Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti transport vositalari gidravlik va pnevmatik jihozlari

1-amaliy mashg’ulot
Radial-porshenli gidronasosning asosiy parametrlarini aniqlash
Radial-porshenli gidronasosning asosiy parametrlarini aniqlash uchun quyidagi hisob-kitoblarni bajaramiz.
Berilgan faol suyuqlik sarfidan foydalanib nazariy suyuqlik sarfini quyidagi formula orqali hisoblanadi:

bu yerda, – porshen diametri, mm; – gidranasos statori va rotorlarining o’qlari orasidagi masofa - eksentrisitet, mm; z – nasosdagi porshenlar soni, n – daqiqaviy aylanishlar soni, .
Bunda hajmiy FIK koʻrib chiqilayotgan nasos uchun 0,96-0,98 olinadi.
Nasos valining aylanish chastotasini hisobga olgan holda nasosning ishchi hajmi quyidagi formula orqali aniqlanadi:

Silindr diametri va porshenning yurish yoʻli ni aniqlash uchun quyidagi bogʻlik va silindrlar soni dan foydalanamiz. Dastlabki hisoblashlar uchun deb qabul qilinadi. Bundan deb olinadi. Tanlangan kostruksiyaga qarab silindrlar soni 5 dan 9 gacha, qatorlar soni 1dan 3gacha olinadi.
Demak quyidagi koʻrsatmalarni hisobga olgan holda bir qatorli nasos uchun ishchi hajm quyidagicha xisoblanadi

bu yerda silindr diametri quyidagi formula orqali aniqlanadi

Hisoblangan qiymatga yaqinroq qiymatni GOST dan tanlab olinadi, qiymat ham huddi shunday tanlanadi

1.1-rasm. Radial-porshenli gidronasosning asosiy oʻlchamlarini hisoblash sxemasi
Porshennning uzunligi quyidagi formuladan aniqlanadi .
Nasos oʻqida 2 ta yoki 4 ta boʻylama diametrli kanallar boʻlib, u taqsimlagich vazifasini bajaradi. Bu kanalning diametri kanal oqimni ruxsat etilgan tezlikda soʻrishiga qarab aniqlanadi. Yani oʻzi soʻruvchi nasoslar uchun ruxsat etilgan tezlik 1,5÷3 m/s, oʻzi soʻrmaydigan nasoslar uchun 5÷6 m/s.

bu yerda -kanallar soni.
Rotor oʻqining diametri simmetrik joylashgan kanallar va yuklanish ostida ishlovchi sapfa oʻlchamlariga bogʻliq holda tanlanadi. Odatda rotor oʻqining diametri , vtulka diametri . Oʻqning boʻluvchi toʻsiq uzunligi b quyidagi formuladan aniqlanadi. mm, bu yerda .
Ushbu aniqlangan oʻlchamlarga bogʻliq xolda rotorning tashqi diametrini aniqlaymiz.

Statorning tashqi diametri

Koʻrib chiqilayotgan nasos konstruksiyasining qolgan oʻlchamlari mashinasozlik metodlariga asosan aniqlanadi.
Nasosning ishchi hajmida hosil boʻlgan suyuqlik bosimining porshenga tasir qiladigan kuchi quyidagi formula orqali hisoblanadi.

Porshen ishlash paytida ustatorga tegadigan nuqtasida reaksiya kuchi paydo boʻladi. Bu kuchni ikkita tashkil etuvchiga ajratishimz mumkin: , porshen osiga yoʻnalgan, va bu kuchga perpendikulyar yoʻnalgan ,(2-rasm).

1.2-rasm. Nasosga tasir etuvchi kuchlarni aniqlsh sxemasi
2-rasmdagi sxemaga mos ravishda quyidagi formulalarni yozamiz.

-reaksiya kuchi ning yoʻnalishi bilan silindr oʻqi orasidagi burchak.

Qr-codeni skanerlang va videoni tomosha qilib qo’shimcha ma’lumotlarga ega bo’ling