Ix bob. Ionlashtiruvchi nurlanishlar va ularning xususiyatlari

Radionuklidlarning oziq-ovqat zanjiri orqali inson organizmiga kirish sxemasi

4-jadval

Атмосфера Корхоналарда қайта ишлашдан ҳосил бўлган радионуклидлар Радиоактив чиқиндилар Сув ҳавзалари Тупроқ АЭС да фалокат содир бўлгандаги радиоактив чиқиндилар Илмий -тадқиқот лабораторияларидаги чиқинди радионуклидлар Ўсимлик дунёси Ҳайвонот дунёси Ядро қуролларини синашда ҳосил бўлган радионуклидлар Фосфат минерал ўғитлардаги радионуклидлар Озиқ –овқат маҳсулотлари Инсон

АЭС чиқиндилари

Ер қаърида ва тупроқдаги табиий радиоактивлик

Olimlarning fikricha uran-238 izotopining inson organizmiga yillik kirish dozasi taqriban 5 Bk. ni tashkil etadi. SHunindek radiy-226 elementi ham taqriban shu miqdorda inson organizmiga tushadi. Asosan inson organizmiga radionuklidlarni olib kiruvchi elementlar radon-222, qo‘rg‘oshin-210 va poloniy-210 izotoplaridir. Bu izotoplarning miqdori sut va go‘sht mahsulotlarida kamroq, non mahsulotlarida ham unchalik katta emas, ammo baliq va boshqa dengiz hayvonlari mahsulotlarida ancha yuqori. Bu miqdorlar oziq-ovqatlar turlari, ovqatlanish xarakteriga ham bog‘liq [1-3].

Masalan: AQSHda va Angliyada - 25-30 Bekkerel, Germaniyada, Rossiyada va Hindistonda - 40-45 Bekkerel,YAponiyada- 200 Bekkerelga teng. CHunki YAponiyada 2013 yilda Fukusumada yadro reaktorining portlashidan so‘ng suv havzalaridagi radioaktivlik miqdori ancha ko‘tarilgan edi. Radioaktiv moddalardan ²³⁸Th(toriy) va ²³⁸Ra (radiy) elementlari inson organizmiga o‘simlik yog‘i va hayvon mahsulotlari orqali kiradi.

Bundan tashqari ba’zi bir sun’iy radionuklidlar yadro reaktorlarini qurishda, ta’mirlashda, boshqa izotoplardan foydalanishda inson organizmiga (oziq-ovqat mahsulotlari tarkibida) ham kiradi.