Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti transport vositalari gidravlik va pnevmatik jihozlari

Nazorat savollari:

1. 
   Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining tuzulishi?
   
2. 
   Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining ishlashi?
   
3. 
   Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining qo’llanilishi?
   
4. 
   Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining bosimiga ta’sir qiluvchi faktorlar?
   

Masala yechishga namuna: Gidrobosuvchi muftani siquvchi bosimini aniqlang. Berilganlar: Energiya manbasi D-21A dvigateli, raybest materialidan tayyorlangan mufta diskining tashqi va ichki diametrlari , , ilashuvchi yuzalar soni , prujinaning qarshilik kuchi .
Yechish: Mufta diskaning o’rtacha radiusini aniqlab olamiz:

Prujinani siquvchi kuchni aniqlab olamiz:

Porshen tubiga ta’sir qiluvchi markazga intiluvchi kuch ni aniqlaymiz:

Porshenga ta’sir qiluvchi moyning statik bosim kuchini aniqlaymiz:

Mufta disklarining ilashish yuzalarini aniqlaymiz:

(2) formuladan porshen yuzasini aniqlab olamiz, hisoblashlar uchun nisbat 1,2 ga teng deb qabul qilish maqsadga muvofiq:

Tizimda hosil bo’ladigan statik bosimni aniqlanadi:

Talabalar uchun topshiriqlar:

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Dvigatel markasi	Д-120	Д-37Е	Д-144	Д-65М	Д-50	Д-240	Д-241	Д-260Т	СМД-18Н	СМД-19	А-41	Д-440	А-01МЛ	А-01М	СМД-80
	180	180	190	190	190	200	200	200	225	225	225	280	280	280	300
	120	125	110	130	140	120	130	140	140	150	160	165	180	200	200
	3	5	6	4	3	5	6	7	3	5	6	4	7	5	6
	2	2	2	2	2	2	4	4	4	4	4	5	5	5	5

* Dvigatel markasi orqali olinadigan ma’lumotlar 1-ilovadan olinadi.

6-amaliy mashg’ulot
Differensialni blokirovkalash mexanizmi gidroyuritmasining asosiy parametrlarini aniqlash

6.1-rasm. Differensialni blokirovka qiluvchi muftaning gidravlik yuritmasi sxemasi:1-moy o‘tkazgich; 2-diafragma; 3-mufta; 4-differensial; 5-taqsimlagich; 6- kran; 7-gidronasos; 8-saqlagich klapan; 9-bak; 10-rul mexanizmi; 11-taqsimlagichni boshqaruvchi reyka.
1-rasmda ishqalanib ishlovchi yuzalarni siqish orqali blokirovkalovchi gidravlik mufta yordamida ishlovchi majburiy blokirovkalovchi differensial sxemasi berilgan bo‘lib. Muftaning moy o‘tkazgichi rul mexanizmiga taqsimlagich orqali ulangan. Traktor to‘g‘ri chiziqli harakat qilganda disklar to‘plamini siquvchi diafragmaga taqsimlagich orqali moy yuboriladi va differensial blokirovkalanadi.
Traktorning boshqariluvchi g‘ildiraklari belgilangan burchakga burilganda taqsimlagich blokirovkalovchi muftaga ketayotgan moy oqimini to‘xtatadi va bunda mufta blakirovka qilishni to‘xtatadi. Zarurat bo‘lgan hollarda maxsus kran orqali blokirovkalovchi muftaga keluvchi moy oqimi to‘xtatib qo‘yiladi.
MTZ-80 traktorida ABD (avtomatik blokirovkalanuvchi differensial) tizimi quydagicha ishlaydi 2-rasm: rul mexanizmining gidrokuchaytirgichidan chiqib kran 42 ga boradigan trubao‘tkazgichi 6 ni doimiy ravishda bosimdagi suyuqlik bilan to‘ldirib turadi, chiqish magistralida 0,8 MPa bosimga mo‘ljallangan reduksion klapan o‘rnatilgan. Suyuqlikning keyingi xarakati taqsimlagichni xoatiga bog‘liq.
Agar taqsimlagich ishga tushiruvchi xolatda bo‘lsa 0,8 MPa bosimdagi ishchi suyuqlik trubao‘tkazgich 6 dan drossel tirqishi K orqali 42 kranga kiradi va trubao‘tkazgich 39 orqali diafragma bo‘shlig‘iga boradi 41. Traktorning to‘g‘ri chiziqli xarakatida chiqish kanali Ye ni korpus 48 da joylashgan datchik zolotnik 46 bilan yopadi. Ishchi suyuqlik diafragma 41 orqali blakrovkalovchi mufta diskini siqadi va differensialni blokrovka qiladi. agar yo‘naltiruvchi g‘ildirak 8⁰ ga burilsa reyka 37 qo‘zg‘atiladi va talkatel sharik 47 profil ariqchada sirpanib datchik zolotnigi 46 ni suradi. Bunda taksimlagichni chiqish kanali Ye ni trubao‘tkazgich 7 bilan bog‘laydi. Bu vaqtda bosim ostidagi suyuqlik magistrali va diafiragma bo‘shlig‘ini suyuqlik xarakatlanuvchi magistral bilan bog‘laydi. Diafiragma bo‘shlig‘idagi suyuqlik boimi tushib ketadi va mufta blokrovkasi ochiladi. Taqsimlagi 42 xolati “to‘xtatish” xolatiga o‘tsa tirqish K bosim ostidagi suyuqlik magistraldan uziladi, taqsimlagichning ichki bo‘shlig‘i va diafragma bakga ketuvchi I kanal bilan bog‘lanadi.

6.2-rasm MTZ-80 traktorida ABD (avtomatik blokirovkalanuvchi differensial) tizimi
Differensialni blokirovka qiluvchi ilashuvchi disklarning ishqalanish momenti quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda, – ishqalanish koeffitsienti, – porshen tomonidan disklarni siqish uchun ta’sir qiladigan statik kuch, kN, – ishqlanuvchi disklarning o’rtacha radiusi, mm, i – ishqalanuvchi yuzalar soni.
Porshen tomonidan disklarni siqish uchun beriladigan kuch quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda, – porshen ostida hosil bo’ladigan bosim, MPa, – harakatlanuvchi porshenning yuzasi, mm².
Porshen ostida hosil bo’ladigan bosim differensialni blokirovka qilish tizimi gidroyuritmasi nasosi tomonidan hosil qilingan bosim gidrotaqsimlagich va o’tkazuvchi shlang yoki trubkalarda yo’qotilishlarga uchrab kamayadi va quyidagiga teng bo’ladi:

Nasos yordamida hosil qilinadigan bosim quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda, - gidronasosning quvvati, kVt, – gidronasosning suyuqlik sarfi, l/min.
Porshenning yuzasi quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda, va – mos ravishda ishqalanuvchi disklarning tashqi va ichki radiuslari, mm.

Qr-codeni skanerlang va videoni tomosha qilib qo’shimcha ma’lumotlarga ega bo’ling