Истеъмолчилар электр қурилмаларини техник эксплуатация қилиш қоидалари ва истеъмолчилар электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидаларини тасдиқлаш тўҒрисида

3-боб. Кучланиши 1000 В дан юқори бўлган электр узатиш ҳаво тармоқлари
145. Кучланиши 1000 В дан юқори бўлган ҲТ фақат барча асосий ва ёрдамчи иншоотлар ва қурилмаларнинг қурилиши, монтажи тугагандан сўнг ҳамда фойдаланишга ЭЭФҚ талабларига мувофиқ киритилгандан кейин эксплуатацияга қабул қилиниши мумкин.
Кучланиши 1000 В дан 220 кВ гача бўлган ҲТни эксплуатация килишга қабул қилишда топширувчи ташкилот эксплуатация қилувчи ташкилотга қуйидаги ҳужжатларни тақдим этади:
а) ҲТнинг лойиҳасини қурилиш жараёнида лойиҳа ташкилоти билан келишилиб киритилган ҳисоблашлар ва ўзгартиришлар билан;
б) лойиҳадан четга чиқишлар рўйхатини;
в) лойиҳа бўйича тугалланмаган ишлар рўйхатини;
г) лойиҳанинг энергия билан таъминловчи ташкилот ва «Ўзэнергоинспекция» билан келишилганини;
д) ёпилган ишларни қабул қилиш далолатномаларини;
е) ўтиш ва кесишиш жойларини қабул қилиш далолатномаларини;
ж) ҲТ трассасининг масштаби 1:10000 дан кам бўлмаган, барча таянчлар схемалари келтирилган, уларнинг турлари ва тартиб рақами, шунингдек, барча кесишиш ва ўтишлар кўрсатилган ижро режасини.
Кучланиши 35 кВ ва ундан юқори бўлган ҲТ учун — ҲТнинг ижро профили;
з) ҲТ трассаси манфаатдор ташкилотлар билан келишилганини (ер участкаси эгаси, сув-оқова тармоқлари, иссиқлик тармоқлари, электр алоқа тармоқлари узели ва бошқалар билан);
и) ўта кучланишлардан ҳимоя қурилмалари тузилиши схемасини ва яшиндан ҳимоя қурилмаларини кўрикдан ўтказиш далолатномасини;
к) синашлар ва ўлчашлар баённомаларини;
л) таянчлар остига пойдевор қуриш бўйича ишлар, таянчлар ерга улагичларининг монтажи, симларни улаш, анкер участкаларида симлар ва троссларнинг монтажи, пресслаш усули билан тортиш ва таъмирлаш қисқичларининг монтажи журналларини;
м) ҲТнинг барча элементларига мувофиқлик сертификатларини (таянчларга, изоляторларга, симларга, троссларга, арматурага ва бошқаларга);
н) ўрнатилган шаклдаги ҲТ паспортини;
о) эксплуатацияга топширилаётган ускуналар, материаллар ва асбобларнинг авариявий захираси рўйхатини;
п) қишлоқ жойларда ер ресурслари бўйича туман хизматлари томонидан, шаҳарларда ва қишлоқларда кўчмас мулкни кадастрли бўлишда ва ер участкаларини кадастрли чизмага олишда кўчмас мулк кадастри хизматлари томонидан берилган қарорни;
р) ер участкасининг кадастр планида ҲТ лойиҳаси қайд этилганлиги нусхаси.
146. ҲТга кучланиш бериб, тармоққа улаш ЭЭФҚ талабларига мувофиқ амалга оширилади.
Кучланиши 35 кВ ва ундан юқори бўлган ҲТни улаш мазкур ҲТ уланаётган электр қурилма эгаси билан келишилган улаш дастури бўйича амалга оширилади.
147. ҲТни эксплуатация қилишда қуйидагилар амалга оширилади: кўрикдан ўтказишлар, текширувлар, профилактик ўлчовлар, уларнинг ишончли ишлашини таъминлашга, сақлаб туришга ва ЭҚТҚнинг тегишли бўлимлари талабларига тўлиқ ҳажмда риоя қилинишига қаратилган жорий ва капитал таъмирлар.
148. ҲТни даврий кўрикдан ўтказиш ҲТни эксплуатация қилишни маҳаллий шароитлари ҳисобга олган ҳолда, электр хўжалигига жавобгар шахс томонидан тасдиқланган иш жадвали бўйича ўтказилади.
Кўрикларнинг даврийлиги қуйидагича бўлиши шарт:
электр монтёрлар томонидан 6 ойда камида 1 марта;
муҳандис-техник хизматчилар томонидан 1 йилда камида 1 марта.
Кучланиши 35 кВ ва ундан юқори бўлган ҲТларида юқоридаги кўриклар симлар ва троссларнинг қисқичлардаги ва дистанцион тиргаклардаги ҳолатларини танлаш йўли билан электр хўжалигига жавобгар томонидан тасдиқланган иш жадваллари бўйича, лекин 6 йилда камида 1 марта амалга оширилади.
