Иссиқлик алмашиниш қурилмалари ва буғ Қозонлари ва турбиналарининг ишлаш принциплари ва конструкциялари таянч сўз ва иборалар

8.5.1. ИССИҚЛИК ҲИСОБИ 
Ушбу ҳисоблашдан асосий мақсад зарур бўлган иссиқлик алмашиниш 
юзаси F ни топишдир. F ни аниқлаш учун иссиқлик ташувчи агентларнинг 
сарфи, уларнинг дастлабки ва охирги ҳароратлари берилган бўлади. 
Бундай иссиқлик ҳисоби натижасида қуйидагилар аниқланади: 1) 
ўртача ҳароратлар фарқи ва иш муҳитнинг ўртача ҳарорати; 2) иссиқлик 
миқдори ва иш жимсларининг сарфи; 3) иссиқлик ўтказиш коэффициенти; 4) 
иситиш юзаси. 
Иссиқлик алмашгичда маълум бир эритма сув буғи ѐрдамида иситилади. 
Ҳисоблаш учун қуйидаги бошланғич маълумотлар берилган бўлиши керак: 1) 
Иситилаѐтган эритманинг миқдори G, кг/с. 2) Эритманинг концентрацияси, %. 
3) Эритманинг бошланғич ва охирги ҳароратлари t
б
, t
0
. 4) Иситкичнинг тури – 
вертикал, горизонтал, йўллар сони. 5) Иситувчи буғнинг босими, Р, Па ѐки 
ҳарорати t, 
0
С. 6) Пўлат қувурларнинг ички ва ташқи диаметри d
u
ва t
т
, мм. 7) 
Қувурларнинг узунлиги ℓ, м. 8) Эритманинг ҳаракат тезлиги w, м/с. 9) Иситиш 
юзасидан фойдаланиш коэффициенти, φ. 
Ҳисоблаш қуйидаги тартибда олиб борилади. 
Иситкичнинг ҳарорат шартларини аниқлаш. Тўйинган буғ босими Р 
га кўра унинг тўйиниш ҳарорати t
т
махсус қўлланмалардан топилади. 
Иситиш бошланишида ҳароратларнинг максимал (ѐки катта) фарқи: 
Δt
ка 
= t
т
– t
б 
. (8.1) 
Иситиш охиридаги муҳит ҳароратларининг минимал (ѐки кичик) фарқи: 
Δt
кu
= t
т
– t
0
. (8.2) 
Δt
ка 
ва Δt
кu
ларнинг қийматлари 8.19-расмдан аниқланади. Ўртача 
ҳароратлар фарқи қуйидаги тенглама орқали топилади: 
ku
ka
ku
ka
t
ур
t
t
t
t
t








lg
3
,
2

, (8.3) 
2



ku
ka
t
t
бўлса,
ур
t

ни қуйидагича аниқлаш мумкин: 
Δt
ўр
= 
2
ки
ка
t
t



.
(8.4) 
Иситилаѐтган муҳитнинг ўртача ҳарорати: 
t = t
т 
– Δt
ур
(8.5)