Islom dinidagi ideologiyaliq siyasiy ağimlar. Missionerlik va prozelitizmninig salbiy oqibatlari. Joba : 1 Islam daǵı jónelisler. Siyasiy partiya, háreket, gruppa hám gruppalar

Hoja Ahmad Yassaviy da óz ustazı Yusuf Hamadoniyga uqsap buyım - dúnyaǵa qızıqmaǵan, jarlıparvar hám g'aribparvar bolǵan.

Oraylıq Aziyada sufizm táliymatınig rawajlanıwda Horazmlik ullı teologiyashı alım, shayır hám avtanparvar Shayıq Najmiddin Kubro ( Ahmad ibn Umar) bólek orın iyeleydi.

Shayıq Najmiddin Kubro eramizǵa shekemiy 1145 jılda Xiva qalasında dúnyaǵa keledi. valiylik dárejesine erisken Ahmad ibn Umarga zamanlasları “Najmiddin”, ( dinge sıyınıw juldızı ), “Kubro” (ullı ), valiytarosh atların ataq hám kunyalarni múnásip kóriwgen. Shayıq Najmiddin Kubro óz jurtıdae etarlicha bilim alǵan bolıwına qaramay Hijoz hám Irandıń basqa qalalarında da bilim alıwdı dawam ettirgen. 1185-jılda óz jurtına qaytqan Najmiddin Kubro óz jol menentiga tiykar salǵan.

Kubraviya jol menenti ózinden aldınǵı jol menentlardan óziniń adamgershilikliligi menen ajralıp turadı. Bunnan tısqarı Shayıq Najmiddin Kubro sufizmda keń fellilik jolin tutqan. Sol sebepli de Shayıqtıń honaqosida sunniylar menen birge shia islamdaǵı mekteplerindegi shákirtleri de tálim alǵanlar.

Shayıq Najmiddin Kubroning sufizm tariyxındaǵı taǵı bir xızmeti sonnan ibarat, ol kiyim shkafımardlik ideyasın sufizmga nátiyjeni ámelde qollanıw etken. Nátiyjede mártlik hám páklik qaharmanlıq hám pidayılıq etikalıq joqarılıq hám patriotlıq so'fiylikning qásiyetleri retinde óz hákisin taptı.

Oraylıq Aziya Jaqın hám Orta shıǵıs mámleketlerinde keń tarqalǵan, óz dáwirine salıstırǵanda aldıńǵı aǵıs bolǵan Naǵısbandiya jol menenti Sayyid Muhammad Bahouddin Naǵısband atı menen baylanıslı.

Bahouddin Naǵısband 1318-jılda Buxara daǵı Qasri Hinduvon awılında tuwıladı. Keyininen bul awıl onıń sharapatı menen “Qasri Orifon” dep at aladı.

Bahouddin daslep onı ózine ul etip alǵan Hoji Muhammad Babayi Sammosiy qolında, keyinirek bolsa onıń shákirti iri mutasavvvuf alım Sayyid Ámir Gúlal qolında tálim aladı.

Dereklerde aytılınıwına qaraganda, Hoja Bahouddining sharıf haslıları áke tárepinen Hazrat Aliga, ana tárepinen bolsa Abu Bakr Siddiqqa barıp taqaladı.

Hazrat Bahouddin o'ztariqatlari mánisin sonday túsintirip beredi: Biziń jol menentimiz bekkem tutqısh, yaǵnıy Hazrat Elshi salollohu alayhi vassallam mutoibatlari etagidan tutıw hám sahobai kirom me'rosiga jetiw bolıp tabıladı.

Naǵısbandiya jol menentining mánisi tómendegi uranda óz sawleleniwin tapqan : “Dil ba yoru, dast ba kor”, yaǵnıy “Qolıń ishda, diling allada” bolsın. Bunıń menen Sayyid Muhammad Bahouddin hámmeni miynet etiwge shaqıradı. Ózleri de ómir boyı dıyxanshılıq menen kún keshirgen.

Hazrat sahıpqıran Ámir Temur sıyaqlı ullı zot da Naǵısbandiya jol menentiga ámel etken. Bahouddin Naǵısbandga Abdurahmon Jomiy hám Alisher Navaiylar da kútá úlken ihlos menen qaraganlar Olar da “Naǵısbandiya” jol menentida bolǵanlar.