Ix bob. Ionlashtiruvchi nurlanishlar va ularning xususiyatlari

Nazorat savollari

1.Radiatsion ekologiya fanining asosiy vazifasi haqida gapiring.

2.Elektromagnit nurlanishlar to‘lqin diapazoni haqida gapiring.

3. Ionlashtiruvchi nurlanishlar haqida nimani bilasiz.

4.Nurlanishlarni yutilish dozasi haqida gapiring.

5.Radiatsiyaning inson organizmiga ta’sirini tushuntiring.

6.Inson organizmining radiatsiyadan nurlanish oqibatlarini ayting.

7.O‘lim dozasi nurlanishlarning qanday dozasida (greylarda) yuz beradi.

8.Stoxastik effekt haqida gapiring.

9.Genetik effekt.Nurlanish qanday kasalliklarga olib keladi.

10.Dozaning ruxsat etilgan chegarasi haqida gapiring.

11.Xalqaro kelishuvga ko‘ra dunyo aholisi uchun o‘rtacha doza chegarasi necha grey qilib belgilangan.

12.Qanday izotoplar Erning tabiiy radiatsion fonini tashkil qiladi.Ularning yarim emirilish davri nimaga teng.

13.Tabiiy radionuklidlarning birlamchi manbalarini bilasizmi.

14.Er mintaqasida tarqalgan va inson organizmiga kiradigan qanday radionuklidlarni bilasiz.

15.Radiy-elementining qanday xususiyatlarini bilasiz ().

16.Radioaktiv toriy () qanday xususiyatlarga ega.

17.Radon () izotopi qanday xususiyatlarga ega va uni Er mintaqasida tarqalishini tushuntiring.

18.Radonning atmosferada tarqalishini ayting.

19. (tritiy) va (uglerod) izotoplari qanday xususiyatlarga ega.

20.Tabiiy va yadro-energetik radionuklidlar haqida tushuntirib bering.

21.Antropogen radiatsion fonni hosil qiluvchi manbalarni ayting.

22.Antropogen radiatsion fonning kategoriyalarini tushuntiring.

23.Antropogen radionuklidlarni Er sayyorasida taqsimlanishini ayting.

24.Stronsiy () izotopi haqida nimalarni bilasiz.

25.Plutoniy () izotopining xususiyatlarini gapiring.

26.Yod () izotopi xususiyatlarini bilasizmi,umuman yod moddasi inson tanasining qaysi qismida to‘planadi.

27.Seziy () izotopi haqida gapiring. Bu izotop qanday xususiyatlarga ega.

28.Tabiiy radioaktivlik yuqori bo‘lgan anomal hududlar haqida gapiring.

29.Er mintaqasida o‘rtacha radiatsiya darajasi qancha (millizivert/yil) bo‘lishi kerak.

30.Kosmik nurlanishi yuqori bo‘lgan hududlar haqida gapiring.

31.YAdro portlashlari natijasida yuqori radioaktivlikka ega bo‘lgan hududlarni ayting.

32.Erda necha marta yadro portlashlari o‘tkazilgan. Ularning oqibatlariniayting.

33.YAdroviy falokatlar natijasida atrof-muhitning radioaktiv ifloslanishi qanday yuz beradi.

34.Erda qanday yadroviy falokatlar yuz bergan. CHernobel AES da bo‘lgan falokat va uning oqibatlarini ayting.

35.YAdroviy falokatlar ro‘y bermasligi uchun insoniyat qanday vazifalarni bajarish kerak.