Iqtisodiyot va ko’chmas mulkni boshqarish” kafedrasi

P₁


Q₂ Q₁ ^Q

19.11-rasm. Raqobatlashuvchi firmaning ishlab chiqarish hajmiga soliqning ta`siri

Soliq xuddi shunday o`rtacha o`zgaruvchan xarajatni ham t miqdorga yuqoriga siljitadi.

Endi faraz qilaylik, tarmoqdagi barcha firmalar soliqqa tortilgan. Majud bozor narxida har bir firma o`z ishlab chiqarish hajmini qisqartirgani uchun tarmoqning ham yalpi mahsuloti qisqaradi va bu bozor narxining oshishga sabab bo`ladi (19.12-rasm).
P
P₂ P₁
Q₂ Q₁ ^Q

19.12-rasm. Soliqni tarmoq ishlab chiqarish hajmiga ta`siri.

Rasmdan ko`rish mumkinki, tarmoqning umumiy taklifini

^S₁ dan

S₂  S₁  t
holatga siljishi bozor narxini
^P₁ dan ^P₂
ga oshiradi. Narxning

oshishi, firmalarni ishlab chiqarish hajmini narx o`zgarmagandagiga

nisbatan kamroq qisqartirishga undaydi. Uzoq muddatli oraliqni qaraydigan bo`lsak, ishlab chiqarish hajmiga qo`yilgan soliq ba`zi bir firmalarni biznesdan chiqishga majbur qiladi (19.13-rasm).

P


P₂ P₁


^{Q Q} Q₂ Q₁ ^Q

1. 
   
   _b)
   

19.13-rasm. Tarmoq ishlab chiqarish hajmiga soliqning uzoq