Issiqlik muhandisligi

3. real gaz qonunlari.
Asosiy so'zlar va iboralar:ideal gaz, haqiqiy gaz, qonunlar, diagramma
Gazlarni o'rganish kimyo va fizikaning muhim qismidir. Gazlarning xatti-harakati ma'lum qonunlar bilan boshqariladi, ular turli sharoitlarda ularning xususiyatlari va xatti-harakatlarini tavsiflash uchun ishlatiladi. Eng asosiy gaz qonuni ideal gaz qonuni bo'lib, u har xil sharoitlarda ideal gazning xatti-harakatlarini tavsiflaydi. Biroq, haqiqiy gazlar har doim ham ideal gazlar kabi harakat qilmaydi va ularning xatti-harakatlarini haqiqiy gaz qonunlari yordamida aniqroq tasvirlash mumkin.
Haqiqiy gaz qonunlari-bu gaz molekulalari orasidagi molekulalararo kuchlarni hisobga olgan holda haqiqiy gazlarning xatti-harakatlarini tavsiflovchi tenglamalar to'plami. Ushbu qonunlar haqiqiy gazlarning cheklangan hajmlarga ega ekanligini va molekulalar orasidagi jozibali va itaruvchi kuchlarga duchor bo'lishini hisobga oladi, bu ularning turli sharoitlarda ularning xatti-harakatlariga ta'sir qilishi mumkin.
Haqiqiy gazning eng muhim qonunlaridan biri bu gaz molekulalarining hajmini va ular orasidagi molekulalararo kuchlarni hisobga oladigan van der Vaals tenglamasidir. Yana bir tez-tez ishlatiladigan haqiqiy gaz qonuni Redlich-Kvong tenglamasi, bu gaz molekulalarining kattaligi va shaklini hisobga oladi.
Diagramma haqiqiy gazlarning harakatini tushunishda foydali bo'lishi mumkin. A bosim hajmi (PV) diagrammasi, masalan, gazning harakatini tasavvur qilish uchun ishlatilishi mumkin, chunki u turli sharoitlarda siqilgan yoki kengaytirilgan. PV diagrammada bosim oy o'qida va hajm ox o'qida chizilgan. Ideal gazlarning harakati PV diagrammasidagi oddiy egri chiziqqa amal qiladi, haqiqiy gazlar esa molekulalararo kuchlari va cheklangan hajmlari tufayli yanada murakkab xatti-harakatlarni namoyon qilishi mumkin.
4. Issiqlik quvvati.
Asosiy so'zlar va iboralar:massa, hajmli, molyar, haqiqiy, o'rtacha issiqlik quvvati, jarayon
Issiqlik sig'imi-bu moddaning haroratini ma'lum miqdorda ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdorining o'lchovidir. U moddaning massasi, volumetrik yoki molyar xususiyatlari bilan belgilanadi.
Massa issiqlik sig'imi-bu moddaning ma'lum bir massasining haroratini Selsiy bo'yicha bir darajaga ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori. Volumetrik issiqlik sig'imi-bu ma'lum hajmdagi moddaning haroratini Selsiy bo'yicha bir darajaga ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori. Molyar issiqlik sig'imi-bu bir mol moddaning haroratini Selsiy bo'yicha bir darajaga ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori.
Aslida, ko'pchilik moddalar harorat, bosim va boshqa omillarga bog'liq bo'lgan o'zgaruvchan issiqlik quvvatiga ega. Haqiqiy moddalar uchun issiqlik quvvati eksperimental ravishda o'lchanishi mumkin va ko'pincha harorat va bosimga qarab o'zgarishi aniqlanadi.
Issiqlik quvvati bilan bog'liq yana bir muhim tushuncha-bu o'rtacha issiqlik quvvati. Bu moddaning harorat yoki bosim oralig'idagi o'rtacha issiqlik sig'imi. O'rtacha issiqlik quvvati ma'lum bir harorat oralig'ida moddaning haroratini ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdorini taxmin qilish uchun ishlatilishi mumkin.
Issiqlik quvvati, shuningdek, harorat o'zgarishi sodir bo'ladigan jarayonga bog'liq. Masalan, issiqlik quvvati doimiy bosim jarayoni (Cp) uchun doimiy hajm jarayoni (Cv) ga qaraganda farq qilishi mumkin. Buning sababi shundaki, moddaning haroratini ko'tarish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori jarayon davomida moddaning hajmi yoki bosimi o'zgarishiga bog'liq.