Isayeva Guli Parpiyevna ijtimoiy pedagogika 60110100- pedagogika va psixologiya
-MAVZU: IJTIMOIY PEDAGOGIKANING KATEGORIYALARI VA MEXANIZMLARI
Ijtimoiy pedagogika-o`quv qo`llanma-2023
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kalit so’zlar
- 1.Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari.
| 10-MAVZU:
|
|
IJTIMOIY PEDAGOGIKANING KATEGORIYALARI VA MEXANIZMLARI |
Asosiy savollar:
Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari.
Ijtimoiy pedagogik faoliyat.
Ijtimoiy ta’lim.Tarbiya va ijtimoiy tarbiya
Kalit so’zlar: Tarbiya, tarbiya jarayoni, tarbiya tamoyillari, ijtimoiy-pedagogik faoliyat, tamoyil, prinsip, tamoyil turlari, tamoyil me’zonlari, tamoyil mohiyati, gumanizm, madaniyat, madaniyat bilan uyg’unlik, tabiat bilan uyg’unlik va boshqala, bostirish, ajratish, loyihalashtirish mehanizmi.
1.Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari.
Ijtimoiy ta'lim qadimgi davrlarda paydo bo'lganiga qaramay, bu jarayon va uni anglatadigan atama yaqinda ilmiy asosga ega bo'ldi. Shaxsni rivojlantirish, sotsializatsiya qilish, uning jamiyatda o'z taqdirini belgilash va moslashtirish (va bu ijtimoiy ta'limning asosiy mazmuni) ning ahamiyati, ularning asarlarida G'arb (A. Disterweg, E. Dyurkgeym, J.Kolman) va mahalliy olimlar (K. D. Ushinskiy) tomonidan yozilgan. , F. F. Fedorov, L.N.Tolstoy va boshqalar) Ijtimoiy ta'lim ijtimoiylashuv jarayonining ajralmas qismi bo'lib, pedagogik jihatdan tartibga solinadi va uni ijtimoiy munosabatlarning turli xil turlariga aloqa, o'yin, ta'lim va ijtimoiy foydali faoliyatga qo'shib, ijtimoiy yetuklik va shaxsiyatni rivojlantirishga qaratilgan.Ijtimoiy ta'lim shaxsni o'qitish, o'qitish, psixologik tayyorgarligi, o'z-o'zini tarbiyalash bilan uzviy bog'liqdir. Bu shaxsning ma'naviy, ijtimoiy shakllanishi va rivojlanishi uchun mavjud bo'lgan mavjud pedagogik vositalar va imkoniyatlar arsenalidan foydalanishni o'z ichiga oladigan yaxlit integratsiyalashgan ko'p funktsional jarayon. Faqatgina shundan keyingina pedagogik faoliyat ijtimoiy ta'lim tamoyillariga javob beradi, u qobiliyatlarni ochishga qaratilgan bo'lganda, har bir bolaning ijodiy in'omlarini jamiyat bilan chambarchas bog'liq bo'lgan va uning bir qismi bo'lgan shaxs sifatida aniqlashga olib keladi. Aynan mana shu qoidalar o'zlarining yozuvlarida ko'rinib turibdi. P. Blonskiy, A.V.Lunacharskiy, A.S.Makarenko, V.A.Suxomlinskiy, S.T.Shatskiy. Psixologik nuqtai nazardan, ijtimoiy ta'lim - bu tarbiyachi va ma'lumotli shaxs (individual va ijtimoiy institutlar) o'rtasidagi o'zaro munosabat jarayoni, natijada inson o'z qadriyatlari, ehtiyojlari, motivlari, odob-axloq qoidalari va odatlaridan xabardor bo'lib, ularni tuzatadi, ijtimoiy ahamiyatli shaxsiyat xususiyatlarini rivojlantiradi.Hozirgi vaqtda ijtimoiy ta'limga bir nechta asosiy yondashuvlar mavjud:
Masalan, ijtimoiy o'qituvchi ma'lum bir guruh a'zolariga xos bo'lgan eng keng tarqalgan, tipik xususiyatlarni ta'kidlab, turli xil shaxsiy fazilatlarni va ularning namoyon bo'lishini o'rganadi, tahlil qiladi va tasniflaydi va shu asosda uning guruh bilan o'zaro hamkorligi strategiyasini, ta'limning aniq vazifalari va maqsadlarini, qamrab olish shakllarini belgilaydi. umumiy hayot faoliyati va o'zaro ta'sirida.Ijtimoiy ta'lim bir necha muhim printsiplar asosida olib boriladi ijtimoiy ta'limni shaxsni rivojlantirishga yo'naltirish printsipi, ijtimoiy ta'limning strategiyasi va taktikasi bolalar, o'spirinlar va yoshlarga ularning insoniy mohiyatini shakllantirish, boyitish va takomillashtirishda, shaxsiyatnirivojlantirish uchun sharoit yaratishda, uning guruhdan ustuvorligiga asoslanib, yordam berishga qaratilgan bo'lishi kerakligini ta'kidlaydi.jamoa;Ijtimoiy ta'limning dialogikligi printsipi bolalar, o'spirinlar, yoshlarning ma'naviy va qadriyatli yo'nalishlari va ko'p jihatdan ularning rivojlanishi tarbiyachi va tarbiyalanuvchi bolalarning o'zaro munosabati jarayonida amalga oshiriladi, ularning mazmuni qadriyatlar almashinuvi (intellektual, hissiy, axloqiy, ekspressiv, ijtimoiy va boshqalarshuningdek kundalik hayotda va ta'lim tashkilotlari hayotida qadriyatlarni birgalikda ishlab chiqarish;Tugallanmagan tarbiya printsipi inson rivojlanishining har bir yosh bosqichini mustaqil shaxs va ijtimoiy qadriyat sifatida tan olishni anglatadi, shu bilan birga nafaqat keyingi hayotga tayyorgarlik bosqichidir. Ushbu tamoyil har bir bolada, o'spirinda, yoshlikda har doim to'liq bo'lmagan va umuman olganda to'liq bo'lmagan narsa borligini tan olishni anglatadi. Ushbu tamoyilga muvofiq, ta'lim har bir yoshda har bir kishi yangidan ishtirok etish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak bir-birini to'ldiruvchi tamoyil inson taraqqiyotiga bir-birini to'ldiruvchi jarayonlar - tabiiy, madaniy, ijtimoiy va hokazolar sifatida yondashishni anglatadi; sotsializatsiyani inson rivojlanishining o'z-o'zidan, qisman boshqariladigan, nisbatan ijtimoiy jihatdan boshqariladigan jarayonlarning kombinatsiyasi sifatida o'rganish va tavsiflash (A.V. Mudrik.
TARBIYA - bu insonning ijtimoiy-madaniy (ma'naviy va amaliy) makonida maqsadga muvofiq, o'zboshimchalik bilan yo'naltirilgan voyaga etishidir. Keng ma'noda ta'lim deganda har qanday yoshdagi odam yoki guruhga ongli ravishda rejalashtirilgan intellektual, estetik va axloqiy ta'sir tushuniladi.Faoliyatni mazmunli va ijtimoiy jihatdan yakkalab qo'yishning tarixiy jarayonida "tarbiya" so'zi odatiy, maxsus ma'nolarga qo'shimcha ravishda olingan
Download 1.94 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
