Ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi

ZARAR – bu korxonaning daromadlari va xarajatlari o‘rtasidagi salbiy farq, 
boshqachasiga xarajatlarni daromaddan ko‘p bo‘lishi, ya’ni: 
Z = D < X 
Demak, korxona daromadga qanchalik ko‘p xarajat bilan erishsa, uning zarari shunchalik 
ko‘p bo‘ladi. 
ZARARSIZLIK NUQTASI (TENGLIK NUQTASI) – xo’jalik yurituvchi subektning 
nol darajadagi moliyaviy natijaga erishishini aks ettiradigan ishbilarmonlik faoliyati. Ushbu 
holatda sarflangan jami xarajatlar olingan daromadlar bilan qoplanib hech qanday foyda ham 
olinmaydi, zarar ham ko’rilmaydi. 
ZARARSIZLIKNING TAHLILI – subekt faoliyatining zararsizlik nuqtasini aniqlashga 
yordam beruvchi qisqa muddat ichida olinadigan daromad, xarajatlar va foydalarning o’zaro 
qaramligiga asoslangan tahlil. 
ZAHIRALAR - kelgusida muayyan xarajatlarga sarflanishi mumkin bo‘lgan xususiy 
sarmoyaning bir qismidir; 
 ZAXRALARNI ASRASH UCHUN SARFLANGAN XARAJATLAR – tovar moddiy 
zaxiralarni sotib olish va ularni saqlash bilan bog’liq xarajatlar.    
ZAXIRALARNI BAHOLASH – tugallanmagan ishlab chiqarish, ombordagi tayyor 
mahsulot va TMZ tannarxini hisoblash. 

---

421 
ZAXIRALARGA BO’LGAN XARAJATLAR – tovar moddiy zaxiralarni so-tib olish, 
saqlash va ularning tabiiy kamayishi bilan bog’liq xarajat, sarf va zararlarning yig’indisi. 
ZAXIRA SIG’IMISIZ XARAJATLAR – tijorat, sotish va ma’muriy boshqaruv 
xarajatlari. Ushbu xarajatlar TMZ bevosita ta’sir qilmaydi va ishlab chiqarish tannarxini 
kalkulatsiya qilishda qatnashmaydi ya’ni mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga qo’shilmaydi. 
CHEGARAVIY (O’LIK) NUQTA – subektning sarflagan xarajatlarini mahsulotni 
sotgandan olgan daromadi hisobidan qoplash uchun zarur bo’lgan sotish hajmi.
CHEGARADAGI XARAJATLAR (DAROMADLAR) – qo’shimcha ishlab chiqarilgan 
mahsulotning birligiga to’g’ri keladigan qo’shimcha xarajatlar (daromadlar).