Ish va energiya. Qattiq jismning aylanma harakat dinamikasi

Kinetikvapotensialenergiya
Kinetikenergiyajismmexanikharakatiningo‘lchovidirvabuharakatnivujudgakeltirishuchunbajarilganishbilanbaholanadi.
_Agar kuchtinchturganjismgata’siretib, unga harakattezliginibersa, uholda kuch ishbajarib,jismningharakatenergiyasinishubajarilganishmiqdorigaoshiradi. Shundayqilib, bubajarilganishjismningkinetikenergiyasiningoshishigaolibkeladi. _. Nyuton II qonuniningskalyarformasidanfoydalansak bajarilganishniquyidagichaifodalashimizmumkin. _, bo‘lganiuchun;
To‘lakinetikenergiyaifodasiesa gatengbo‘ladi.Shundayqilib - tezlikbilanharakatlanayotgan, jismningkinetikenergiyasi (1)
gatengekan. Kinetikenergiyam – massagabog‘liqbo‘lishibilanharakattezligifunksiyasihamdir.
Potensialenergiya - umumiymexanikenergiyaningbirqismibo‘lib, jismlarningbir-biriganisbatanqandayholatdaturishivaularorasidagita’sirkuchlariningxarakterigabog‘liqdir.Agardajismlarningo‘zarota’sirikuchmaydonlariorqalibajarilsa (masalan, gravitatsiyakuchimaydoni, elektrta’sirkuchimaydoni) buholdajismniko‘chishidabajarilganish, birnuqtabilanikkinchanuqtaorasidagitraektoriyagabog‘liqbo‘lmay, jismningboshlang‘ichvaoxirgiholatigabog‘liqdir. Bundayishbajaradiganmaydonlarpotensialmaydonlardebataladivaulardata’sirqiluvchikuchlarkonservativkuchlardebataladi.
KuchningpotensialmaydonidaturganjismW_n - potensialeneriyagaegabo‘ladi.Jismgaqo‘yilgankonservativkuchlarbajarganish, shujismpotensialenergiyasinio‘zgarishigatengdir. , (2)
Bajarilganish bo‘lganiuchun (3) bo’ladi
AgardaW_n(r) - funksiyaaniqbo‘lsa, kuchningmodulivayo‘nalishinianiqlashmumkin. W_n(r) funksiyaninganiqko‘rinishikuchmaydoniningxarakteribilananiqlanadi. Masalan, Yersirtidanhbalandlikkako‘tarilganjismningpotensialenergiyasi (4)
gatengdir. Buerdapotensialenergiyahbalandlikdantushayotganmmassalijismningbajarganishigatengdir.Tizimningto‘liqenergiyasi, doimomexanikharakatvao‘zarota’sirenergiyalarningyig‘indisidaniboratdir.