Қискача характеристика


ЛАЦЦА БАЛИЦ (SILURUS GLANIS L.)


Download 1.58 Mb.
bet22/26
Sana19.06.2023
Hajmi1.58 Mb.
#1610363
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
Bog'liq
Zohidov baliq kitob 13-Feb-2023 09-44-01

ЛАЦЦА БАЛИЦ (SILURUS GLANIS L.)
Республикамизнинг сув давза­ларида лацца балиц кенг тарцалган (II рангли таблица, 3-расм). Тана- сида тангачалари булмайди, буйига чузиц. Орца сузгич цанотлари кич- кина. Огзи учли. Пастки жаги усткисига цараганда узун. Тишла- ри жаг суяклари билан димог суяги- га жойлашган. Муйловлари уч жуфт: бир жуфти юцори жагида, икки жуфти пастки жагида. Ранги узгарувчан. Уст томони зайтун-яшил тусда булиб, ост томони оцдир. Икки ёнида нотугри жойлашган холлари бор. Сузгич цанотлари туц тусли, жуфт-жуфт, уртасида саргиш до- шиялари булади. Куз пардаси сар­гиш, цора холлари бор. Танасининг узунлиги 5 м гача, массаси эса 300 кг гача боради.
Узбекистонда Орол денгизи со- дилларида, кулларда ва дарёларнинг узанларида яшайди. Купчилик дол- ларда сувларнинг тинч оцадиган айланмаларида ва чуцур жойларда булади.

Лацца балицлар асосан майда балицлар билан озицланади. Ёш ба- лицлари цашаротлар, Шу жумладан ДУРУДЛикда яшовчи ^ашаротлар би­лан озицланади. Ладда балидлан ошдозонида купинча чигирткала^ дам учратилган. Ладда балид вадти келганда калтакесак, сувилон ва сут эмизувчи майда жониворлар (кеми- рувчилар)ни дам ютиб юборади.
ирим долларда паррандаларни дам ютиб юборган. Бу дадда .Правда Востока» газетасининг бир сонида баен этилган.
«Пахтаорол» совхозипинг чорвачилик фермасига тадалиб келадиган дамиш босган кулларда 50 минг бошдан ортик урдак бодилади. Албатта, бу даражадаги
урдаклар ичидан битта, цатто унта иуцолганлигини аницлаш цийиы. Шунга царамай паррандабоцар аёл уларнинг иуцолганлигини пайцаб цолди. У иккита урдакнинг чукиб кетганлигини куриб цолди, бу воцеани у цоровулга сузлаб берди.

  • Сен, назаримда янглишяпсан, — дёди иккиланиб цоровул. Урдаклар ора- сида чукиб кетадигани булмайди. Хдтто улганлари цам сув тубига чукиб кетмай- ди.— Уз кузим билан курдим,— царшилик билдирди паррандабоцар. Цанот цоциб гациллашди-ю, куздан гойиб булишди. Цанча кутсам цам, улар цайтиб чициш- мади.

  • Майли, текшириб кураман, цачоп- дан бери улар сув бетида суза олмайди- ган булиб цолишди, доя цоровул ишга киришди.

У пишиц ипли цалмоц учига гушт илиб, .тунда сувга ташлаб цуйди. Тонг- да цалмоцца каттакон лацца балиц или- ниб чицди. Уни тортиб курилса, роппа- роса 60 кг келди. Урдак гушти еб семи- риб кетибди. Цоровул бир кузшшг узида 28 та шуидаи «чацпршшагаи мсумон» ларни тутиб олди. Улар совхозга зарар келтираётган экан.
Лакца балиц Чиноз атрофларида ва Амударё дельтасида июнь оиида увилдириц ташлайди. Унинг уви дириц ташлаш жойи даренинг Чиноз атрофидаги камар цисобланади. р пуштлиги ургочисининг катталигига боглиц. (136-467 мингтагача увил­дириц ташлаши мумкин.) Увилди' рицларининг диаметри урта цисоод 3 мм ни ташкил этади. Лацца балнц-
лар турт ёшлигида жинсий вояга етади.
„ Ор°л денгизида лацца балицлар нилига 9 минг центнергача овлана- ди. Республиканннг ички сув цавза- ларида лацца балиц сазандан кейин асосий овланадиган балицлардан х,и- собланади. Дарёларда лацца балиц сувда сузиб юрадиган турлар, ёйма тур ва вентерлар билан цамда ку­пинча цармоцлар билан тутилади. Цармоц одатда пишиц ипдан беш илгакли цилиб тайёрланади. Цар- моцца баца ёки тирик балиц илиб цуйилади (бунинг учун кичик сазан балиги илиб цуйилгани маъцул, чунки бу балицчалар цадеганда но- буд булмайди). Цармоцца илиш учун кичик сазан балиги топилмаса, бошца балицлардан цам фойдаланиш мумкин. Оддий цармоц учун юцори- да айтилган цармоцца цараганда каттароц ва йугонроц чизимча иш- латнлади. Оддий цармоцца огирлиги 400 г гача келадиган сазан балиц- лари ёки бацалар илиб цуйилади. Цармоцлар сувнинг айлашгб оцади­ган камарларига ташланиб, чизим- чанинг бир учи сув ёцасидаги цо- зицца ёки дарахтлар илдизига мар­кам цилиб боглаб цуйилади. Лацца балиц купинча кечаси ознцланадхц шу сабабли цармоцлар кечцурун ташлаб цуйилиб, улар тунда ёки эрта билан барвацт куздан кечири- лади. Цармоц сувнинг шаршарасига ташлаб цуйилса, янада мацсадга мувофицдир. Булардан ташцари, лацца балиц тушидни учун цармоц- ларни сувнипг айланмаларига, чу- цур жойларига ва катта тункалар атрофига цам ташлаб цуйиш мум­кин.
Тог дарёларининг тиниц сувларида лаццасимон балицлар оила- сига мансуб булган туркистон лгщ- каси (Glyptosternum reticulatum Me Clell.) цам тарцалган.


Download 1.58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling