Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmalik filiali

Mustaqil hal qilish uchun vazifalar
Inersiya momentini hisoblash
84. Massadagi ikkita kichik to'pmHar biri 10 g dan l uzunlikdagi yupqa vaznsiz tayoq bilan mahkamlanadi20 sm.Sistemaning sterjenga perpendikulyar boʻlgan va massa markazidan oʻtuvchi oʻqga nisbatan I inersiya momentini aniqlang.
85. Massadagi uchta kichik to'pmHar biri 10 g, tomoni a bo'lgan teng tomonli uchburchakning uchlarida joylashgan20 sm va bir-biriga mahkamlangan. Sistemaning o'qqa nisbatan I inersiya momentini aniqlang: 1) uchburchak tekisligiga perpendikulyar va aylana markazidan o'tuvchi; 2) uchburchak tekisligida yotgan va aylananing markazidan va uchburchakning uchlaridan biridan o'tuvchi. To'plarni bog'laydigan novdalarning massasiga e'tibor bermang.
86. Inersiya momentini aniqlangIl uzunlikdagi yupqa bir hil tayoq30 sm va vazni mTayoqqa perpendikulyar bo'lgan va o'tadigan o'qga nisbatan 100 g: 1) uning uchi, 2) o'rtasi; 3) novda uchidan 1 ga ajratilgan nuqtauning uzunligi 3.
87. Inersiya momentini aniqlangIl uzunlikdagi yupqa bir hil tayoq60 sm va vazni m100 g unga perpendikulyar o'q atrofida va novdadagi nuqtadan o'tuvchi aUning bir uchidan 20 sm.

88. Inersiya momentini hisoblangItomonlari boʻlgan sim toʻrtburchak a12 sm va bTo'g'ri to'rtburchak tekisligida yotuvchi va kichik tomonlarning o'rta nuqtalaridan o'tuvchi o'q atrofida 16 sm. Massa chiziqli zichlikka ega bo'lgan simning uzunligi bo'ylab teng ravishda taqsimlanadi0,1 kgm.89. Ikkita bir hil yupqa tayoq:ABuzunligi l140 sm va og'irligi m1900 g va CD uzunligi l240 sm va og'irligi m2400 g to'g'ri burchak ostida zımbalanadi (1-rasm). Rodlar sistemasining OO o'qiga nisbatan I inersiya momentini aniqlang´novda CD ga parallel ravishda AB tayog'ining uchidan o'tuvchi.
90. O'q bo'lganda oldingi masalani hal qilingOO´ chizma tekisligiga perpendikulyar A nuqtadan o'tadi.
91. Radiusli qattiq sharning inersiya momenti formulasini chiqaringRva to'pning massa markazidan o'tadigan o'q atrofida m massasi.
92. Inersiya momentini topingIR radiusli yupqa bir hil halqa20 sm va og'irligi mHalqa tekisligida yotgan va uning markazidan o'tuvchi o'q atrofida 100 g.
93. Inersiya momentini aniqlangIm massali halqalar50 g va radiusi RHalqaga teginish o'qi haqida 10 sm.
94. Radiusli qattiq bir jinsli diskning inersiya momentini aniqlangR40 sm va vazni mDisk tekisligiga perpendikulyar radiuslardan birining o'rtasidan o'tadigan o'q haqida 1 kg.
95. Disk diametrid20 sm, vazni m800 g.Disk tekisligiga perpendikulyar radiuslardan birining o‘rtasidan o‘tuvchi o‘qqa nisbatan diskning I inersiya momentini aniqlang.
96. Bir hil massali diskdam1 kg va radius r30 sm diametrli dumaloq teshik d20 sm, uning markazi l masofada joylashganDiskning o'qidan 15 sm (2-rasm). Olingan jismning disk tekisligiga uning markazi orqali perpendikulyar o'tgan o'qga nisbatan I inersiya momentini toping.
97. Inersiya momentini topingImassasi m bo'lgan tekis bir hil to'rtburchaklar plastinkaAgar boshqa tomonining uzunligi a 40 sm bo'lsa, uning bir tomoniga to'g'ri keladigan o'q atrofida 800 g.
98. Inersiya momentini aniqlangIyon tomonlari boʻlgan yupqa tekis plastinka a10 sm va bKattaroq tomonga parallel ravishda plastinkaning massa markazidan o'tadigan o'q haqida 20 sm. Plitaning massasi sirt zichligi bilan uning maydoni bo'ylab bir tekis taqsimlanadi1,2 kgm2.


Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi
99. radiusi bo'lgan volan va engil g'altakR5 sm.Shkivning atrofiga shnur o'ralgan bo'lib, unga m massali yuk biriktirilgan.0,4 kg. Bir xil tezlanish bilan tushayotgan yuk s yo'lni bosib o'tdit vaqt ichida 1,8 m3 s. Maxovikning I inersiya momentini aniqlang. Kasnakning massasini ahamiyatsiz deb hisoblang.
yuz. Radiusli bir hil qattiq silindrsimon mildaR50 sm, engil ip o'ralgan, uning oxiriga m massali og'irlik biriktirilgan6,4 kg. Yuk ipni yechib, tezlanish bilan pastga tushadi a2 mc2. Aniqlang: 1) milning I inersiya momentini; 2) milning m1 massasi.
101. Mil massasim100 kg va radiusi Rn chastotasi bilan 5 sm aylantirildi8 s . Tormoz pabuni milning silindrsimon yuzasiga F kuchi bilan bosiladi40 N, uning ta'siri ostida mil t dan keyin to'xtadi10 s. Ishqalanish koeffitsientini aniqlang.
102. Disk shaklidagi blok orqali shnur tashlanadi. Og'irliklar shnurning uchlariga bog'langanm₁100 g va m2110 g.Agar blokning massasi m 400 g bo'lsa, og'irliklar qanday tezlanish bilan harakat qiladi? Blokning aylanishi paytida ishqalanish ahamiyatsiz.

103. Massaga ega ikkita tanam₁0,25 kg va m20,15 kg blok ustiga tashlangan ingichka ip bilan bog'langan (3-rasm). Blok gorizontal stolning chetiga o'rnatiladi, uning yuzasida m1 massali tana siljiydi. Jismlar qanday tezlanish bilan harakat qiladi va blokning har ikki tomonidagi ip tarangligi T1 va T2 kuchlari qanday? Ishqalanish koeffitsientistol yuzasida tanasi 0,2. Blokning m massasi 0,1 kg ni tashkil qiladi va uni jant bo'ylab bir tekis taqsimlangan deb hisoblash mumkin. Ipning massasini va blokning o'qi rulmanlaridagi ishqalanishni e'tiborsiz qoldiring.

Burchak momentining saqlanish qonuni
104. Bir kishi Jukovskiyning skameykasida turadi va to'pni qo'li bilan massa bilan ushlaydimGorizontal yoʻnalishda v tezlik bilan uchayotgan 0,4 kg20 mBilan. To'pning traektoriyasi r masofada o'tadiSkameykaning vertikal aylanish o'qidan 0,8 m. Qanday burchak tezligi bilanJukovskiy o'rindig'i to'pni ushlab olgan odam bilan aylana boshlaydi, agar odam va skameykaning umumiy inersiya momenti I 6 kg bo'lsa.m2?
105. Radiusli disk shaklidagi gorizontal platformaning chetidaR2 m, m1 massali odam bor80 kg. Platformaning massasi m2 240 kg. Platforma o'z markazidan o'tadigan vertikal o'q atrofida aylanishi mumkin. Ishqalanishni e'tiborsiz qoldirib, qanday burchak tezligini topingagar odam uning chetidan v tezlik bilan yursa, platforma aylanadi2 mplatformaga nisbatan.
106. Disk shaklidagi platforma vertikal o'q atrofida aylanishi mumkin. Perronning chetida bir odam turadim₁60 kg. Qaysi burchakdaAgar biror kishi platformaning chetida yurib, uni chetlab o'tib, platformaning boshlang'ich nuqtasiga qaytsa, platforma aylanadimi? Platformaning massasi m2 240 kg. Moddiy nuqtaga nisbatan odamning I inersiya momentini hisoblang.
Ish va energiya
107. To'p massasiml1 uzunlikdagi ipning uchiga bog'langan 100 g1 m, aylanadi, gorizontal tekislikka suyanib, chastotasi n11 c . Ip qisqartiriladi va to'p aylanish o'qiga l2 masofaga yaqinlashadi0,5 m.Bu holatda shar qanday chastota n2 bilan aylanadi? Ipni qisqartiruvchi tashqi kuch A qanday ishni bajaradi? Samolyotda to'pning ishqalanishiga e'tibor bermang.
108. Volan tenglama bilan ifodalangan qonunga muvofiq aylanadi232t-to'rtt². Agar uning inertsiya momenti I bo'lsa, volan to'xtaguncha aylanish jarayonida unga ta'sir qiluvchi kuchlar tomonidan ishlab chiqilgan o'rtacha quvvatni toping.100 kgm2.
109. Volan tenglama bilan ifodalangan qonunga muvofiq aylanadi2o'n oltit-2t². G'ildirakning inersiya momenti I 50 kgm2. M moment va quvvat N o zgarishiga ko ra qonunlarni toping.t vaqtdagi quvvat nimaga teng3 s?
110. Dvigatelning armaturasi chastota bilan aylanadin1500 min . Dvigatel N quvvatini ishlab chiqsa, M momentini aniqlang500 Vt.
111. Disk massasi shaklidagi volanm80 kg va radiusi R30 sm dam olish holatida. Volanga n chastotasini aytish uchun A1 qanday ishni bajarish kerak10 s ? Agar bir xil massaga ega bo'lgan disk qalinligi kichikroq, lekin radiusdan ikki baravar katta bo'lsa, A2 qanday ishni bajarishi kerak edi?
112. Kinetik energiyaTaylanuvchi volan 1 kJ. Doimiy tormoz momenti ta'sirida volan bir tekis aylana boshladi va N ga aylantirdi.80 rpm, to'xtadi. Tormoz kuchining M momentini aniqlang.
113. Volan, inersiya momentiIbu 40 kg ga tengm2, M kuch momenti ta'sirida tinch holatdan bir tekis tezlasha boshladi20 Nm.. Aylanish t uchun davom etdi10 s. Volan tomonidan olingan T kinetik energiyani aniqlang.
114. o'q massasim10 g tezlikda uchadi v800 ms, n chastotali bo'ylama o'q atrofida aylanish3000 s . Diametrli silindr uchun o'q olish d8 mm, o'qning umumiy kinetik energiyasini T ni aniqlang.
115. Umumiy kinetik energiyaTgorizontal yuzada aylanayotgan disk 24 J. Diskning translatsiya va T2 aylanish harakatining T1 kinetik energiyasini aniqlang.
116. Bir xil massaga ega bo'lgan halqa va qattiq silindrm2 kg, bir xil tezlikda sirpanmasdan dumalab o'tish v5 mBilan. Bu jismlarning T1 va T2 kinetik energiyalarini toping.
117. To'p gorizontal yuzada sirpanmasdan aylanadi. Umumiy kinetik energiyaTshar 14 J. To'pning tarjima va T2 aylanish harakatining T1 kinetik energiyasini aniqlang.
118. Chiziq tezligini aniqlangvh balandlikdagi qiya tekislikdan sirpanmasdan pastga dumalagan sharning markazi1m.
119. Qancha vaqtthalqa l uzunlikdagi qiya tekislikdan sirpanmasdan pastga dumalab tushadi2 m va balandligi h10 sm?