Ишнинг кўзини биладиган одамнинг замонавий одоб- ахлоқ китоби./ Нашрга тайёрловчи Дилрабо Мингбоева

Йўриқнома билдириш хати
Йўриқнома – бизга ўзгалар томонидан бажа-
риладиган хизмат тури. Унда дўстларга, яқинлар-
га, баъзан бизларга бегона одамлар, хизматдош-
ларга уларнинг хизматлари, ютуқлари ҳақида 
ёзишимизга тўғри келади.
Кундалик ҳаётда йўриқномалар бегона ин-
сонларнинг билими, қобилиятларини аниқлаш 
учун кўмак беради. Бунинг ҳайратланарли жойи 
йўқ. Шахс унчалик қобилиятли бўлмаса-да, буни 
ошкор айтиш ҳар доим ҳам мумкин эмас. Бу ҳолда 
далолатнома қайсидир соҳа бўйича қобилият юза-
сидан берилади. Далолатнома ёзувчи шахс, дало-
латнома эгаси олдидаги мажбуриятини, унга бўл-
ган ишончини унутмаслиги лозим. Дўстлик каби 
тушунчаларни суиистеъмол қилгани ҳолда йўриқ-
нома ёзишлар ҳолати ҳам тез-тез учраб туради.
Агар биздан йўриқнома ёзиб беришни сўраса-
лар, илтимос қилувчи шахс бизнинг ишончимиз-
ни оқлашига ишониб, самимий, кўзлаган мақсад-
ларига эришишни тилаган ҳолда ёзамиз.
Мақтов ёрлиқлари
)(миннатдорчилик мактублари
Инсон ҳаётида қандайдир яхши таассурот қол-
дирган, ҳаётга қайтишига ёрдам берган инсон-
ларга бағишлаб раҳматнома мактублари ёзилади.
Мактуб мазмунини юракдан ҳис-ҳаяжон, мин-
натдорлик, ўзини унинг олдида қарздор деб би-
лиш ҳисси ташкил этади.

---

68
Шунда ҳам бундай мактубни ёзишдан аввал 
фикрингизни жамлаган ҳолда, нима учун мин-
натдорчилик билдиришингизни аниқ ва лўнда 
қилиб ифодалашингиз керак.
Раҳматнома мактуби аниқ раҳматнома бери-
лаётган шахс номига ёки нима учун миннатдор-
чилик изҳор қилинаётганлигига қаратилган бў-
лиши шарт. Бунда эътиборни бу хизмат қандай 
кўрсатилганлигига қаратишимиз лозим.
Раҳматнома мазмунидаги мактубни кечиктир-
маслик лозим; агар баъзи бир сабабларга кўра 
кечиктиришга тўғри келса, хатнинг биринчи сат-
ридаёқ узрингизни билдириб, хатни давом этти-
ришингиз мумкин.
Узрнома
Бу мактуб – кимгадир озор берилган ёки тў-
сатдан кимдир ҳақорат қилинган ҳолатларда 
битилувчи узр мактуби. Унинг асосий мазмуни 
очиқ-ойдинлик, ҳақиқатгўйлик ҳисобланади.
Агар ноҳақ гумон қилинаётган бўлсангиз, иш-
нинг моҳиятини аниқ оча билиш ҳақиқатнинг 
қарор топишига ёрдам беради. Агар ўзингизни 
оқлаб, бошқа бир кишини айбланувчи қилишин-
гиздан аввал пухта ўйлаган ҳолда аниқ фикрга 
эга бўлганингиздан, жиноятига амин бўлганин-
гиздан сўнггина унинг исмини кўрсатишга кири-
шинг.
Далили бўлмай бошқа бир шахсни айбдор қи-
лиш оловга ёғ қуйган билан баробардир. Агар 
айтмаган гапи учун узр сўрашни хоҳласангиз, 

---

69
аввал ўзингизни босиб олинг, «жаҳл чиққанда 
ақл кетади» мақолига риоя қилинг.
Узрнома ақлни йиғган ҳолда, тинч, асабий-
лашмасдан ёзилгандагина мақсадга мувофиқ 
бўлади.
Табрикнома
Табрикномалар фақатгина қувончли кунларга 
бағишлаб ёзилади. Уларнинг қисқа, аниқ бўлиши-
га аҳамият бериш лозим. Яқинлар ва дўстларга 
ёзилган таклифномалар содда, барча расмиятчи-
ликлардан холи ҳолда ёзилса, узоқроқ танишлар, 
ҳамкасблар ўртасида ўртамиёна муносабатда 
битилади.