ҲТ ёки унинг участкаларида навбатдан ташқари кўриклар қуйидаги ҳолларда ўтказилади:
симлар, троссларда музлаш пайдо бўлганда ёки симлар қаттиқ тебранганда, дарёларда муз кўчишлар ва тошқинлар бошланганда, трасса зонасида ёнғин бўлганда, кучли бўрон, довул, совуқ бўлгандан ҳамда бошқа табиий офатлардан кейин;
тармоқнинг релели ҳимояси таъсирида ҲТ автоматик ўчгандан кейин — зудлик билан, муваффақиятли қайта улашдан кейин эса зарурат бўйича.
149. ҲТда ўтказилган юқоридаги ва бошқа кўриклар ва профилактик синашларда аниқланган нуқсонлар ҳақидаги маълумот нуқсонлар журналига (ёки нуқсонлар рўйхатига) уларни бартараф қилиш муддатини кўрсатиб ёзиб қўйилади. Ушбу маълумотлар асосида корхона электр хўжалигига жавобгар шахс томонидан ҲТда таъмирлаш ишларини ўтказиш режалари тузилади.
150. Кучли ифлосланишга мойил участкалардаги изоляторларни тозалаш ишлари корхона электр хўжалигига жавобгар шахс тасдиқлаган иш жадвали бўйича бажарилади.
Изоляция мосламалари қушлар томонидан кучли ифлослантириладиган зоналарда ва уларнинг ёппасига уялаш жойларида қушларни гирляндалар устига ўтиришларига йўл қўймайдиган ёки уларни чўчитадиган қурилмадан фойдаланиш керак.
151. Техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишлари, одатда комплекс ҳолда, ҲТ ни минимал муддатга ўчириш билан ташкил қилиниши керак. Улар ҲТни ва бир фазани ўчириб (фазалар бўйича таъмир) ва кучланиш олинмасдан ўтказилиши мумкин.
ҲТда бир фазани ўчириб ва кучланиш олинмасдан бажариладиган ишлар махсус йўриқномалар бўйича амалга оширилиши шарт.
ҲТга техник хизмат кўрсатишда, уни таъмирлашда махсус машиналар, механизмлар, транспорт воситалари, такелаж, асбоблар ва мосламалар қўлланилиши керак.
ҲТда ишларни бажараётган бригадалар ўз корхоналари ва диспетчерлик пунктлари билан алоқа қилиш воситалари билан таъминланган бўлиши шарт.
ҲТ трассасини даврий равишда дарахт ва буталардан тозалаш ҳамда ёнғинга нисбатан хавфсиз ҳолатда сақлаш зарур; лойиҳада белгиланган сўқмоқ кенглигини сақлаб туриш ва дарахтларни кесиб туриш керак.
Симларга бевосита яқин ўсаётган дарахтлар ҲТни эксплуатация қилувчи корхона томонидан кесилади.
Симлар ва таянчларга ағанаш хавфи бор дарахтлар кейинчалик ушбу ўсимликлар тегишли бўлган ташкилотларга хабар берилиб, кесилиши керак.
Таъмирлаш ишлари ўтказилаётганда, асоссиз ва корхона электр хўжалигига жавобгар шахснинг рухсатисиз ҲТ элементлари конструкциясини ва тупроқда таянчларни маҳкамлаш усулларини ўзгартириш тақиқланади.
Кучланиши 35 кВ ва ундан юқори бўлган ҲТда бундай ўзгартиришлар лойиҳа ташкилоти билан келишилиши шарт.
152. Кучланиши 1000 В дан юқори ҲТ таянчларига бошқа мақсадга мўлжалланган тармоқларни биргаликда осишга йўл қўйилмайди. Таянчларда бошқа корхонага тегишли, кучланиши 1000 В дан паст, бошқа мақсадга мўлжалланган ҲТ симлари биргаликда осилганда, ҲТни режали таъмирлаш ушбу корхоналар билан келишилган муддатларда ўтказилиши шарт. Авариялар юз берганда, таъмирлаш ишлари ушбу корхоналарга хабар берилган ҳолда ўтказилиши керак.
Ўзига тегишли симларда ишлар олиб бораётган бошқа ташкилот ишлар бошланишидан камида уч кун олдин ҲТни эксплуатация қилувчи корхона билан уларни ўтказилишини келишиб олиши шарт.
153. ҲТни қайта қуриш ёки механик бузилишдан ҳимоялаш заруратини келтириб чиқарадиган ишларни олиб борувчи ташкилот қайта қуришни ёки ҳимоя ишларини ўзининг материаллари ва маблағлари ҳисобидан ҳамда ҲТни эгаси ва уни эксплуатация қилаётган ташкилот билан келишган ҳолда амалга ошириши шарт.
154. Кучланиши 1000 В дан юқори бўлган электр узатиш хаво тармоқларини эксплуатация қилиш, мазкур Қоидаларга 2-илова талабларига мувофиқ амалга оширилади.