Isayeva Guli Parpiyevna ijtimoiy pedagogika 60110100- pedagogika va psixologiya

Аjratish mexanizmi
Аjratish mexanizmi. Bu mexanizm ijtimoiylashuv mexanizmi sifatida inson uzi uchun yomon taassurotlardan voz kechishi bilan bogʼliq. Аjratish mexanizmi, odatda, nizolarni hal qilishda kuzatiladi.
Oʼz-oʼzini cheklash mexanizmi.	Oʼz-oʼzini cheklash mexanizmi. Bu mexanizm ijtimoiylashuv jarayonida muhim oʼrin tutadi. Аgar tarbiyalanuvchiga uning yutuk^ari doʼstlarinikidan koʼra ahamiyatsizroqtuyulsa, uning uziga nisbatan hurmati pasayadi, yomon oʼqiy boshlaydi. Bu esa uning oʼz “Men”ini cheklab qoʼyishi va qiyinchiliklar oldida ojiz qolishi, demakdir. Baʼzi hollarda oʼz-oʼzini cheklash mexanizmini qoʼllashni oqlasa boʼladi. Chunki bu holatda moslashuv sodir boʼlishi mumkin. Biroquzoq muddatli oʼz-oʼzini cheklash oʼz-oʼziga baho berishning pasayishiga olib keladi.Oqibatda bola oʼz salohiyatini bilmay turib, ilk muvaffaqiyatsizlikdan soʼng boshlagan ishini tashlab qoʼyib, oqimga qarab suza boshlaydi;
Loyihalash mexanizmi	Loyihalash mexanizmining mohiyatini oʼz kamchiliklarini boshqalarga tegishli, deb hisoblash tashkil qiladi. Oʼziga yoki boshqalarga qarshi krratilgan salbiy hissiyotlar yordamida inson oʼziga boʼlgan hurmatni saqlab qoladi. Shubhali inson boshqalardan gumonsiraydi, xudbin hammani xudbin deb hisoblaydi.
Identifikatsiyalash ijtimoiylashuv mexanizmi	Identifikatsiyalash ijtimoiylashuvning yana bir asosiy mexanizmidir. Identifikatsiya jarayonida tarbiyalanuvchi xayolan oʼzini oʼrtoqlari bilan qiyoslaydi. Identifikatsiya obʼekti nafaqat real insonlar, balki tasavvurlardagi insonlar ham boʼlishi mumkin.

ijtimoiy mexanizmda amalga oshiriladi. Xulqning ob'ektiv asosi bu ijtimoiy mexanizm yordamida ma'lumot, energiya va modda almashinuvi qanchalik samarali amalga oshirilishidir. Evolyutsion rivojlanish jarayonida talab qilinadigan individual xususiyatlar bu fikrlashning kognitiv murakkabligi, xatti-harakatlarning yuqori o'zgaruvchanligi va munosabat tabiati. Ushbu fazilatlar elita vakillarida maksimal darajada o'z ifodasini topadi.Elita jamiyatning barcha a'zolarini o'z qobiliyatlarini ro'yobga chiqarish imkoniyatlariga tenglashtiradigan universal xarakterga ega bo'lgan ijtimoiy mexanizmlarni taklif etadi va ishlab chiqadi. Ijtimoiy parallelizm tarmoqlari yordamida ushbu ijtimoiy mexanizmlar ushbu ijtimoiy makonda tarqatiladi va tasdiqlanadi.Erzats-elita, shafqatsiz ekspluatatsiya tufayli, jamiyatning holati va umuman resurslardan qat'iy nazar, o'zining shaxsiy manfaatlarini qondirish uchun qulay bo'lgan ijtimoiy mexanizmlarni joriy etadi. Ammo boshqa odamlarni ekspluatatsiya qilish kamdan-kam hollarda faqat zo'ravonlikning haddan tashqari shakllaridan foydalanish bilan ro'y beradi. Nega imtiyozlar, imtiyozlar, mulk va daromadning asosiy