Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti elektr energetikasi fakulteti

4.3-rasm. Kuchlanishning ikkilanganligidagi to‘g‘rilash sxemasi 
K=2

2 K
t 
4.4-rasm. Bir yarim davrli to‘g‘rilash sxemasi 
K=2

2 K
t
R
him 
- himoya qarshiligi;
R
z 
– zaryadlash qarshiligi;
V - to‘g‘rilagich;
IP - tekshirilayotgan oraliq. 
Sinov savollari 
1. “Shar-shar” va “tekislik–tekislik” ko‘rinishdagi elektrodlar tizimida qutbning ta’siri 
bo‘ladimi? 
2. Nima uchun “sterjen-tekislik” tizimida sterjen qutbining teshilish kuchlanishiga ta’siri katta 
bo‘ladi? 
3. To‘siqning maydon shakliga ta’sirini tushuntiring. 
4. Nima uchun to‘siq o‘tkazuvchan modda bo‘lsa ham teshilish kuchlanishi ortadi? 
5. Impulsli kuchlanishda to‘siq ta’siri saqlanadimi? To‘siq ta’siri o‘zgaruvchan va o‘zgarmas 
kuchlanishlarda bir xil bo‘ladi. 
Сет
ь 
V 
V 
РТ 
ИП 
R
3 
В
R
защ 
C

---

37 
5-laboratoriya ishi 
Havo elektr uzatish liniyasining o‘tkazgichlarida ko‘rinuvchan tojlanishni tekshirish. 
 
Ishdan maqsad: 
1. Tojlanish razryadining asosiy fizik tavsiflarini aniqlash va uni aniqlash usuli bilan tanishish. 
2. Ko‘rinuvchan tojlanish kuchlanishining o‘tkazgich radiusi o‘zgarmas bo‘lgandagi o‘tkazgichlar 
orasidagi masofaga bog‘liqligini aniqlash. 
3. Ko‘rinuvchan tojlanish kuchlanishining o‘tkazgichlar orasidagi masofa o‘zgarmas bo‘lgandagi 
o‘tkazgichlar radiusiga bog‘liqligini aniqlash. 
4. Bajarilgan 1-2 laboratoriya ishidan olingan natijalardan foydalanib, ko‘rinuvchan tojlanishdagi 
elektr maydon kuchlanganligini hisoblang. 
5. O‘tkazgichlar radiusi o‘zgarmas bo‘lganda U

=f(r) va E

=f(r) hamda o‘tkazgichlar 
orasidagi masofa o‘zgarmas bo‘l-gandagi E
v
=

(s) va U
v
=

(s) funksional bog‘lanishlarning grafi-
gi qurilsin.