Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti transport vositalari gidravlik va pnevmatik jihozlari

Nazorat savollari:

1. 
   Gidravlik domkratning tuzulishi?
   
2. 
   Gidravlik domkratning ishlashi?
   
3. 
   Gidravlik domkratningning qo’llanilishi?
   
4. 
   Gidravlik domkratning suyuqlik sarfiga ta’sir qiluvchi faktorlar?
   

Masala ishlashga namuna: Quyidagi berilganlar yordamida gidravlik domkratning asosiy parametrlarini hisoblang: , , , , , , .
Plunjerda hosil bo’ladigan ta’sir qiluvchi kuchni aniqlab olamiz:

Silindrga haydaladigan suyuqlik bosimini aniqlaymiz:

Gidravlik domkratning yuk ko’tarish qobilyatini aniqlaymiz:

Gidravlik domkratning ko’tara oladigan yuk massasini aniqlaymiz:

Gidravlik domkrat vaqt birligidagi ishchi hajmini aniqlaymiz:

Yuklanish davrida shtokning ko’tarilish tezligi:

Yukni belgilangan balandlikka ko’tarish uchun kerak bo’ladigan vaqt:


Talabalar uchun topshiriq:

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
	60	70	80	90	100	85	65	95	75	105	110	120	115	140	150
	180	184	185	190	200	180	190	200	180	200	190	195	175	180	190
	17	18	19	20	17	18	19	20	17	18	19	20	20	18	19
	10	12	10	14	12	14	15	15	14	12	10	10	12	15	14
	8	10	12	15	14	15	12	10	8	14	8	10	12	15	17
	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,75	0,78	0,78	0,78	0,78	0,78	0,8	0,8	0,8
	180	190	200	185	195	205	180	190	200	185	195	205	180	190	200

4-amaliy mashg’ulot
Tormoz tizimi gidravlik yuritmasining asosiy parametrlarini aniqlash
Tormoz tizimining gidravlik yuritmasini hisoblash asosiy va g’ildirak tormoz silindrlarining diametrlarini, tormoz pedaliga qo’llaniladigan kuchni, uning harakatlanish masofasini, tormoz pedalining uzatish nisbatini, tormoz tizimining quvvatni uzatish nisbatini aniqlashdan iborat.

4.1-rasm. Gidravlik tormoz tizimining sxemasi. 1-pedal; 2-vakuum kuchaytirgich; 3-bosh tormoz silindri; 4-bak; 5-old tormoz mexanizmi (diskli); 6-orqa tormoz mexanizmi(barabanli); 7-tormoz kuchi regulyatori; 8-to’xtab turish tormozi mexanizmi; 9-tros; 10-to’xtab turish tormozi richagi; 11-trubaprovodlar
ОСТ 37.001.016-70 talablariga ko’ra eng xavfli tormoz paytida tormoz pedaliga beriladigan kuch, yengil avtomobillarda va avtobuslarda 500 N, yuk avtomobillarida 700 N dan oshmaydi. Tormoz tizimlaridagi maksimal bosim dan oshmasligi kerak.
Ish faoliyati vaqtida tormoz magistralidagi bosim atrofida bo’lishi kerak. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda moy bosimi yordamida bitta tormoz kolodkasini siquvchi silindr diametrini quyidagi ifodadan aniqlash mumkin(4.2-rasm):

bu yerda, – tormoz silindri tomonidan tormoz kolodkasiga ta’sir qiladigan siquvchi kuch, . Natija GOST 6540-68 bo’yicha o’ziga yaqin katta miqdorga yaxlitlab olinadi.

4.2-rasm. Tormoz tizimining gidravlik yuritmasini hisoblash uchun sxema
Tormoz kolodkasidagi siquvchi kuchni aniqlash uchun tormoz momenti va tormozlash kuchini aniqlash kerak. Tormozlash kuchini aniqlash orqali kolodkadagi siquvchi kuchni aniqlab olamiz.
G’ildiraklarni tormozlagan paytda orqa g’ildiraklarga ta’sir qiluvchi tormozlovchi momentni aniqlaymiz (4.3-rasm):

Bu yerda, ishqalanish koeffitsenti, ; tormoz nakladkasining eni, ; tormoz barabanining radiusi, ; kolodkaning ishchi yuzasidagi markaziy burchak, , ; kolodkaning barabanga ta’sir qiluvchi o‘rtacha solishtirma bosimi, .
Tormoz kolodkasini maksimal siquvchi kuchni quyidagi ifodadan aniqlaymiz:

– kuchlar ta’sir qiladigan yelkalar uzunligi, m.
G’ildiraklar tormoz silindrlariga keladigan ishchi suyuqlik miqdori:

bu yerda, – g‘ildirak tormozidagi silindr diametri, mm; silindrdagi porshenning yurish yo‘li, m .


4.3-rasm. Tormozlash momenti va tormozlash kuchini aniqlash uchun sxema

Asosiy silindrning diametrini quyidagi formula yordamida aniqlaymiz:

bu yerda, truba o‘tkazgichlardagi deformatsiya hisobiga tizimdagi hajmning oshish koeffitsenti, .
Tormoz tizimida hosil bo’luvchi bosimni quyidagicha aniqlaymiz:

Aniqlangan bosim yordamida asosiy silindr porshenining shtogidagi kuchni aniqlash kerak bo’ladi:

Asosiy gidrosilindrdagi kuch orqali tormoz pedaliga tushayotgan kuchni aniqlash mumkin:

bu yerda, pedalning uzatish nisbati, bo’lib quyidagicha aniqlanadi:

Agar tizimda vakuum kuchaytirgich bo’lsa tormoz pedalidagi kuch quyidagicha hisoblab topiladi:

bu yerda – vakuum kuchaytirgich hosil qiladigan kuch, N.

bu yerda, – vakuum kuchaytirgichning porsheni diametri, mm; vakkum kuchaytirgichdagi siyraklanuvchi bosim, .

Qr-codeni skanerlang va videoni tomosha qilib qo’shimcha ma’lumotlarga ega bo’ling