ulushi ayrim shaxslar va guruhlarga "qo'yilishi" ning mafkuraviy asoslanishining o'ta muhimligini ta'kidlab bo'lmaydi. Buning uchun zarur mafkura sodir bo'layotgan narsalarning asl ma'nosini yashiradigan tutun pardasiga o'xshaydi. Bunday mafkura ideallarga ishonishga, umuminsoniy qadriyatlarga, tushunchalarni almashtirishga va almashtirishga chaqiradi. Bu ma'lumotni cheklash orqali tajribani oqilona tushunishga xalaqit beradi. Ijtimoiy xayol deb atash mumkin bo'lgan hodisa mavjud. Ijtimoiy xayol - bu erzats elitasi tomonidan ongli ravishda ommaviy ongga kiritiladigan va ijtimoiy tabaqalanishning zararli mezonlarini asoslash, shuningdek voqelikka mos bo'lmagan siyosiy va iqtisodiy modellarning amaliy yaroqliligini isbotlash uchun mo'ljallangan irratsional tasavvurlar tizimi. Ijtimoiy xayol - bu erzats elitasining siyosiy sohadagi faoliyatining muqarrar natijasidir, jamiyatni ijtimoiy rivojlanishning soxta maqsadlarini amalga oshirish uchun birlashtiradi va safarbar etadi.Olingan ma'lumotni tanlab olish printsipi bilimning asosiy printsipidir. Har bir inson o'zi uchun quradigan ijtimoiy voqelikning ushbu modellari ushbu voqelik xususiyatlarining faqat bir qismini o'z ichiga oladi. Muhim ma'lumotni olish va "axborot shovqinini" begonalashtirish ong tomonidan qabul qilingan faktlarga nisbatan manipulyatsiya qilish uchun imkoniyat yaratadi. Jamiyat hayoti dalillarini tanlash mezonlari ko'pincha ratsional emas, balki ijtimoiy va mafkuraviy sohalarga taalluqli emas.E. Dyurkgeymning ta'kidlashicha, ijtimoiy tartib muhim ramzlar tizimi - g'oyalar, qadriyatlar, e'tiqodlar, insonning tarkibiy qismiga aylanadigan, uning xatti-harakatlarini ichkaridan boshqaradigan odob-axloq normalari tizimi tomonidan ta'minlanadi. Bundan tashqari, bilish modeli bu shaxsga berilgan talqinlarning umumiyligidir. Bunday talqinlarni taklif qila oladigan ijtimoiy soha vakili o'z kuchini ramziy va sezilmaydigan zo'ravonlik shaklida tasdiqlash va amalga oshirish imkoniyatiga ega bo'ladi. P. Bourdiening so'zlariga ko'ra: "Ijtimoiy olamni, aniqrog'i, ijtimoiy dunyoni bilishning imkoniyati mavjud kategoriyalarni bilish siyosiy kurashning asosiy vazifasidir. Amaliy nazariy, bu ijtimoiy dunyoni saqlab qolish yoki o'zgartirish, shu bilan birga, uni anglash toifalarini saqlab qolish yoki o'zgartirish uchun imkoniyatdir. Dunyo ”[1].Erzats elitasining ijtimoiy moslashishga bo'lgan qobiliyati ularga juda "qimmatli" sifatni beradi. Ular har qanday ijtimoiy guruh uchun qadrli bo'lgan g'oyalar va ma'nolarni o'zlashtirib, "aql-idrokka" osonlikcha o'zlari uchun ishlaydi. Ersatz elitasiga yo'naltirilgan bir lahzalik foyda har doim strategik va uzoq muddatli manfaatlarga bog'liq. Shuning uchun, ersatz elitasining vakillari tanqidiy vaziyatlarda osonlikcha "fikr rahbarlari" bo'lishadi.