'molchilarning xatti-harakatlarining o'zgarishi bilan sotuvchilar o'zlarining maqsadli auditoriyasi bilan bog'lanishning innovatsion usullarini doimiy ravishda izlab, tezkor va moslashuvchan bo'lishlari kerak.
Bundan tashqari, marketing nafaqat yangi mijozlarni jalb qilishdan tashqari, balki mavjud mijozlar bilan munosabatlarni rivojlantirishga ham qaratilgan. Ajoyib mijozlarga xizmat ko'rsatish, shaxsiy tajriba va doimiy aloqa orqali mijozlarning sodiqligini shakllantirish korxonalar uchun mijozlarni saqlab qolish va takroriy biznesni rivojlantirish uchun juda muhimdir.
Samarali marketing, shuningdek, savdo, mahsulotni ishlab chiqish va mijozlarga xizmat ko'rsatish kabi biznesning turli bo'limlari o'rtasida hamkorlik va muvofiqlashtirishni o'z ichiga oladi. Marketing sa'y-harakatlarini biznesning umumiy maqsadlari va strategiyalari bilan uyg'unlashtirish yaxlit yondashuvni ta'minlaydi va marketing tashabbuslarining ta'sirini maksimal darajada oshiradi.
Marketing ham brend idroki va obro'sini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi. Yaxshi amalga oshirilgan marketing strategiyasi kuchli brend identifikatorini o'rnatishga, biznesni raqobatchilardan farqlashga va mijozlar va manfaatdor tomonlar o'rtasida ijobiy idrok yaratishga yordam beradi.
Nihoyat, investitsiyalarning daromadliligini (ROI) tushunish va ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilish uchun marketing harakatlarining muvaffaqiyatini o'lchash juda muhimdir. Marketing ko'rsatkichlari va asosiy samaradorlik ko'rsatkichlarini (KPI) tahlil qilish marketing kampaniyalarining samaradorligini baholashga va yaxshi natijalarga erishish uchun kelajakdagi strategiyalarni optimallashtirishga yordam beradi.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, marketing dinamik va ko'p qirrali intizom bo'lib, bugungi raqobat sharoitida biznesning rivojlanishi uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Bu mijozlar ehtiyojlarini tushunish, raqamli vositalardan foydalanish, o'zgaruvchan iste'molchilarning xatti-harakatlariga moslashish, axloqiy oqibatlarni hisobga olish va mijozlarning sodiqligini rivojlantirishni o'z ichiga oladi. Marketing muvaffaqiyatga erishish uchun doimiy monitoring, hamkorlik va o'lchovlarni talab qiladi. Samarali marketing strategiyalarini o'z ichiga olgan holda, korxonalar o'z maqsadlariga erishishlari, kuchli brendlar yaratishlari va uzoq muddatli muvaffaqiyatlarga erishishlari mumkin.
Marketing nafaqat mustaqil funktsiya, balki umumiy biznes strategiyasining ajralmas qismidir. Bu bozor imkoniyatlarini aniqlash, mijozlarning xohish-istaklarini tushunish va maqsadli auditoriyaga mos keladigan qiymat takliflarini yaratishda muhim rol o'ynaydi. Marketing sa'y-harakatlari talabni shakllantirishga, sotishni ko'paytirishga va pirovardida biznes o'sishini ta'minlashga qaratilgan.
Bugungi o'zaro bog'liq dunyoda marketing iste'molchilar bilan bog'lanish va ular bilan bog'lanish uchun ijtimoiy media, ta'sirchan marketing, kontent marketingi va boshqa raqamli strategiyalardan foydalanishni ham o'z ichiga oladi. Mobil qurilmalar va ijtimoiy media platformalarining yuksalishi odamlarning brendlar bilan o‘zaro munosabatini o‘zgartirib, raqamli marketingni zamonaviy marketing strategiyalarining muhim tarkibiy qismiga aylantirdi.
Bundan tashqari, marketing bitta kanal yoki platforma bilan chegaralanib qolmaydi, balki turli aloqa nuqtalari bo'ylab integratsiyalashgan yondashuvni talab qiladi. Bunga bosma, televidenie va radio kabi an'anaviy kanallar, shuningdek, veb-saytlar, ijtimoiy media, elektron pochta va qidiruv tizimlari kabi onlayn kanallar kiradi. Yaxlit va integratsiyalashgan marketing yondashuvi barcha kanallarda izchil brend xabari va mijozlar tajribasini ta'minlaydi, bu esa brend xabardorligi va mijozlar ishonchini oshiradi.
Marketing, shuningdek, maqsadli bozorlarni tushunish va segmentlash, marketing strategiyalarini turli mijozlar segmentlariga moslashtirish va shaxsiy tajriba yaratishni o'z ichiga oladi. Turli xil mijozlar segmentlarining xilma-xil ehtiyojlari, imtiyozlari va xatti-harakatlarini tushunish orqali sotuvchilar o'z auditoriyasi bilan rezonanslashadigan tegishli va mazmunli xabarlarni etkazib berishlari mumkin, bu esa yuqori jalb qilish va konvertatsiya stavkalariga olib keladi.
Bundan tashqari, marketing doimiy rivojlanayotgan soha bo'lib, u eng so'nggi tendentsiyalar, texnologiyalar va iste'molchilarning xatti-harakatlari bilan yangilanib turishni talab qiladi. Bu rivojlanayotgan texnologiyalar, iste'molchilarning xohish-istaklarining o'zgarishi va bozor dinamikasidagi o'zgarishlarni kuzatishni o'z ichiga oladi. Muvaffaqiyatli marketologlar o'zgaruvchan landshaftlarga moslasha oladigan va raqobatchilardan oldinda qolish uchun yangi imkoniyatlardan foydalana oladiganlardir.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, marketing ko'p qirrali intizom bo'lib, bugungi dinamik ishbilarmonlik muhitida korxonalar muvaffaqiyat qozonishi uchun juda muhimdir. Bu mijozlar ehtiyojlarini tushunish, raqamli strategiyalardan foydalanish, turli kanallarni birlashtirish, tajribalarni shaxsiylashtirish va so'nggi tendentsiyalardan xabardor bo'lishni o'z ichiga oladi. Marketing - doimiy o'rganish, moslashish va biznesni rivojlantirish va mijozlar bilan mustahkam aloqalarni o'rnatish uchun optimallashtirishni talab qiladigan doimiy jarayon. Samarali marketing strategiyalarini qo'llash orqali korxonalar maqsadli auditoriya bilan bog'lanishlari, talabni shakllantirishlari va bozorda barqaror muvaffaqiyatlarga erishishlari mumkin.